رخشان بنی‌اعتماد

رخشنده «رخشان» بنی‌اعتماد (متولد: ۱۴ فروردین ۱۳۳۳ - تهران)، کارگردان، فیلم‌نامه‌نویس و تهیه‌کننده ایرانی و از اعضای آکادمی اسکار است. فیلم‌های او در جشنواره‌های بین‌المللی مورد تحسین واقع شده‌اند و توانسته‌اند در داخل ایران هم توجه تماشاگران و منتقدین را به خود جلب کنند. او همسر جهانگیر کوثری و مادر تندیس و «باران کوثری» است. بنی‌اعتماد در هفتاد و یکمین جشنواره فیلم ونیز در سال ۲۰۱۴، جایزه بهترین فیلمنامه را برای فیلم قصه‌ها به دست آورد.

رخشان بنی‌اعتماد
زادروز	۱۴ فروردین ۱۳۳۳ ‏(۶۵ سال) تهران
ملیت	ایرانی
پیشه	کارگردان، فیلم‌نامه‌نویس و تهیه‌کننده
سال‌های فعالیت	۱۳۵۲ تا کنون
همسر	جهانگیر کوثری (۱۳۵۹ تا کنون)
فرزندان	تندیس و باران

زندگی

رخشان بنی‌اعتماد در ۱۴ فروردین ۱۳۳۳ (۳ آوریل ۱۹۵۴) در تهران زاده شد. او در رشته کارگردانی سینما در دانشکده هنرهای دراماتیک تهران (دانشکده سینما و تئاتر دانشگاه هنر) تحصیل کرد و در سال ۱۳۵۹ از این دانشگاه فارغ‌التحصیل شد. وی از سال ۱۳۵۲ با سمت منشی صحنه در تلویزیون مشغول به کار شد و تا سال ۱۳۵۹ چند فیلم مستند کوتاه را کارگردانی کرد. فعالیت سینمایی خود را از سال ۱۳۶۰ به عنوان منشی صحنه فیلم «آفتاب‌نشین‌ها» و فیلم «گل‌های داوودی» آغاز کرد. با کارگردانی فیلم «خارج از محدوده» در سال ۱۳۶۶ کارگردانی فیلم‌های بلند را آغاز کرد. سپس فیلم‌نامه «زرد قناری» را بازنویسی کرد و کارگردانی آن را نیز خود انجام داد. با نوشتن فیلم‌نامه فیلم «نرگس» با همکاری فریدون جیرانی و کارگردانی آن، در سال ۱۳۷۰ به عنوان بهترین کارگردان در دهمین جشنواره فیلم فجر برگزیده شد. پس از آن، فیلم‌های «روسری‌آبی»، «بانوی اردیبهشت»، «زیر پوست شهر» و «خون‌بازی» برای وی افتخارات و جایزه‌های بیشتری به ارمغان آورد. بنی‌اعتماد برای روسری آبی برنده جایزه فیپرشی سی و ششمین جشنواره بین‌المللی فیلم تسالونیکی ۱۹۹۵، نامزد پلنگ طلایی و برنده پلنگ برنزی جشنواره فیلم لوکارنو شد. جایزه ویژه و جایزه فیپرشی جشنواره بین‌المللی فیلم مونترآل برای بانوی اردیبهشت در سال ۱۹۹۸ دیگر دستاورد او بعد از روسری آبی بود. زیرپوست شهر اثر جاودانه او جایزه بهترین فیلم خارجی زبان و جایزه تماشاگران جشنواره فیلم تورین را در سال ۲۰۰۱ برای او به ارمغان آورد و جایزه نتپک و جایزه ویژه جشنواره فیلم لوکارنو را برای روزگار ما در ۲۰۰۲ به دستاوردهای خود افزود.

بنی‌اعتماد، پس از جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره «آسیا پاسیفیک»، اعلام کرد که برای کمک به ساخت سرپناهی برای زنان بی‌سرپناه تهرانی به نام خانه مهر، جایزه‌اش را به حراج می‌گذارد.

