دِبدِبه یک دشت شنی وسیع در شمال شرقی عربستان سعودی است،[۱][۲]

دشت دبدبه در شبه‌جزیره عربستان و در شمال فلات الصُّـمَّان واقع شده‌است. این دشت به صورت مثلثی امتداد می‌یابد که نوک آن از شهر قیصومه شروع می‌شود و از سمت جنوب به وادی الباطن نفوذ می‌کند و به سمت شمال شرقی می‌رود تا به خلیج فارس می‌رسد. بخش شمالی فلات دبدبه در عراق و بقیه در مرزهای کویت و عربستان سعودی قرار دارد.[۳]

این دشت در عرض جغرافیایی ۲۷٫۸۸۷۴۸۲ و طول جغرافیایی ۴۶٫۴۷۰۳۲۲، در جنوب شرقی حفر الباطن قرار دارد و حفر الباطن نزدیکترین شهر بزرگ به این دشت است. این دشت از شرق به مرز غربی منطقه بی‌طرف عربستان سعودی-کویت، از غرب به وادی الباطن و از جنوب به خط الرأس شنی الوریعه محدود می‌شود.

این دشت از عربستان سعودی به سمت شمال ۲۰ کیلومتر امتداد دارد و وارد کویت می‌شود. مساحت دشت دبدبه حدود ۳۰ هزار کیلومتر مربع است.

طایفه‌های کوچ‌نشین در فصل زمستان برای چرای حیوانات خود در آنجا زندگی می‌کنند. دبدبه نامی است که بادیه‌نشینان به این دشت داده‌اند و برگرفته از صدایی است که از نعلین‌های آنها بر زمین سخت این دشت شنیده می‌شود.[۴]

جغرافیا

ویرایش

این دشت به دلیل سطح سفت و تقریباً بدون ناهمواری آن که با سنگریزه‌های سنگ آهک، کوارتز و سنگ آذرین[۵] پوشیده شده و آب‌های شور آن قابل توجه است.[۶][۷][۸] با وجود آب و هوای خشک، این منطقه به هنگام بارندگی[۹] دارای پوشش گیاهی می‌شود.[۱۰][۱۱] این دشت ممکن است توسط شبکه رودخانه‌ای وادی الباطن ایجاد شده باشد که احتمالاً بین ۵۰۰ تا ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد فعال بوده‌است[۱۲] این فعالیت امکان رسوب‌گذاری سازند دبدبه را فراهم کرد، مشابه یک نهشته مخروط افکنه، هم از نظر ریخت‌شناسی و هم از نظر رسوب‌شناسی. ته‌نشسته‌های این محل ممکن است ۵۰۰ متر عمق داشته باشند[۱۳]

منابع

ویرایش
  1. Dibdiba at iTouchMap.com.
  2. Ad Dibdiba, Saudi Arabia. at Satelliteviews.net.
  3. أحمد جارالله الجارالله، تحلیل أثر الخصائص الطبیعیة علی نشأة ونمو مدینة الزبیر، ص۵۰ بایگانی‌شده در ۲۰۲۰-۱۰-۲۱ توسط Wayback Machine
  4. Mandaville, J., "al-Dibdiba." Encyclopaedia of Islam. Brill Online, 2015.
  5. al-Dibdiba at Brill references.
  6. Ground‐Water Chemistry of Dibdiba Formation, North Kuwait.
  7. Moutaz Al-Dabbas, Raad Al- Khafaji, Mohanad H. A. Al-Jaberi, IMPACT OF CLIMATE CHANGES ON THE HYDROGEOLOGICAL AQUIFERS- CASE STUDY DIBDIBA AQUIFER AT KARBALA – NAJAF AREA, IRAQ (IJRST) 2015, Vol. No. 5, Issue No. III, Jul-Sep. page 24 بایگانی‌شده در ۲۱ آوریل ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine
  8. Mustafa A. Hassan, Laith A. Jawad, AL-Dibdiba Formation Basin Hydrological Aspects Extraction Using GIS techniques and Quantitative Morphometric Analysis (Iraqi Journal of Sciences, 2015).
  9. April Fast [Iraq the Land (Crabtree Publishing Company, 2005) al-Dibdiba&source=bl&ots=n1WLwbeF-Z&sig=QeDm36Q0ExyYr-TIzZb8uiN7JDA&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwikvZaLioXKAhVEqqYKHTBVBpMQ6AEIMzAF#v=onepage&q=al-Dibdiba&f=false page 12.
  10. By Daoud, Flora Of Kuwait, Volume 1(Routledge, 16Dec. ,2013) al-Dibdiba&source=bl&ots=bTIdzZwe8x&sig=nt58pAVoPoi1wF_6ftZPC70IbqA&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwikvZaLioXKAhVEqqYKHTBVBpMQ6AEILTAD#v=onepage&q=al-Dibdiba&f=false page 113.
  11. Claire O'Neal, We Visit Iraq (Mitchell Lane Publishers,2011) al-Dibdiba&source=bl&ots=PXtIyMAer5&sig=GgzyFIdzEveUPZaAJpp5GDXgI2U&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwikvZaLioXKAhVEqqYKHTBVBpMQ6AEIMDAE#v=onepage&q=al-Dibdiba&f=false p 27.
  12. The Pishon River - Found. by C.A. Salabach at Focus Magazine بایگانی‌شده در ۲۰۱۲-۰۶-۲۵ توسط Wayback Machine
  13. Wolfgang Wagner, Groundwater in the Arab Middle East(Springer Science & Business Media, 2011) p20.