رابرت کلایو

سیاست‌مدار بریتانیایی

رابرت کلایو (انگلیسی: Robert Clive; ۲۵ سپتامبر ۱۷۲۵ – ۲۲ نوامبر ۱۷۷۴) سیاست‌مدار اهل بریتانیا بود که به عنوان کلایو هند نیز شناخته می‌شود و اولین فرماندار بریتانیایی بنگال بود. کلایو عموماً به دلیل پایه‌گذاری حکومت شرکت بریتانیایی هند شرقی در بنگال شناخته می‌شود.[۱][۲][۳][۴][۵][۶][۷]


رابرت کلایو

Governor of the Presidency of Fort William
دوره مسئولیت
۱۷۵۷ – ۱۷۶۰
پس ازRoger Drake
as President
پیش ازHenry Vansittart
دوره مسئولیت
۱۷۶۵ – ۱۷۶۶
پس ازHenry Vansittart
پیش ازHarry Verelst
اطلاعات شخصی
زاده۲۵ سپتامبر ۱۷۲۵
Styche Hall, مارکت درایتون، شروپ‌شر، England
درگذشته۲۲ نوامبر ۱۷۷۴ (۴۹ سال)
Berkeley Square, وست‌مینستر، لندن، England
ملیتبریتانیا
محل تحصیلMerchant Taylors' School
جایزه‌هاKB
خدمات نظامی
لقب(ها)Clive of India
وفاداری پادشاهی بریتانیای کبیر
سال‌های خدمت۱۷۴۶–۱۷۷۴
درجهسرلشکر
یگانکمپانی هند شرقی بریتانیا
فرماندهCommander-in-Chief of India
جنگ‌ها/عملیات‌جنگ جانشینی اتریش
Battle of Madras
Second Carnatic War
Siege of Arcot
Battle of Arnee
Battle of Chingleput
جنگ هفت ساله
Battle of Chandannagar
نبرد پلاسی

کلایو فرزند یک خانواده روستایی پرجمعیت از شروپشایر انگلستان بود.[۸] او به عنوان دبیر برای کمپانی هند شرقی در سال ۱۷۴۴ شروع کرد و پس از پیروزی در نبرد پلاسی در سال ۱۷۵۷، حکومت شرکت را در بنگال تأسیس کرد.[۹]در ازای حمایت از نواب میر جعفر به عنوان حاکم دست نشانده بنگال، به کلایو ۳۰٬۰۰۰ پوند (معادل ۴٬۳۰۰٬۰۰۰ پوند در سال ۲۰۲۱) در سال اعطا شد که اجاره ای بود که کمپانی هند شرقی در غیر این صورت به میرجعفر برای امتیاز کشاورزی مالیاتی خود می‌پرداخت. وقتی کلایو در ژانویه ۱۷۶۷ هند را ترک کرد، ۱۸۰۰۰۰ پوند (معادل ۲۵۷۰۰۰۰۰ پوند در سال ۲۰۲۱) ثروت داشت که از طریق شرکت هند شرقی هلند حواله کرد.[۱۰][۱۱]

کلایو با جلوگیری از تسلط قریب‌الوقوع فرانسه بر هند، یک حرکت نظامی را در سال ۱۷۵۱ طراحی کرد که در نهایت کمپانی هند شرقی را قادر ساخت تا استراتژی فرانسه را برای حکومت غیرمستقیم از طریق دولت دست نشانده اتخاذ کند. کلایو برای تأمین منافع تجاری شرکت برای سرنگونی حاکم بنگال ثروتمندترین ایالت هند توطئه کرد. او از ۱۷۶۰ تا ۱۷۶۵ در انگلستان از ثروت انباشته شده از هند استفاده کرد تا یک بارونی ایرلندی از نخست‌وزیر وقت توماس پلهام هولز، و یک کرسی در پارلمان از هنری هربرت بخرد.[۱۲][۱۳]

اقدامات کلایو برای کمپانی هند شرقی او را به یکی از جنجالی‌ترین چهره‌های استعماری بریتانیا تبدیل کرده‌است. دستاوردهای او شامل محدود کردن جاه‌طلبی‌های امپریالیستی فرانسه در ساحل کروماندل و ایجاد کنترل کمپانی هند شرقی بر بنگال و در نهایت تأسیس راج بریتانیا بود. اگرچه او فقط به‌عنوان عامل شرکت هند شرقی کار می‌کرد، نه برای دولت بریتانیا توسط رقبای سیاسی مورد انتقاد قرار گرفت و در (۱۷۷۲ و ۱۷۷۳) در پارلمان محاکمه شد. البته مبری شد. مورخان از مدیریت کلایو در بنگال در دوران تصدی وی در کمپانی هند شرقی انتقاد کرده‌اند، به ویژه در رابطه با مسئولیت در مشارکت در قحطی بزرگ بنگال در سال ۱۷۷۰، که بین یک تا ده میلیون نفر کشته شدند.

جستارهای وابسته ویرایش

کمپانی هند شرقی انگلستان

راج بریتانیا

هندوستان

استقلال هند

منابع ویرایش

  1. G. A. Henty (1 March 2012). With Clive in India: Or, The Beginnings of an Empire. The Floating Press. ISBN 978-1-77545-628-5. Retrieved 9 June 2020.
  2. John Basil Watney (1974). Clive of India. Saxon House. ISBN 978-0-347-00008-6. Retrieved 9 June 2020.
  3. "Hundreds sign petition to remove 'Clive of India' statue in UK". India Today. 9 June 2020. Retrieved 9 June 2020.
  4. He "was celebrated in so many subsequent histories as the founder of 'British India.'" Emma Rothschild, The Inner Life of Empires: An Eighteenth-Century History (Princeton UP, 2011) p. 45.
  5. C. Brad Faught, Clive: Founder of British India (2013)
  6. Lord Clive: The Founder of the British Empire in India, a Drama in Five Acts. St. Joseph's Industrial School Press. 1913.
  7. Raj: The Making and Unmaking of British India. Macmillan. 12 August 2000. ISBN 978-0-312-26382-9.
  8. Arbuthnot, p. 1
  9. Sibree, Bron (19 September 2019). "The Anarchy: how the East India Company looted India, and became too big to fail, explored by William Dalrymple". Post Magazine (Book review).
  10. Clive of India, by John Watney, published 1974, p.149
  11. Spear, T.G Percival (1 March 2023). "Robert Clive - Clive's Administrative Achievements".
  12. "CLIVE, Robert (1725–74), of Styche Hall, nr. Market Drayton, Salop; subsequently of Walcot Park, Salop; Claremont, Surr. ; and Oakley Park, Salop". The History of Parliament.
  13. "Robert Clive – Biography, papers and letters written by him". britishonlinearchives.co.uk. British Onlive Archives. Archived from the original on 9 January 2015. Retrieved 8 June 2017.
  • مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Robert Clive». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱ اوت ۲۰۱۴.
  • «Robert Clive». دریافت‌شده در ۱ اوت ۲۰۱۴.[پیوند مرده]

پیوند به بیرون ویرایش