شاهنامه ترنر ماکان

تصحیح ترنر ماکان از شاهنامه‌ی فردوسی

شاهنامه ترنر ماکان تصحیح و ویرایشی از کتاب شاهنامهٔ فردوسی است که توسط ترنر ماکان، افسر انگلیسی در هند،[۱] در سال ۱۸۲۹ میلادی در کلکته به چاپ رسید. این نسخه اولین چاپ کامل و معتبر از کتاب شاهنامه بود[۲] که بر اساس ۱۷ نسخهٔ خطی تصحیح شده بود و در چهار جلد منتشر شد.[۳]

شاهنامه ترنر ماکان
صفحهٔ اول از جلد اول شاهنامه به تصحیح ترنر ماکان
ویراستار(ها)ترنر ماکان
نویسنده(ها)فردوسی
زبانفارسی
تعداد جلد
۴
تاریخ نشر
۱۸۲۹
متن اصلی
شاهنامه ترنر ماکان در فارسی ویکی‌نبشته

نسخهٔ لومسدن

ویرایش

متیو لومسدن که استاد کالج فورت ویلیام در کلکته بود در سال ۱۸۰۸ کار تصحیح شاهنامه را شروع کرد و در سال ۱۸۱۱ اولین جلد از مجموعهٔ ۸ جلدی خود را در کلکته به چاپ رساند اما بقیهٔ جلدهای این مجموعه هرگز منتشر نشدند.[۴][۵] نسخهٔ ترنر ماکان در جلد اول با تصحیح لومسدن مطابقت دارد اما سایر جلدها تهیه و تنظیم خود اوست و حاصل مقابله با چند نسخهٔ خطی دیگر است.[۶][۷]

تصحیح

ویرایش

ماکان این نسخه را با استفاده از ۱۷ نسخهٔ کامل و چهار نسخهٔ ناقص خطی از شاهنامه تهیه کرد. بیشتر این نسخه‌ها توسط افسران ارتش بریتانیا و حکام محلی در اختیار او قرار گرفتند.[۸] هزینهٔ تهیهٔ این نسخه را نصیرالدین حیدر، پادشاه اوده در هندوستان پرداخت کرد.[۹][۷]

این کتاب در چهار مجلد، با حروف سربی و به خط نسخ انتشار یافت.[۷][۱] در ذیل صفحه عنوان این کتاب، دو بیت در مدح فردوسی آمده‌است:[۷]

سکهٔ کاندر سخن فردوسی طوسی نشاندتا نپنداری که کس از جملهٔ انسی نشاند
اول از بالای کرسی بر زمین آمد سخناو ببالا برد و بازش بر سر کرسی نشاند

منابع

ویرایش
  1. ۱٫۰ ۱٫۱ «نگاهی بر نسخه‌شناسی و ویرایش چند شاهنامهٔ نامدار». امرداد. ۲۰۱۸-۱۱-۲۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۰۷.
  2. افشار، ایرج (۱۳۴۷). کتابشناسی فردوسی (PDF). ص. ۱۹۲.[پیوند مرده]
  3. «Abul Qasim Ferdowsi». TheFreeDictionary.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۰۷.
  4. افشار، ایرج (۱۳۴۷). کتابشناسی فردوسی (PDF). ص. ۱۹۱.[پیوند مرده]
  5. «LUMSDEN, Matthew – Persons of Indian Studies by Prof. Dr. Klaus Karttunen» (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۰۷.
  6. تمیم داری، احمد (۱۳۸۸). «تاثیر شاهنامه فردوسی در آثار حماسی غرب» (PDF). زبان و ادب پارسی دانشگاه علامه (زبان و ادب سابق) (۴۲): ۶۹.
  7. ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ ۷٫۳ «معرفی چاپ‌های شاهنامه در جهان». www.karaketab.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۰۷.
  8. "Firdawsi (940-1020) - The Shah Nameh: an heroic poem containing the history of Persia from Kioomurs to Yesdejird … / by Abool Kasim Firdousee ; … with an introduction and life of the author … by Turner Macan, v.1". www.rct.uk (به انگلیسی). Retrieved 2021-02-07.
  9. ماکان، ترنر. شاهنامه. ص. ۴.