داوری

بنی‌اعتماد سال ۱۳۶۹ داور جشنواره فیلم فجر بود. همچنین سال ۱۳۷۱ در جشنواره فیلم‌های آموزشی رشد تهران، ۱۳۷۲ در برگزیدن منتخب کانون کارگردان‌های سینمای ایران، ۱۹۹۵ در جشنواره تورین و مرور بر آثار (ایتالیا)، ۱۹۹۶ در جشنواره بین‌المللی لوکارنو (سوئیس)، ۱۹۹۷ در جشنواره محیط زیست (ژاپن)، ۱۹۹۸ در جشنواره دهلی نو (هند)، ۱۳۷۷ در جشنواره فیلم‌های دانشجویان سراسر کشور (ایران)، ۱۳۷۸ در جشنواره فیلم‌های مستند کیش، در ۱۳۷۸ در جشنواره لایپزیک (آلمان)، ۱۳۷۹ رئیس هیئت داوران بخش بین‌المللی جشنواره فیلم فجر (ایران)، ۱۳۸۰ در جشنواره بین‌المللی فیلم مونترال (کانادا)، ۱۳۸۰ در جشنواره سینمای جوان ایران، ۱۳۸۱ در جشنواره سراسری فیلم دانشجویان ایران، جشنواره بین‌المللی فیلم مسکو (روسیه)، جشنواره قاهره (مصر) و جشنواره کارگردانان جوان فیلم‌های کوتاه سونی (ایران)، ۱۳۸۲ در جشنواره آسیا پاسیفیک (ایران)، ۱۳۸۴ رئیس هیئت داوران بخش آسیا جشنواره فجر (ایران)، ۱۳۸۵ در جشنواره فیلم پروین اعتصامی، ۱۳۸۶ در جشنواره بین‌المللی فیلم مستند «سینما حقیقت» (ایران)، ۱۳۸۷ در جشنواره محله «جشنواره فیلم شهر» (ایران) و همچنین بخش بین‌الملل «جشنواره فیلم شهر» (ایران)، ۱۳۸۸ در جشنواره فریبورگ (سوئیس)، ۱۳۸۹ در جشنواره آسیایی رم (ایتالیا)، جشنواره تصویر سال (ایران)، جشنواره دانشجویی دانشگاه هنر (تهران) و رئیس هیئت داوران جشنواره دبی (امارات)، ۱۳۹۰ در جشنواره تصویر شهر (ایران) و جشنواره تصویر سال (ایران)، ۱۳۹۱ در جشنواره شانگهای (چین)، ۱۳۹۲ رئیس هیئت داوران بخش بین‌الملل جشنواره سینما حقیقت (ایران) و رئیس هیئت داوران جشنواره فیلم بوسان (کره جنوبی)، ۱۳۹۴ در جشنواره تصویر سال (ایران)، ۱۳۹۵ رئیس هیئت داوران جشنواره فیلمهای ایرانی پراگ (چک) و رئیس هیئت داوران جشنواره فیلم وزول (فرانسه)، ۱۳۹۶ آکادمی علوم و هنرهای سینما بخش نویسندگان و جشنواره ونیز (ایتالیا) به داوری پرداخته‌است.

زندگی خصوصی

بنی‌اعتماد با جهانگیر کوثری (تهیه‌کننده سینما و مفسر ورزش) ازدواج کرده‌است. پسر او تندیس و دخترش باران می‌باشند.

راه‌اندازی کارزار «هم‌صدایی در برابر تحریم»

در ۱۸ آبان ۱۳۹۷ و بعد از دور دوم تحریمهای آمریکا علیه ایران، رخشان بنی‌اعتماد و شماری از هنرمندان، کنشگران، فعالان فرهنگی و روزنامه‌نگاران ایرانی با امضای نامه‌ای سرگشاده و راه‌اندازی کارزاری علیه تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا، از «مردم جهان» خواستند در برابر تحریم‌ها با آنها هم‌صدا شوند.

