سامانه اتوبوس تندرو
سامانه اتوبوس تندرو (Bus rapid transit) نامش را از سامانه حمل و نقل تندرو گرفته‌است، که در آن برای حمل و نقل تند وسایل نقلیه عمومی از روش‌ها مختلفی همچون ایجاد روگذر و زیرگذر و خطوط ویژه استفاده می‌گردد. مدت زیادی است که در دنیا برای افزایش سرعت اتوبوس‌های درون‌شهری از روش‌های مختلفی مانند ایجاد مسیرهای ویژه اتوبوس‌رانی یا دادن اولویت به اتوبوس‌ها در گذر از تقاطع‌ها استفاده می‌شود.
اما سامانه اتوبوس تندرو تلفیقی از تمام کارها بالا است. علاوه بر آن در این سامانه از امکانات رفاهی دیگری مانند استفاده از کارت اعتباری در پرداخت کرایه به جای ارائه بلیط یا ساخت ایستگاه‌های سرپوشیده مخصوص این سامانه و ساخت اتوبوس‌های هماهنگ با این ایستگاه‌ها نیز استفاده گردیده‌است.
در کشورها مختلف اتوبوس‌ها گوناگونی برای استفاده در این سامانه در نظر گرفته می‌شوند. دو نوع عمده این اتوبوس‌ها یکی اتوبوس چند کابینه است (دو یا سه کابینه) که نوع دو کابینه آن در تهران و تبریز استفاده می‌شود و یکی دیگر اتوبوس‌هایی است که به وسیله چرخی مخصوص روی مسیری ویژه راه می‌روند. نوع دوم فقط در کشورهای انگلیس، آلمان و ژاپن استفاده شده‌است.
این سامانه هم انعطاف‌پذیری سیستم حمل و نقل اتوبوسی و هم سرعت و اطمینان مترو را داراست. به این ترتیب که با وجود ایجاد راه‌های مختلف برای تسریع حرکت اتوبوس‌های این سامانه مانند تونل، زیرگذر، روگذر و مسیر ویژه یا چراغ‌های راهنمایی هوشمند این اتوبوس‌ها با خطر تصادف بسیار کم روبرو هستند؛ و همچنین به علت آنکه می‌توانند از راه‌های عادی نیز استفاده کنند به انعطاف‌پذیری آنها می‌افزاید. میانگین سرعت این سامانه در سطح دنیا بین ۱۹ تا ۴۸ کیلومتر در ساعت می‌باشد.
خصوصیات اصلیویرایش
یک سامانه اتوبوس تندرو ایدئال شامل ویژگی‌های زیر می‌شود:
- مسیر ویژه:یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های یک سامانه اتوبوس تندرو اختصاص یک خط ویژه به آن است؛ که فارغ از ترافیک شهری بتواند فعالیت کند. این کار باعث می‌شود هم سرعت اتوبوس‌ها افزایش یابد و هم خطر تصادف با وجود آنکه سرعت افزایش یافته‌است، کاهش بیابد؛ و مزیت دیگر این کار این است که حتی رانندگان غیرحرفه‌ای نیز می‌توانند در این مسیر حرکت کنند و لازم نیست حتماً راننده خیلی مهارت داشته باشد.
- پوشش کامل: در این صورت علاوه بر مسیر ویژه که برای این اتوبوس‌ها در نظر گرفته می‌شود. آنها می‌توانند در صورت نیاز از تمام خیابان‌های سطح شهر نیز استفاده کنند.
- کارایی بالا: در صورتی که این سامانه سطح زیادی از شهر را پوشش بدهد می‌تواند حجم زیادی از مسافرین را در کمترین زمان ممکن و حتی در زمان ترافیک سنگین و با هزینه کم جابجا کند. در صورتی که یکی از موارد بالا در این سامانه رعایت نشود، سامانه اتوبوس تندرو نمی‌تواند کارایی لازم را داشته باشد.
