زبان ونجی
زبان وَنجی یک زبان از میان رفته ایرانی و عضوی از ناحیه همگرایی زبان‌های پامیری است. این زبان در دره رود ونج در ولایت خودمختار کوهستانی بدخشان در تاجیکستان امروزی رایج بوده‌است.
| ونجی | |
|---|---|
| ونجی باستان | |
| زبان بومی در | امارت بخارا |
| منقرض‌شده | اواخر قرن نوزده |
هندواروپایی
| |
| ندارد | |
| کدهای زبان | |
| ایزو ۳–۶۳۹ | هیچ کدام (mis) |
| گلاتولوگ | oldw1238[۱] |
در قرن نوزدهم این منطقه به زور به امارت بخارا پیوست و طی یک یکسان‌سازی زبانی خشونت‌آمیز تا در پایان همان قرن زبان ونجی کاملاً ناپدید و با فارسی تاجیکی جایگزین شده بود.
ویژگی‌ها ویرایش
ونجی به شاخه زبان‌های شغنانی-یزغلامی از زبان‌های پامیری تعلق دارد. این زبان آن‌طور که بازسازی شده‌است، دارای یک واج‌شناسی متشکل از هم‌خوان‌های انفجاری p, b، t, d، k, g و q، هم‌خوان‌های سایشی f, v، θ، ð، s, z، ʃ، ʒ، x، ɣ، χ، ʁ و h، هم‌خوان‌های انسدادی-انسایشی t͡ʃ و d͡ʒ و هم‌خوان‌های نغمه‌ای m, w، n, r، l, j و ŋ و همچنین مصوت‌های a, e، ẹ، i، ə، o، ü و u هست.
چیز بسیار کمتری در مورد دستور زبان ونجی قابل تشخیص است: احتمالاً دو جنس مذکر و مؤنث وجود داشته‌است، که اسم‌ها در حالت جمع با افزودن پسوند -ev، حالت‌های مقایسه‌ای صفت‌ها با افزودن -tar و مصدر فعل‌ها با افزودن -ak ساخته می‌شدند.
مستندسازی ویرایش
زبان‌شناس روس، ایوان زاروبین، یکی از اولین افرادی بود که در اوایل قرن بیستم زبان ونجی را مورد مطالعه قرار داد. او واژه‌ها و عباراتی را از ساکنان کهنسالی که ونجی را از پدربزرگ و مادربزرگ خود شنیده بودند، گردآوری کرد. زاروبین زبان ونجی را یکی از زبان‌های پامیری می‌دانست.
منابع ویرایش
- ↑ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "Old Wanji". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
{{cite book}}: Invalid|display-editors=4(help)
- Suhrobsho Davlatshoev (January 2006). "The formation and consolidation of Pamiri ethnic identity in Tajikistan" (PDF). Master's thesis. Graduate School of Social Sciences, Middle East Technical University. Retrieved 2006-11-11.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(help)