امضاکنندگان این نامه سرگشاده که کارزاری با همین نام، «همصدایی در برابر تحریم‌ها»، را نیز راهبری می‌کنند در جایی از نامه خود که به دو زبان انگلیسی و فارسی منتشر شده می‌گویند: «سیاست‌گزاران دیر یا زود می‌روند، اما فجایع حاصل از عملکرد غلط آن‌ها جهانی را می‌سازد که ما و شما و فرزندان‌مان در طول تاریخِ پیشِ رو، دست به گریبانِ کابوسِ آن خواهیم بود.» نخستین امضاکنندگان این نامه سرگشاده که خطاب به هنرمندان، روشنفکران، اندیشمندان و مردم جهان نوشته شده‌است عبارتند از: رخشان بنی‌اعتماد، اصغر فرهادی، بهمن فرمان‌آرا، کیانوش عیاری، حسین علیزاده، کیهان کلهر، مجتبی میرتهماسب، لیلی گلستان، پری صابری، فریده غیرت، بهمن کشاورز، سیف‌الله صمدیان، خسرو سینایی، فرح اصولی، داوود موسایی، لیلی ارشد، شمس لنگرودی، فرهاد توحیدی، نغمه ثمینی، فیروزه صابر، سهراب مهدوی، مژگان جمشیدی، مینا اکبری، علی بوستان، صبا علیزاده، پوریا عالمی، مریم زندی، ابراهیم حقیقی، امیر اثباتی، سمیرا علیخان‌زاده، مرضیه وفامهر

فیلمشناسی

سینمایی

عنوان	سال	سمت	توضیحات
خارج از محدوده	۱۳۶۶
زرد قناری	۱۳۶۷
پول خارجی	۱۳۶۸
نرگس	۱۳۷۰
روسری‌آبی	۱۳۷۳
بانوی اردیبهشت	۱۳۷۶
داستان‌های جزیره (اپیزود سوم، باران و بومی)	۱۳۷۷
زیر پوست شهر	۱۳۷۹
گیلانه	۱۳۸۳
خون بازی	۱۳۸۵
حیران	۱۳۸۷	تهیه‌کننده	کارگردان: شالیزه عارف‌پور
قصه‌ها	۱۳۹۰

فیلم‌های مستند

• فرهنگ مصرفی سال (۱۳۶۳)
• اشتغال مهاجرین روستایی در شهر (۱۳۶۴)
• تدابیر اقتصادی جنگ (۱۳۶۵)
• تمرکز (۱۳۶۵)
• بهار تا بهار (۱۳۷۱)
• گزارش ۷۱ (۱۳۷۱)
• این فیلم‌ها رو به کی نشون میدین؟ (۱۳۷۱)
• آخرین دیدار با ایران دفتری (۱۳۷۴)
• زیرپوست شهر (۱۳۷۵)
• روزگار ما (۱۳۸۰)
• فرش سه بعدی (یک فیلم از مجموعه فرش ایرانی) (۱۳۸۵)
• خانه دوم (تهیه‌کننده)، کارگردان مهوش شیخ الاسلامی (۱۳۸۷)
• حیاط خلوت خانه خورشید (۱۳۸۷)
• ما نیمی از جمعیت ایرانیم (۱۳۸۸)
• فردا می‌بینمت الینا (۱۳۸۹)
• اتاق ۲۰۲ (یک اپیزود از مستند کهریزک چهار نگاه) (۱۳۹۰)
• یاران دانش و مهر (کارگروهی) (۱۳۹۱)
• آن سوی آیینه‌ها (۱۳۹۲)
• کنسرت آیینه‌ها (۱۳۹۲)
• کنسرت خداوندان اسرار (۱۳۹۲)
• محک خانه من (کارگروهی) (۱۳۹۳)
• همه درختان من (۱۳۹۳)
• یک ساعت از یک عمر (۱۳۹۳)
• آی آدم‌ها (۱۳۹۵)
• سری فیلم‌های کارستان (مشاور هنری) (۹۶–۱۳۹۲)
• مادر زمین (کارگردان: مهناز افضلی)
• طبرستانی‌ها (کارگردان: محسن عبدالوهاب)
• بنیان‌گذار محک (کارگردان: محسن عبدالوهاب)
• پنبه تا آتش (کارگردان: بهرام عظیم پور)
• شاعران زندگی (کارگردان: شیرین برق نورد)
• پازلی‌ها (کارگردان: مهدی گنجی)

