رَواق یا پیشگاه‌خانه، فضاهای سرپوشیدهٔ ستوندار است یا از چشمه طاق‌هایی تشکیل یافته که در طرفین صحن یا میان‌سرای مسجد یا اماکن مذهبی ساخته می‌شود. دهانهٔ اینگونه فضاها رو به صحن است و در ورودی مسجد را به شبستان یا گنبدخانه متصل می‌کند.

رواق در سه سمت حیاط
دید به بیرون از درون رواق

امروزه فضاهای مسقف و محصور پیرامون حرم اهل بیت با کاربری عبادی و زیارتی، رواق نامیده می‌شوند.[۱]

رواق مشتمل است بر سقف و ستون که حداقل در یک طرف مسدود باشد و انسان را از تماس با بارش و تابش نور آفتاب مصون می‌دارد و در مناطقی که شدت نور و حرارت خورشید زیاد باشد نور مناسب و ملایمی را به داخل عبور می‌دهد و در این صورت روشنایی از طریق غیرمستقیم یا با واسطه خواهیم داشت. فضای رواق در معماری در مجموع یکی از کنترل‌کننده‌های نور در فضاهای معماری است.[۲]

رواق به صورت فضای سرپوشیدهٔ نیمه‌باز و ممتد و راهرو مانند است. این فضا برای ایجاد ارتباط بین فضاها کاربرد دارد و بیشتر در اطراف حیاط‌ها (در یک، دو، سه، چهار جبهه) یا اطراف یک فضای ساخته شدهٔ برونگرا ساخته می‌شود.[۳]

در برخی از ساختمان‌ها مانند مسجد جامع یزد، مدرسه سپهسالار و مدرسه معیرالممالک تهران فضای ورودی توسط یکی از دهانه‌های رواق با حیاط ارتباط دارد.



مصری ها مبتکر رواق در معماری بودند.

جستارهای وابسته ویرایش

منابع ویرایش

  1. عالم‌زاده، بزرگ (۱۳۹۴). حرم رضوی به روایت تاریخ. به‌نشر. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۰۲-۲۲۷۰-۶.
  2. هنرتک بایگانی‌شده در ۲۵ آوریل ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine. بازدید: اوت ۲۰۱۵.
  3. حسین سلطان زاده. فضاهای ورودی در معماری سنتی ایران. پارامتر |تاریخ بازیابی= نیاز به وارد کردن |پیوند= دارد (کمک)