ویکی‌پدیا

ساتراپان ابگاری

(تغییرمسیر از ساتراپان آبگاری)

دودمان اَبگاریان از تبار اعراب نبطی بودند[۱][۲] که بر ساتراپی اسروئن فرمانروایی می‌کردند و همیشه فرمان‌بردار سلوکیان، شاهنشاهی اشکانی، ارمنستان بودند و سپس به یک کلونی رومی تبدیل شدند و در نهایت توسط شاپور یکم پادشاه ساسانی مغلوب شدند. فرمانداران آن به شکلی از آرامی سخن می‌گفتند[۲] و برخی نام‌های ایرانی و برخی نام‌های عربی داشتند اما بر پایه نظر جوداه سگال نام‌هایی که به واکه و ختم می‌شوند بدون تردید نبطی هستند. ادسا یا رها پایتخت آنها بود. از شهرهای مهم دیگر آن حران بود و دامنه آن گاهی تا نصیبین و اَربلا نیز می‌رسید.[۳]

ساتراپی اسروئن ویرایش

همچنین ببینید: اسروئن و اسروئن (استان روم)

پارتی‌ها پس از تسلط بر ارمنستان در ۵۳ پ.م. با رومی‌ها درگیر شدند و در نبرد حران رومی‌ها شکست خوردند. از آغاز سده دوم اسروئن به مرور وابسته روم شد. از ۲۱۴ م که به صورت یک کلونی رومی درآمد آنها دیگر خودفرمان نبودند. آبگار دهم فرهاد آخرین ساتراپ افتخاری اسروئن عملاً خودش و همسرش ساکن روم بودند.

همسایه‌های آن از شمال شرقی ساتراپی سوفن و شمال غربی پادشاهی کوماژن و در غرب ساتراپی کاپادوکیه و در شرق آدیابن و کردوئنه و در جنوب ساتراپی سلوکیه بودند.[۴]

خاندان خودفرمان آبگاری ویرایش

دوره تجزیه پادشاهی سلوکی: از این دوره به بعد گاهی شاه سلوکی دست‌نشانده روم بود.[۵]

  1. آریو (۱۳۲ پ. م - ۱۲۷ پ. م)
  2. ابدو فرزند ماز اور (۱۲۷ پ. م - ۱۲۰ پ. م)
  3. فرادشت فرزند جِبار او (۱۲۰پ. م - ۱۱۵ پ. م)

دوره اول حمایت اشکانی مهرداد دوم[۶]

  1. باکرو یکم فرزند فرادشت (۱۱۵ پ. م - ۱۱۲ پ. م)
  2. باکرو دوم فرزند باکرو (۱۱۲ پ. م - ۹۴ پ. م)

دوره حمایت دودمان آرتاشسی ارمنستان: تیگران بزرگ[۷]

  1. مانو یکم (۹۴ پ. م)
  2. اَبگار یکم پیکا (۹۴ پ. م - ۶۸ پ. م)
  3. اَبگار دوم فرزند اَبگار (۶۸ پ. م - ۵۲ پ. م)

دوره دوم حمایت اشکانی:[۸][۹]

  1. مانو دوم (۵۲ پ. م - ۳۴ پ. م)
  2. پاکور (۳۴ پ. م - ۲۹ پ. م)
  3. اَبگار سوم (۲۹ پ. م - ۲۶ پ. م)
  4. اَبگار چهارم سوماقا (۲۶ پ. م - ۲۳ پ. م)
  5. مانو سوم سافول (۲۳ پ. م - ۴ پ. م)
  6. اَبگار پنجم اوک کاما فرزند مانو (اَبگاروس ادسا) (۴ پ. م - ۷ میلادی)
  7. نوار مانع چهارم مانو (۷ میلادی - ۱۳ میلادی)
  8. اَبگار پنجم اوک کاما فرزند مانو (۱۳ میلادی - ۵۰ میلادی)
  9. مانو پنجم فرزند اَبگار (۵۰ میلادی - ۵۷ میلادی)
  10. مانو ششم فرزند اَبگار (۵۷ میلادی - ۷۱ میلادی)
  11. اَبگار ششم فرزند مانو (۷۱ میلادی - ۹۱ میلادی)
  12. سناتروک (۹۱ میلادی - ۱۰۹ میلادی) یا به روایتی دوران بی‌پادشاهی
  13. اَبگار هفتم فرزند ایزد (۱۰۹ میلادی - ۱۱۶ میلادی)
  14. دوران بی‌پادشاهی (۱۱۶ میلادی - ۱۱۸ میلادی)

روزگار کلاینت رومی: (۱۱۸ میلادی - ۲۱۲ میلادی)[۱۰][۱۱][۱۲][۱۳][۱۴][۱۵][۱۶]

