تفنگ شمخال
شمخال یا تفنگ شمخال نوعی تفنگ بزرگ و سنگین سرپُر بود که قطر دهانهٔ لولهٔ آن نزدیک به ۲۵ میلیمتر بود و بهسبب سنگینیاش، دو خدمهٔ شمخالچی آن را حمل میکردند که یکی هدفگیری میکرد و دیگری یک فتیلهٔ نوکتیز و شعلهور را آتش میزد. از شمخالها بیشتر در دژها و سنگرها و برج و باروی شهرها استفاده میکردند.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Istanbul.Topkapi074.jpg/220px-Istanbul.Topkapi074.jpg)
در دورهٔ فتحعلیشاه، سلاح پیادهنظام شمخالهای سرپُر بسیار سنگینی بود که هنگام تیراندازی آن را بر روی سهپایههای بلند میگذاشتند. سلاح سوارهنظام نیز تفنگهای لولهبلندِ سبک بود.[نیازمند منبع]
دربارهٔ ریشهٔ این نام اطلاع زیادی در دست نیست. محمدطاهر میرزا در ترجمهٔ سه تفنگدار بارها از آن نام برده، و به نظر میرسد این واژه را در برابر واژهٔ انگلیسیِ Arquebuse به کار برده باشد که خود در اصل از واژهٔ هلندیِ haakbus بهمعنی «تفنگ قلابی» آمده است.[نیازمند منبع] در لغتنامهٔ دهخدا هم آمده است: «قسمی تفنگ زمخت و سنگین ابتدایی قدیمی نظیر خاندار.»[۱]
جستارهای وابسته
ویرایشمنابع
ویرایش- مشارکتکنندگان ویکیپدیا. «Arquebus». در دانشنامهٔ ویکیپدیای انگلیسی، بازبینیشده در ۲۸ می ۲۰۱۳.