جقه
جـِقّه، جـِغّه، پَرَک یا تِل، قطعه‌ای زینتی، ساخته‌شده از پر و گوهر است که از آن بر بالای تاج، کلاه و دستار شاهان ایران و تعدادی دیگر از فرمانروایان جهان اسلام، ازجمله سلاطین امپراتوری عثمانی و ممالیک مصر استفاده می‌شد.[۱][۲]
جقه نادری و جقه‌های به‌کاررفته در تاج‌های کیانی و پهلوی، مهم‌ترین جقه‌های ایرانی حاضر هستند که امروزه بخشی از جواهرات ملی ایران به‌شمار می‌روند.[۳]
جقه نماد چیست ویرایش
جقه نماد سرو فروافکنده‌است و این نماد سرو کشمر است که به دستور خلیفه آن را بریدند و فرو افکندند. روزنامه_ادب |۴۶| سال دویّم بتاریخ بیست و پنجم ربیع‌الاول ۱۳۲۰ و دویّم ژئون ماه فرانسه ۱۹۰۲ به نقل از منابع قدیمی می‌نویسد: چون سرو را فرو انداختند به بناها و کاریزهای آن ناحیه خلل عظیم رسید و مرغان مختلفه الالوان که بر آن آشیانه داشتند، از حد و حصر بیرون آمدند چنان‌که هوا پوشیده گشت و این مرغان به انواع و اصوات مختلفه خود نوحه و زجه می‌کردند و گاو و گوسفند و حیواناتی که در سایه سرو می‌آرمیدند، همه ناله و زاری آغاز نهادند چنان‌که هیچ‌کس را تاب شنیدن آن ناگواری نبود. مخفی نماناد که قدمای فرس به‌واسطه احترام سرو مزبور همه جا در نقاشی عمارت و نقش منسوجات و گلدوزی‌ها و غیرها صورت سروی که نوک مخروطی آن متمایل شده باشد، متداول ساخته‌اند و به‌عباره آخری آن را «بته جقه» می‌گویند؛ زیرا که از قدیم جقه ملوک عجم را به صورت سرو کاشمر می‌ساختند و حکمای فرس، سرو را رب‌النوع حیات دائمه نباتات می‌شمرند، همچنان که ماهی را رب‌النوع حیات باقیه حیوانات دانستندی و نشان ملتی بهدینان در همه جا سرو و ماهی بوده‌است… و گمان بهدینان براین بوده‌است که سرو و ماهی در نبات و حیوان بدون سبب خارجی زوال نمی‌یابند.[نیازمند منبع]
جستارهای وابسته ویرایش
منابع ویرایش
پیوند به بیرون ویرایش
- مطالعه تطبیقی فرم سرپوش شاهانه در دوره‌های صفویه و قاجار، پرتال جامع علوم انسانی
- درخت سرو اسطوره‌ای کاشمر و زیبد و ابرکوه، ۱۳۹۲، مجله دریای پارس مقاله شماره ۶۲۶۶