جنگ قلعه گراش
جنگ قلعهٔ گراش یا نبرد قلعه نبردی است که در تاریخ ۱۰ آذرماه سال ۱۳۰۸ هجری شمسی، مابین نیروهای حکومتی رضاشاه پهلوی به فرماندهی سرلشکر حبیب‌الله شیبانی و خوانین گراش به فرماندهی زادان‌خان گراشی شروع شده و پیامدها و نتایج آن تا ۶ تیرماه ۱۳۰۹ هجری شمسی ادامه داشت.[۱]
| جنگ قلعه گراش | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| فرماندهان و رهبران | |||||
|
زادان‌خان
|
| ||||
.svg){kind=small}
پیش‌زمینه ویرایش
در سال ۱۳۰۷ هجری شمسی، قضیه جعل چک حاج‌محمدحسین لاری معروف به حاج حسین کمپانی تاجر معروف لار برملا می‌شود و پس از تحقیقات، جاعل آن فردی گراشی به‌نام علی‌شاه معرفی می‌گردد. حاج‌حسین کمپانی شکایت خود را به نزد قوام حاکم فارس برده، قوام نیز حکم دستگیری وی و حسنقلیخان حاکم گراش را صادر می‌کند. در نهایت مشخص می‌شود مبلغ ۳۰ هزار تومان چک جعل شده‌است و جاعل آن یعنی علی‌شاه به حبس محکوم می‌شود. پس از این وقایع، زادان‌خان گراشی احساس خطر کرده و در قلعه گراش متحصن می‌شود. این اقدام زادان‌خان از سوی دیگر مقامات محلی دستاویز شده و با خطرناک تلقی کردن آن، حاکم منصوب رضاشاه در شیراز را تحریک به لشگرکشی به گراش می‌کنند.
درگیری ویرایش
در آذرماه ۱۳۰۸ اردوی نظامی از شیراز به لار رسیده و موقعیت قلعه گراش را برای خلع سلاح بررسی می‌نماید. از طرفی زادان‌خان نیز نامه‌ای می‌نویسد و در آن ذکر می‌کند که وی متمرد و یاغی نبوده و قصد درگیری ندارد. هرچند این نامه به مقصد نمی‌رسد.
در قلعه گراش زادان‌خان با ۸۰ نفر تفنگچی موضع گرفته و مقدار زیادی نیز مهمات و خواربار درون قلعه جمع‌آوری کرده بوده‌است که برای هرگونه محاصره آمادگی داشته باشد. در روز اول نبرد، نیروهای دولتی به قلعه گراش حمله می‌کنند اما موفق به فتح قلعه نشده و با دادن ۲۰ نفر مقتول و مجروح عقب‌نشینی می‌کنند. زمانی که این اوضاع به فرماندهی کل نیروهای جنوب در شیراز اطلاع داده می‌شود، سرلشکر حبیب‌الله شیبانی با دو عراده توپ صحرایی خود را به گراش رسانده و طی یک سلسله درگیری و شلیک متعدد توپ، موفق به فتح قلعه می‌شود.[۲]
پس از سقوط قلعه، زادان‌خان از پشت قلعه فرار می‌کند اما عده‌ای از خانواده او اسیر می‌شوند که برادر زادان‌خان پس از محاکمه در لار اعدام می‌شود.[۳]
پیامد ویرایش
این جنگ باعث برافتادن سلسه حکامی می‌شود که سال‌ها به صورت نیمه‌خودمختار بر نواحی جنوب فارس و هرمزگان حکومت می‌کردند.[۳]