دارما
دارما یا درمه (به سانسکریت: धर्म)، (به انگلیسی: Dharma) مفهومی در ادیان هندیتبار است که چندین معنی دارد اما معنای اصلی آن نظام گیتی است. مفهوم درمه قابل مقایسه با مفهوم اشه (نظام گیتی) در دین زرتشت است.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Balanced_scales.svg/220px-Balanced_scales.svg.png)
این ایده که رفتار در هماهنگی با درمه (قانونمندی ذاتی جهان)، رسالت و وظیفه هر فرد است، از متون باستانی هندی و ایرانی سرچشمه میگیرد و این متون، خوشبختی بشر را در هماهنگ شدن با نظم و قاعده بنیادین جهان (ارد یا اشه) و برآوردن مطالبات این نظم و سامان بنیادین جهان دانستهاند.
در هندوگرایی (هندوئیسم) دارما را در معنی وظیفه و رسالت هر فرد در زندگی در نظر میگیرند. در زبانهای هندی امروزی، دارما بیشتر در معنای کیش و آیین افراد استفاده میشود. واژه دارما، خود از ریشه هندوایرانی «دار» (داشتن) گرفته شده و از دیدگاه لغوی به معنای برپادارنده است. درمه از مفاهیم بنیادین فلسفه هندی است و اصلی است که کلیه مکاتب فلسفی هند آن را به نحوی از انحا قبول دارند.
در دینهای گوناگون
ویرایشدارما در آیین بودا: بهطور کلی دارما در کتابهای بودایی به این معناهاست: سازندهٔ سرشت یک چیز، قاعده، قانون، آیین، تعلیم؛ دادگری، درستکاری، کیفیت؛ چیز، شناسهٔ دل؛ نمود.
دارما در آیین هندو: کلمهٔ دارما در سنت هندو نظام اخلاقی و جهانی ست و مفهوم فضیلت و عدالت و شریعت و قانون و آیین و حتی مذهب و دین را دربردارد.
دارما در آیین جین: مفهوم دارما در آیین جین به معنی نظام اخلاقی عالم، چنانچه در «ودا» دیده شده یا ناموس و شریعت و تکلیف شرعی، بدانگونه که در مکاتب و ادیان هندو بدان اشاره شده نیست. بلکه دارما در آیین جین یکی از شرایط حیات و حرکت ماده و ارواح است، یا به عبارت دیگر اصل حرکت و محیط ادراک ناپذیری است که در آن اجسام و ارواح حرکت میکنند.
جستارهای وابسته
ویرایشمنابع
ویرایش- «ادیان و مکاتب فلسفی هند» نوشتهٔ داریوش شایگان.
- «بودا» نوشتهٔ ع. پاشایی.
Wikipedia contributors, "Dharma," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Dharma&oldid=435490209 (accessed June ۲۶، ۲۰۱۱).