حسن ارفع

سرلشکر حسن اَرفَع (۱۹ اردیبهشت ۱۲۷۴ – ۱۳۶۵) نظامی ایرانی و رئیس ستاد ارتش ایران در سال‌های ۱۳۲۳ تا ۱۳۲۴ و از همکاران کودتای ۲۸ مرداد بود. وی برای نژاد آریایی ارزش زیادی قائل بود و به آموزه‌های فاشیسم و نازیسم گرایش داشت.

ارفع‌السلطان حسن ارفع
سرلشکر حسن ارفع
زاده	۱۹ اردیبهشت ۱۲۷۴ تفلیس، امپراطوری روسیه
درگذشته	۱۳۶۵ مونت کارلو، موناکو
درجه	سرلشکر
فرماندهی	ستاد ارتش
خویشاوندان	پرنس ارفع

پیشینه

حسن ارفع فرزند میرزا رضاخان ارفع‌الدوله دانش بود. چهار ساله که بود پدرش با تقدیم پیشکشی قابل ملاحظه‌ای از مظفرالدین شاه برای او لقب ارفع‌السلطان گرفت.

حسن ارفع تحصیلات خود را به اقتضای شغل پدرش که غالباً مقام سفارت داشت، در استانبول و پاریس انجام داد. از دانشکده نظامی سن‌سیر و سمور فرانسه دانش‌آموخته شد. او و برادرش «ابراهیم ارفع»، هر دو از نظامیان عالی‌رتبه ارتش ایران بودند.

حسن ارفع، به عنوان یک افسر ایرانی سال‌ها در نواحی مرزی با مسائل کردها درگیر بوده و کتابی به نام «کردها» در این باره نوشته‌است.

وی در ۱۳۲۳ درجه سرلشکری گرفت و به فرمانداری نظامی راه‌آهن و راه شوسه برگزیده شد. زمانی نیز وابسته نظامی ایران در انگلیس بود. در ۱۳۲۳ به ریاست ستاد ارتش انتخاب شد و نزدیک یک سال و چند ماه در این سمت قرار داشت.

توقیف سرلشکر ارفع

برخی کوشش‌های مفید به تفکرات مفید هیتلری همچنان در ارتش ایران حاکم است که متأسفانه با آن مقابله می‌شود- نظیر بازداشت سرلشکرارفع- اما نه آنچنان که این مقابله به قربانی شدن ژنرال‌های ارتش بینجامد. دوران کوتاهی دست آنها از ارتش کوتاه می‌شود و سپس به خدمت فراخوانده می‌شوند. مانند سرهنگ منوچهری (آریانا) که بعدها ارتشبد و رئیس ستاد ارتش شد یا سرلشکر ارفع.

در ارتش سرلشکر ارفع رئیس ستاد ارتش به تعقیب افسران آزادیخواه آغاز نمود. حزب نهضت ملی که بدست سرلشکرارفع و رهبری مستقیم سرهنگ منوچهری (سپهبد آریانای بعدی) در ارتش تشکیل گردید دامی بود برای افسران جوان که هر کس از عضویت آن سر می‌پیچید در معرض تعقیب و در لیست تبعیدی‌های جنوب قرار می‌گرفت.

روز ۲۱ فروردین سال ۱۳۲۵ خبر زیر از طرف رادیو تهران منتشر گردید: نظر به سوء ظنی که نسبت به عملیات سرلشکر ارفع رئیس سابق ستاد ارتش و اقدامات وی علیه حکومت مشروطه موجود بود به امر رئیس محترم دولت مقارن نیمه شب گذشته نامبرده بازداشت و در دژبانی زندانی گردید.

در پایان سال ۱۳۲۹ ارفع در کابینه حسین علاء وزیر راه شد اما عمر وزارتش بیش از یک سال و نیم نبود.

سفیر ایران در کشور ترکیه

در پی پیوستن ایران به پیمان بغداد، در تاریخ ۷ آذر ۱۳۳۴ خورشیدی سفرای ایران در کشورهای عضو این پیمان تغییر کرد و سرلشکر حسن ارفع سفیر کبیر ایران در ترکیه شد.

ترک خاک ایران

حسن ارفع همزمان با انقلاب ۱۳۵۷ ایران، خاک ایران را ترک کرد. او سرانجام در سال ۱۹۸۳ میلادی در مونت‌کارلو درگذشت.

منابع

شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران، چاپ اول، تهران: نشر گفتار با همکاری نشر علم، ۱۳۸۰، جلد اول.