شاپور آذربرزین
شاپور آذربرزین (زادهٔ ۱۳۰۸ خرم‌آباد – درگذشتهٔ ۱۳۹۴ لس‌آنجلس) خلبان جنگنده اهل ایران بود. وی پس از وقوع انقلاب ۱۳۵۷، برای مدت کوتاهی، از ۲۴ بهمن تا ۶ اسفند ۱۳۵۷ فرماندهی نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران را برعهده داشت.[۱]
شاپور آذربرزین | |
|---|---|
 | |
| نام تولد | عبدالله شاپور آذربرزین |
| زاده | ۱۳۰۸ خرم‌آباد، لرستان |
| درگذشته | آبان ۱۳۹۴ (۸۵ سال) لس آنجلس |
| وفاداری | ایران |
| شاخه نظامی | ارتش شاهنشاهی ایران |
| درجه | سپهبد خلبان |
| یگان | نیروی هوایی شاهنشاهی ایران نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران |
| فرماندهی | پایگاه چهارم شکاری دزفول نیروی هوایی ارتش |
زندگی
ویرایششاپور آذربرزین به سالِ ۱۳۰۸ در یک خانوادهٔ نظامی در خرم‌آباد زاده شد. دورهٔ تخصّصیِ خلبانی و مدرسی این رشته را در ایالاتِ متّحدهٔ آمریکا گذراند و عهده‌دار سمت‌هایی چون فرمانده پایگاه هوایی دزفول، معاونت عملیاتی و جانشین نیروی هوائی ارتش شد. او پس از انقلاب در دورهٔ کوتاهی از ۲۴ بهمن ۱۳۵۷ تا ۶ اسفند ۱۳۵۷ به فرماندهی نیروی هوایی ارتش منصوب، مدتی را زندانی و به توصیهٔ مهدی بازرگان آزاد شد و از ایران خارج شد.[۲]
نظر طوفانیان در مورد آذربرزین
ویرایشسالیوان در ۱۵ بهمن ۵۷ از قول ارتشبد طوفانیان گزارش می‌کند که به نظر می‌رسد آذربرزین با خمینی معامله کرده که بعد از ربیعی فرمانده نیروی هوایی شود.[۳] حسن طوفانیان در مصاحبه با پروژه تاریخ شفاهی ایران در دانشگاه هاروارد بر این نظر است که آذربرزین با طالقانی ساخته بود و همان حرف های او را تکرار می کرده است.[۴]
خاطرات
ویرایش
در سال ۱۳۹۳ حسین دهباشی کتاب فرماندهی و نافرمانی: تاریخ شفاهی زندگی و آثار سپهبد خلبان شاپور آذربرزین معاون عملیاتی و جانشین فرماندهی نیروی هوایی ارتش شاهنشاهی ایران… را از روی خاطرات شفاهی که از وی ضبط کرده بود به کمک سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران منتشر کرد.
آذربرزین در خصوص دوره زندانی شدن خود بعد از انقلاب می‌گوید[۵]:
«ولی در دانشگاه درسی که به ما دادند خیلی جالب بود. می‌گفت اگر اسیر جنگی شدید باید چه‌کار کنید. من این درس را گذراندم. یعنی اولی که من رفتم زندان و فهمیدم زندانی هستم، شروع کردم برنامه را پیاده کردن. خیلی جالب است. اولین کاری که می‌کنی با زندانبان طرح دوستی بریز و باب صحبت را باز کن و برای اینکه باب صحبت را باز کنی باید ببینی او چه‌کاره است؟ اگر ماهیگیر است راجع به شکار صحبت کن. اگر هم مذهبی است راجع به مذهب صحبت کن. [...] ما آمدیم گفتیم خب نماز بخوانیم، یعنی بگوییم ما نماز می‌خوانیم. نماز که خواندم یک روز سپهبد نجیمی گفت آذربرزین، الکی این‌طوری می‌کنی، یک روز به تو می‌گویند برو جلو بایست بلند نماز بخوان، نمی‌توانی افتضاحش در می‌آید. پس بیا من یادت بدهم که چطوری است. شروع کرد یاد دادن. حالا کاری نداریم. یک روز به زندانبان گفتم که آقا من می‌خواهم قرآن بخوانم.[...] بند دوم [که در دانشگاه یاد داده بودند] این بود که با بیرون ارتباط برقرار کنی. برای اینکه نمی‌دانی بیرون چه خبر است. دیدم اصلا نمی‌توانم از این [زندانبان] استفاده کنم. گشتم دیدم صبح‌ها یک [پرستاری] می‌آید بازدید می‌کند. [...] دیدم خیلی راحت او را می‌شود خرید. یک روز خودم را به مریضی زدم و رفتم آنجا با او صحبت کنم. گفتم آقا من همیشه به این بنگاههای مسلمانی کمک می‌کرده‌ام، الان که اینجا هستم نمی‌توانم. یک دانه از این قبض‌ها را بیاور تا من آن را به خانمم بدهم و او این پول را بدهد که شما به آنجا بدهی. فردا دیدیم یک قبض آورد و من هم روی آن نوشتم سه هزار تومان. [...] سه هزار تومان را به او دادیم. دیدیم فردا که آمد زندان گفت آقای آذربرزین، این قرص‌هایی که شما دیروز خواستی را آوردم. [...] آن را باز کردیم. دیدیم سربریده همه روزنامه‌ها را گذاشته بود داخل آن. اخبار این بود که چه کسی را کشتند و چه کسی زنده است.»
مرگ
ویرایشوی در آبان ۱۳۹۴، پس از طی یک دورهٔ بیماری در سن ۸۶ سالگی در ایالات متحده درگذشت.
جستارهای وابسته
ویرایشمنابع
ویرایش- ↑ Nikola B. Schahgaldian, Gina Barkhordarian (March 1987), The Iranian Military Under the Islamic Republic (PDF), RAND, p. 111, ISBN 0-8330-0777-7, retrieved 15 January 2017
- ↑ Nikola B. Schahgaldian, Gina Barkhordarian (March 1987), The Iranian Military Under the Islamic Republic (PDF), RAND, p. 111, ISBN 0-8330-0777-7, retrieved 15 January 2017
- ↑ «آیا آخرین ارتشبد به شاه خیانت کرد؟». بی‌بی‌سی فارسی.
- ↑ تاریخ شفاهی ایران در دانشگاه هاروارد مصاحبه با حسن طوفانیان نوار شماره ۷
- ↑ فرماندهی و نافرمانی: تاریخ شفاهی زندگی و آثار سپهبد خلبان شاپور آذربرزین معاون عملیاتی و جانشین فرماندهی نیروی هوایی ارتش شاهنشاهی ایران صص ۳۶۷-۳۶۹ از فایل پی‌دی‌اف
- "سپهبد لرستانی در آمریکا در گذشت". Archived from the original on 9 February 2016.
- فرماندهی و نافرمانی: مجموعه تاریخ شفاهی و تصویری ایران معاصر خاطرات سپهبد خلبان شاپور آذربرزین، مصحح: حسین دهباشی، ناشر: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، تاریخ چاپ: ۱۳۹۳، مکان چاپ: تهران
- «سپهبد آذربرزین امیر سابق نیروی هوائی درگذشت». دریافت‌شده در ۲۰ نوامبر ۲۰۱۷.