طوفان شن
توفان خاک[۱][۲] یا توفان گرد و غبار[۳] (به انگلیسی: Dust storm) که توفان شن[۴][۵] و توفان ماسه[۶] (به انگلیسی: Sandstorm) نیز نامیده می‌شود، پدیده‌ای جوّی است که در مناطق خشک و نیمه‌خشک رخ می‌دهد. در این پدیده بادی نیرومند ذرات ماسه را از سطح خشک زمین به هوا بلند می‌کند.[۷] این ذرات بسته به اندازه آنها تا مسافت‌های زیادی در هوا حرکت می‌کنند و در آخر به زمین فرو می‌افتند.[۸]
در توفان گرد و غبار، یا به‌طور عامیانه توفان شن، بادهای قوی گرد و غبار را از زمین بلند کرده و میدان دید به کمتر از یک کیلومتر می‌رسد. عوامل مختلفی اعم از عوامل جوی، وجود بادهای شدید، خاک لخت و بدون پوشش گیاهی، ساختارهای زمین‌شناسی، بارندگی کم، کاهش رطوبت خاک و آب و هوای خشک سبب تشکیل این‌گونه توفان‌ها می‌گردد. در سال‌های اخیر به‌دلیل تغییرات اقلیمی و آب و هوای کره زمین، وقوع توفان‌های گرد و غبار افزایش یافته است.[۹][۱۰]
توفان شن و راهکارهای مقابله با آن ویرایش
تاکنون به مناطق کویری سفر رفته‌اید؟ ناگهان بادی تند شروع به وزیدن بگیرد و شن‌ها به هوا بلند شوند، چشم‌هایتان شروع به سوزش کند و نفس کشیدن سخت شود! اگر درون وسیله نقلیه خود هستید، بیرون آمدن از ماشین برایتان دشوار شود. در این هنگام باید گفت که شما دچار توفان شن شده‌اید. توفان شن در طول قرن‌ها معضل همیشگی کشورهایی بوده است که در آن نقاط کویری و صحرایی وجود دارد. هر جایی که آب و هوا خشک باشد امکان بروز توفان شن وجود دارد و در هر کشوری و فرهنگی، راهکارهای مقابله با آن متفاوت است. در مجله الی گشت به گرد و غبار و توفان شن پرداخته و اگر به مناطقی رفتید که با چنین پدیده‌ای مواجه شدید، می‌توانید راهکارهای مقابله با توفان شن را به خاطر آورده و از آنها استفاده کنید.
گرد و غبار در ایران ویرایش
در سال‌های اخیر گرد و خاک وارد شده به ایران از همسایه‌های غربی، شامل کشورهای عراق، سوریه، اردن، عربستان و خود کشور ایران برخاسته است. سهم هر کدام از کشورهای مزبور در تولید گرد و خاک متفاوت بوده است و بیشترین نقش در تولید آن را به ترتیب کشورهای عراق، سوریه و عربستان بر عهده دارند.[۱۱][۱۲]
نگارخانه ویرایش
منابع ویرایش
- ↑ «توفان خاک» [علوم جَوّ] هم‌ارزِ «dust storm»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر دوم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۳۷-۰ (ذیل سرواژهٔ توفان خاک)
- ↑ محمدی، حسین (۱۳۸۶). مفاهیم و اصطلاحات آب و هواشناسی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. شابک ۹۶۴-۰۳-۵۰۴۶-X.
- ↑ مُر، فرید؛ مدبری، سروش (۱۳۹۱). فرهنگ جامع علوم زمین. فرهنگ معاصر. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۱۰۵-۰۴۰-۴.
- ↑ «توفان شن» [علوم جَوّ] هم‌ارزِ «sandstorm»؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر پنجم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۷۵۳۱-۷۶-۴ (ذیل سرواژهٔ توفان شن)
- ↑ مُر، فرید؛ مدبری، سروش (۱۳۹۱). فرهنگ جامع علوم زمین. فرهنگ معاصر. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۱۰۵-۰۴۰-۴.
- ↑ محمدی، حسین (۱۳۸۶). مفاهیم و اصطلاحات آب و هواشناسی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. شابک ۹۶۴-۰۳-۵۰۴۶-X.
- ↑ «Sand and Dust Storms: Impact Mitigation».
- ↑ "Sand and Dust Storms". public.wmo.int (به انگلیسی). 2017-02-08. Archived from the original on 6 January 2023. Retrieved 2023-01-06.
- ↑ «توفان گرد و غبار». سازمان فضایی ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ اکتبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۳ فوریه ۲۰۱۷.
- ↑ Eshghizadeh, Masoud (2021-08-01). "Determining the critical geographical directions of sand and dust storms in urban areas by remote sensing". Remote Sensing Applications: Society and Environment (به انگلیسی). 23: 100561. doi:10.1016/j.rsase.2021.100561. ISSN 2352-9385.
- ↑ «پدیده گرد وغبار». سازمان هواشناسی کشور. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۱ اوت ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۳ فوریه ۲۰۱۷.
- ↑ "Dust Storm in Iran". earthobservatory.nasa.gov (به انگلیسی). 2013-01-14. Retrieved 2023-01-06.
 | این یک مقالهٔ خرد درباره هواشناسی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |