سُفال قطعه‌ای از سرامیک را می‌نامند که بین ۸۵۰ درجهٔ سانتی‌گراد تا ۱٬۰۰۰ درجهٔ سانتی‌گراد آتش دیده و دارای تَخَلخُل نامرتب باشد.[۱] سفال در برخی مواقع فقط به اشیاء سرامیکی بدون لعاب گفته می‌شود که نخستین مادهٔ مصرفی در ساخت ظروف سفالی گل رس یا خاک رس است؛ برای ساخت ظرف‌های سفالی از چرخ سفال‌گری استفاده می‌شود که البته لازم است ذکر شود در قدیم از تکنیک دست و انگشت و همچنین روشی به نام فتیله (اتصال حلقه) نیز برای ساخت انواع ظروف استفاده می‌کردند.[۲]

سفال ایرانی رنگ‌شده، لعابدار و تزئین‌شده، کشف شده در نیشابور سدهٔ ۱۰ میلادی، نگهداری در موزهٔ متروپولیتن نیویورک

در سرامیک‌سازی فرانسه به سفال لعابدار منقوش، فائینس (faïence) گفته می‌شود.[۳][۴]

انواع روش پرداخت سفال

ویرایش
  • داغدار کردن و مهره کشیدن[۵]
  • پرداخت و پوشش دادن[۶]
  • صیقل دادن[۷][۸]

ابزار و وسائل مورد نیاز

ویرایش
  • وردنه
  • قلمو
  • کارک
  • لیسه
  • فرچه
  • پیستوله
  • قالب
  • ماله

تاریخچه استفاده از سفال در ایران

ویرایش

آثار کشف شده نشان دهنده این حقیقت است که تاریخ سفال در ایران از هزاره هشتم پیش از میلاد آغاز شده‌است و مردمان آن دوران برای انجام کارهای روزانه و مراسمات مذهبی اشیاءِ گوناگونی را با گل می‌ساختند، پس از تکامل، آنها را پخته و به سفال تبدیل می‌کردند؛ ابتدا از سفال بیشتر برای ساخت ظروف و تا حدودی مجسمه استفاده می‌کرده‌اند اما رفته رفته سفال کاربرد بیشتری پیدا کرد و در موارد بیشتری مورد استفاده قرار گرفت. سفال با دارا بودنِ مشخصات، شکل‌پذیری عالی، دوام و ماندگاری بالا، مقاومت خوب، ماده اولیه در دسترس و … بشر را به استفاده بیشتر ترغیب می‌کرد؛ که بعدها برای استفاده در ساخت وسایل تزیینی، مجسمه و تابلو سفالی مورد استفاده قرار گرفت.[۹][۱۰]

منابع

ویرایش
  1. ASTM C242 – 15. Standard Terminology Of Ceramic Whitewares And Related Products
  2. "Art & Architecture Thesaurus Full Record Display (Getty Research)". www.getty.edu. Archived from the original on 22 December 2017. Retrieved 30 April 2018.
  3. David W. Richerson; William Edward Lee (31 January 1992). Modern Ceramic Engineering: Properties, Processing, and Use in Design, Third Edition. CRC Press. ISBN 978-0-8247-8634-2.
  4. Rice, Prudence M. (March 1999). "On the Origins of Pottery". Journal of Archaeological Method and Theory. 6 (1): 1–54. doi:10.1023/A:1022924709609. S2CID 140760300.
  5. Combined Nomenclature of the European Union published by the EC Commission in Luxembourg, 1987
  6. J. R. Taylor; A. C. Bull (1986). Ceramics Glaze Technology. Institute of Ceramics & Pergamon Press.
  7. Rich, Jack C. (1988). The Materials and Methods of Sculpture. Courier Dover Publications. pp. 49. ISBN 978-0-486-25742-6.
  8. "Ceramic Arts Daily – Ten Basics of Firing Electric Kilns". ceramicartsdaily.org. 2012. Archived from the original on 8 May 2012. Retrieved 16 April 2012.
  9. Dora Billington, The Technique of Pottery, London: B.T.Batsford, 1962
  10. تاریخچه استفاده از سفال در ایران. «مینا کاری روی سفال». دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۱۰-۲۷.