  1. یالور (یلود) (۱۱۸ میلادی - ۱۲۲ میلادی، پادشاهی مشترک با پارتاماسپت)
  2. پارتاماسپت (۱۱۸ میلادی - ۱۲۳ میلادی)
  3. مانو هفتم فرزند ایزد (۱۲۳ میلادی - ۱۳۹ میلادی)
  4. مانو هشتم فرزند مانو (۱۳۹ میلادی - ۱۶۸ میلادی) تصدی اول
  5. وائل فرزند سَهرو (۱۶۳ میلادی - ۱۶۵ میلادی) توسط اشکانیان منصوب شد
  6. مانو هشتم فرزند مانو (۱۶۵ میلادی - ۱۷۷ میلادی) تصدی دوم
  7. اَبگار هشتم (بزرگ) فرزند مانو (۱۷۷ میلادی - ۲۱۲ میلادی)

روزگار کلونی رومی: اسروئن (کلونی روم)[۱۷][۱۶]

  1. اَبگار (دهم) سِوِروس فرزند اَبگار (نهم) رابو (۲۱۲ میلادی - ۲۱۴ میلادی)
  2. مانو (نهم) فرزند اَبگار (دهم) سِوِروس (۲۱۴ میلادی - ۲۴۰ میلادی)
  3. اَبگار (یازدهم) فراهاد فرزند مانو (نهم) (۲۴۰ میلادی - ۲۴۲ میلادی)

منابع ویرایش

  • Ramelli, Ilaria L.E. (2018). "Abgarids". In Hunter, David G.; van Geest, Paul J.J.; Peerbolte, Bert Jan Lietaert (eds.). Brill Encyclopedia of Early Christianity Online.
  • Sartre, Maurice (2005). "The Arabs and the desert peoples". In Bowman, Alan K.; Garnsey, Peter; Cameron, Averil (eds.). The Cambridge Ancient History: Volume 12, The Crisis of Empire, AD 193-337. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-30199-2.
  • Segal, J.B. (1982). "ABGAR". In Yarshater, Ehsan (ed.). Encyclopædia Iranica, Volume I/2: ʿAbd-al-Hamīd–ʿAbd-al-Hamīd. London: Routledge & Kegan Paul. pp. ۲۱۰–۲۱۳. ISBN 978-0-71009-091-1.

پانویس ویرایش

  1. ↑ «Abgarids». Brill Encyclopedia of Early Christianity Online. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۱۲-۲۷.
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ Bowman, Alan; Cameron, Averil; Garnsey, Peter, eds. (2005-09-08). "The Cambridge Ancient History". doi:10.1017/chol9780521301992. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)
  3. ↑ Segal, J.B. (1982). "ABGAR". In Yarshater, Ehsan (ed.). Encyclopædia Iranica, Volume I/2: ʿAbd-al-Hamīd–ʿAbd-al-Hamīd. London and New York: Routledge & Kegan Paul. pp. 210–213. ISBN 978-0-7100-9091-1.
  4. ↑ "سلوکیه". ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد. 2021-07-04.
  5. ↑ "امپراتوری سلوکی". ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد. 2021-10-21.
  6. ↑ "Mithridates II of Parthia". Wikipedia (به انگلیسی). 2021-12-03.
  7. ↑ "Artaxiad dynasty". Wikipedia (به انگلیسی). 2021-12-26.
  8. ↑ "Arsacid dynasty of Armenia". Wikipedia (به انگلیسی). 2021-12-26.
  9. ↑ "Tigranes the Great". Wikipedia (به انگلیسی). 2021-12-20.
  10. ↑ «Edessa Chronicle». Brill’s New Pauly. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۰۲.
  11. ↑ Griffith, Sidney H. (1991). "Chronicle of Edessa".
  12. ↑ Cross, F. L. ; Livingstone, E. A. , eds. (2009) [2005]. "Chronicon Edessenum". Chronicon Edessenum (Edessene Chronicle). The Oxford Dictionary of the Christian Church (3rd rev. ed.). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-280290-3.
  13. ↑ Witakowski, Witold (2018). "Chronicle of Edessa". In Nicholson, Oliver (ed.). The Oxford Dictionary of Late Antiquity. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-866277-8.
  14. ↑ «Chronicon Edessenum». Encyclopedia of the Medieval Chronicle. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۰۲.
  15. ↑ Ginkel, Jan van (2016). "Chronicon Edessenum". In Dunphy, Graeme; Bratu, Cristian (eds.).
  16. ↑ ۱۶٫۰ ۱۶٫۱ "Abgarid dynasty". Wikipedia (به انگلیسی). 2021-12-05.
  17. ↑ "Osroene (Roman province)". Wikipedia (به انگلیسی). 2021-12-10.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=ساتراپان_ابگاری&oldid=37799929»