جوایز و افتخارات

سال	نتیجه	رده	جایزه	بخاطر فیلم
۱۳۶۶	برنده	لوح تقدیر	جشنواره هنر و ادب روستا	تمرکز (۱۳۶۶)
۱۳۷۰	برنده	سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی سیمرغ بلورین بهترین متن	دهمین جشنواره فیلم فجر	نرگس
	برنده	جایزه ویژه	منتقدین سینمایی ایران، مجله فیلم	نرگس
	برنده	جایزه بهترین فیلم جایزه بهترین کارگردانی جایزه بهترین فیلمنامه	منتقدین سینمایی، مجله گزارش فیلم	نرگس
۱۳۷۳	برنده	جایزه بهترین فیلم‌نامه جایزه بهترین بازیگر نقش دوم زن	سیزدهمین جشنواره فیلم فجر	روسری‌آبی
	برنده	جایزه سیمین	کانون کارگردان‌های سینمای ایران	روسری‌آبی
۱۹۹۵	نامزدشده	پلنگ طلایی	جشنواره فیلم لوکارنو	روسری‌آبی
۱۹۹۵	برنده	پلنگ برنزی	جشنواره فیلم لوکارنو	روسری‌آبی
۱۹۹۵	برنده	جایزه فیپرشی	جشنواره بین‌المللی فیلم تسالونیکی	روسری‌آبی
۱۹۹۶	برنده	جایزه فدراسیون بین‌المللی منتقدان فیلم	جشنواره فیلم تسالونیکا (یونان)	روسری‌آبی
۱۹۹۶	برنده	جایزه طاووس نقره (بهترین کارگردان زن آسیا)	جشنواره فیلم دهلی نو	روسری‌آبی
۱۹۹۸	نامزدشده	جایزه بزرگ پاریس	جشنواره بین‌المللی فیلم مونترآل	بانوی اردیبهشت
۱۹۹۸	برنده	جایزه ویژه جایزه فیپرشی	جشنواره بین‌المللی فیلم مونترآل	بانوی اردیبهشت
۱۹۹۸	برنده	سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه جایزه ویژه هیئت داوران	جشنواره فیلم فجر	بانوی اردیبهشت
۱۹۹۸	دریافت	جایزه پرنس کلاوس	از کاخ سلطنتی آمستردام	مجموعه آثار
۲۰۰۱	دریافت	نشان قدیمی صلح و آزادی	از استاندار توسکانی ایتالیا
۲۰۰۱	برنده	جایزه بهترین فیلم خارجی زبان جایزه تماشاگران	جشنواره فیلم تورین	زیر پوست شهر
	برنده	بهترین کارگردانی، بهترین بازیگر نقش اول زن، بهترین چهره‌پردازی، بهترین صداگذاری، بهترین تیتراژ	جشن صدسالگی سینمای ایران	زیر پوست شهر
۲۰۰۱	برنده	جایزه ویژه هیئت داوران جایزه تماشاگران	جشنواره تورین ایتالیا	زیر پوست شهر
۲۰۰۱	برنده	جایزه ویژه هیئت داوران	جشنواره بین‌المللی فیلم مسکو	زیر پوست شهر
۲۰۰۱	نامزدشده	نامزد گئورگ طلایی	جشنواره بین‌المللی فیلم مسکو	زیر پوست شهر
۲۰۰۱	برنده	جایزه نتپک (شبکه ارتقاء سینمای آسیا)	جشنواره فیلم کارلووی واری	زیر پوست شهر
۲۰۰۲	برنده	جایزه تماشاگران	جشنواره سیاتل آمریکا	زیر پوست شهر
۲۰۰۳	برنده	جایزه ویژه	هیئت منتقدین لوکارنو	زیر پوست شهر
۲۰۰۲	برنده	جایزه نتپک و جایزه ویژه	جشنواره فیلم لوکارنو	روزگار ما
۲۰۰۴	برنده	جایزه ویژه هیئت داوران	جشنواره فیلم فجر	گیلانه (فیلم)
۲۰۰۴	برنده	جایزه نتپک	جشنواره فیلم‌های آسیایی وزول	گیلانه (فیلم)
۲۰۰۷	برنده	جایزه بهترین کارگردانی	اسکرین آسیا پاسیفیک	خون‌بازی
۲۰۰۸	دریافت	دکترای افتخاری	مدرسه مطالعات مشرق‌زمین و آفریقا دانشگاه لندن
۲۰۱۴	برنده	جایزه ویژه هیئت داوران	جوایز آسیا پاسفیک	قصه‌ها
۲۰۱۴	برنده	جایزه بهترین فیلم‌نامه	هفتاد و یکمین دوره جشنواره فیلم ونیز	قصه‌ها

پیوند به بیرون

• رخشان بنی‌اعتماد در بانک اطلاعات اینترنتی فیلم‌ها
• رخشان بنی‌اعتماد در بانک جامع اطلاعات سینمای ایران (سوره سینما)