- سامانه اولویت دادن به اتوبوس: سامانه اولویت دادن به اتوبوس‌ها در تقاطع‌ها به این شکل می‌باشد که اگر حرکتی که موجب شود اتوبوس حتی با سبز شدن چراغ راهنمایی با تأخیر حرکت کند، حرکت وسیله نقلیه‌ای که می‌خواهد به شمال یا جنوب حرکت کند با تأخیر انجام می‌شود تا اتوبوس به راحتی حرکت کند و وسایل نقلیه دیگر مانع حرکتش نشوند. برای این منظور حسگرهایی در اتوبوس و چراغ راهنمایی گذارده می‌شود تا چراغ راهنمایی از نزدیک شدن یک اتوبوس مطلع شود.
- وسایل نقلیه تراموا مانند: از جمله پیشرفت‌هائی که در سامانه تندو به وجود آمده استفاده از اتوبوس‌ها چند کابین و اتوبوس‌هائی که در راه ویژه، می‌رانند، است. از جمله مزیت‌ها استفاده از چنین اتوبوس‌ها عبارتند از:
- بهبود کیفیت مسافرت(به وسیله اتوبوس‌هائی که در راه ویژه، می‌رانند).
- افزایش حجم مسافربری (به وسیله اتوبوس‌ها چند کابین).
- کاهش هزینه (به وسیله اتوبوس‌های برقی)
- ایستگاه‌ها:در سامانه‌ها اتوبوس تندرو با کیفیت هزینه زیادی بر روی ساخت ایستگاه‌ها می‌کنند. مثلاً ایستگاه‌هایی با بدنهٔ شیشه‌ای و با اتاقک‌هایی ویزه فروش بلیط یا اطلاعات و همراه با دیگر استانداردهای چنین ایستگاه‌هایی. این نوع ایستگاه‌ها بیشتر در کشورهای آمریکای جنوبی دیده می‌شود.
معضلات سامانه اتوبوس تندرو در کشور ایرانویرایش
آنچه بعنوان یکی از معضلات در سامانه اتوبوس تندرو در ایران دیده شده، تردد انواع خودروهای شخصی (با چراغ ال ای دی) در خطوط ویژه است. این خودروها بدون اینکه از سوی مأموران راهنمایی و رانندگی متوقف و جریمه شوند، به راحتی در خطوط ویژه تردد می‌کنند. به گونه‌ای که از نوع رانندگی افراد پشت فرمان احتمال داده می‌شود که آنها برای فرار از ترافیک است که از خطوط ویژه تردد می‌کنند. اما بنا به قوانین ایران، تنها خودروهای مشخص شدهٔ امدادرسانی اورژانس یعنی آمبولانس‌ها، خودروی آتش‌نشانی و خودروهای نیروی انتظامی آن هم در تحت شرایط خاص و اضطراری، می‌توانند از این‌گونه خطوط استفاده کنند تا به یاری آسیب‌دیدگان ناشی از سوانح و حوادث یا سایر کسانی بشتابند که نیاز به کمک یا رسیدگی فوری دارند. طبق قانون این خودروها باید در «مرتفع‌ترین» نقطهٔ خود، که قسمت سقف است، چراغ گردانِ همراه با آژیر نصب شده داشته باشند، در غیر اینصورت خودرو در گروه خودروهای عادی ارزیابی شده و مطابق قانون با آنان برخورد خواهد شد.[۱][۲][۳]
جستارها وابستهویرایش
| در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ سامانه اتوبوس تندرو موجود است. |
منابعویرایش
- ↑ «خط ویژه برای افراد ویژه/ قانونی که نیروی انتظامی آن را زیر پا می‌گذارد». سایت خبری تحلیلی تیترشهر- صفحه اصلی-TITRESHAHR. ۲۰۱۶-۱۲-۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۸-۲۸.
- ↑ «ورود اتومبیل‌های شخصی در خطوط بی آر تی تخلف است – صاحب نیوز». صاحب نیوز (به عربی). ۲۰۱۵-۰۷-۰۴. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۸-۲۸.
- ↑ «- گلایه شهرداری از ورود خودروهای شخصی به خط ویژه». عصر خودرو. ۲۰۱۸-۱۲-۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۸-۲۸.