دلبر نام یک یوزپلنگ آسیایی ساکن منطقه حفاظت شده توران در ایران است که در خردسالی زنده‌گیری شده‌است. این یوزپلنگ برای تولید مثل با دیگر یوزپلنگ زنده‌گیری شده ایرانی با نام کوشکی در اسارت نگهداری می‌شود.[۱] یوزپلنگ نر کوشکی در بهمن ۱۴۰۱ به دلیل کهولت سن از دنیا رفت.

دلبر در پارک پردیسان (۱۳۹۴)

به دام افتادن ویرایش

این توله یوز ماده ایرانی در سال ۱۳۹۰ به وسیله سگ‌های شکاری یک چوپان افغان در شهرستان شاهرود به دام افتاد و توسط وی پرورش یافت. با اطلاع یکی از ساکنان محلی یوزپلنگ از چوپان گرفته شده و در اختیار سازمان محیط زیست ایران قرار گرفت.[۲]

نگهداری ویرایش

دلبر که هرگز شکار کردن را نیاموخت در یک محیط حفاظت شده زیر نظر سازمان محیط زیست ایران نگهداری می‌گردد.[۲] این یوز پلنگ ایرانی یکی از ۳۴ یوزپلنگ آسیایی زنده در جهان است.[۱] دلبر با خرگوش زنده و گوشت گوسفند تغذیه می‌شد.[۳][۴][۵][۶][۷]

در پاییز سال ۱۳۹۳ دلبر به همراه کوشکی به مرکز تکثیر و بازپروری یوز آسیایی پردیسان تهران منتقل شدند تا در اسارت تولید مثل نمایند.[۸] در اسفند ۱۳۹۳، در اقدامی نادر، دلبر با کوشکی، جفت‌گیری کرد ولی به دلیل عفونت کلیوی دلبر، دامپزشکان، مجبور به سقط جنین وی شدند. در نهایت، عفونت کلیوی دلبر، در خلال یک عمل جراحی در تهران، کاملاً برطرف شد ولی این یوزپلنگ، همچنان از مشکلات کلیوی رنج می‌برد. دلبر در حال حاضر در سایت مرکز تحقیقات یوزپلنگ آسیایی پارک ملی توران تحت حفاظت است.

چیتبال ویرایش

در جریان حضور تیم ملی فوتبال ایران در جام جهانی ۲۰۱۴، طرحی از یوزپلنگ آسیایی به عنوان یکی از گونه‌های نادر و در معرض خطر بر روی پیراهن این تیم نقش بست.[۹][۱۰][۱۱] چیتبال در بستر همین جریان متولد شد و به همین دلیل این نام تلفیقی است از چیتا (ترجمه یوزپلنگ) و فوتبال (Cheetball ادغام شدهٔ دو واژهٔ Cheetah + football است) فرق چیتبالها در رنگ چشمهایشان است؛ رنگ چشم چیتبال دلبر قرمز و رنگ چشم چیتبال کوشکی سبز است.[۱۲]

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ «زنده‌گیری «دلبر» و «کوشکی» برای تولیدمثل در اسارت». رادیو فردا. سه شنبه ۲۱ بهمن ۱۳۹۳. دریافت‌شده در سه شنبه ۲۱ بهمن ۱۳۹۳. تاریخ وارد شده در |بازبینی=،|تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ «دلبر». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ فوریه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۲ فوریه ۲۰۱۵.
  3. «کوشکی» امروز در میاندشت رهاسازی می‌شود
  4. Bridging the Iran-West divide to save cheetahs
  5. «از میاندشت تا توران». تارنمای بینابین، آشنایی با یوزپلنگ‌های آسیایی؛ کوشکی و دلبر. بایگانی‌شده از اصلی در ۵ فوریه ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۲ فوریه ۲۰۱۵.
  6. «کوشکی و دلبر در انتظار وصال!». تارنمای انجمن یوزپلنگ ایرانی.
  7. «خواستگاری کوشکی از دلبر، کمک کنید این دو به هم برسند». تارنمای BBC.
  8. «دلبر و کوشکی دو یوزپلنگ آسیایی نر و ماده به پارک پردیسان تهران منتقل شدند». پایگاه خبری دیده‌بان محیط زیست و حیات وحش ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ نوامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۲ فوریه ۲۰۱۵.
  9. «اطلاعات عروسک چیتبال». تارنمای آرش نورآقایی، اطلاعات عروسک چیتبال.
  10. «چیتبال‌ها پیام‌آور صلح با محیط زیست». روزنامه دنیای اقتصاد، شماره ۳۱۹۱.
  11. «سفر به مرزهای مهمان‌نوازی (تارنمای همشهری آنلاین)».
  12. «منقرض نمی‌شویم (تارنمای همشهری آنلاین)».