ظهور صغری

با غیبت صغری اشتباه نشود.

ظهور صغری

ظهور کبری اولین بار در کتاب پرواز روح توسط سید حسن ابطحی از قول استادش آقاجان زنجانی مطرح شد. آقاجان زنجانی می‌گفت: همان گونه که غیبت مهدی دو قسمت داشت و به «غیبت صغری» و «غیبت کبری» تقسیم می‌شد همچنین ظهور هم به دو بخش تقسیم می‌شود:

یکی «ظهور صغری» است که از سال ۱۳۴۰ هجری قمری شروع شده است،

دوم «ظهور کبری» است که انشاءاللّه به همین زودی انجام خواهد شد.

سید حسن ابطحی معتقد است غیبت صغری برای این بود که چون شیعیان با ائمه اطهار قبل از امام مهدی ارتباط مستقیم داشتند و آمادگی برای قطع رابطه به طور کلّی نداشتند، یعنی هنوز نمی‌دانستند که چگونه باید بدون ارتباط با امامشان امور دینی و سیاسی خود را جمع کنند، احکام اسلام را استنباط نمایند، با مخالفین بحث کنند و حقّانیّت دین خود را اثبات نمایند و ده‌ها مطلب دیگر که در زمان حضور به ایشان مراجعه می‌کردند ولی حالا که امامشان غائب است و شناخته نمی‌شود، باید خود آن‌ها عهده‌دار مسائل فوق باشند. لذا خدا غیبت صغری را که هم ایشان غائب باشد و کسی دسترسی به او نداشته باشد و هم ارتباطی به وسیله‌ی نوّاب اربعه با او باشد که شیعیان دچار حیرت نشده و در مدّت حدود هفتاد سال بتوانند خود را آماده برای غیبت کبری بنمایند قرار داد. همچنین ظهور صغری برای این است که مردم دنیا بخصوص شیعیان و یاران مهدی آمادگی برای ظهور کبری پیدا کنند، یعنی در ظهور صغری اگر چه مردم خدمت مهدی مستقیم نمی‌رسند، ولی مقدّمات ظهور کبری است ظاهر شده است. برای ظهور صغری دلیل و علامت‌هایی توسط سید حسن ابطحی بیان شده که بطور خلاصه عبارتند از:

۱- رشد شدید اختراع و استعدادها، ۲- تطبیق معجزه‌های مهدی با علوم روز، ۳- توجه بیشتر شیعیان به یاد مهدی، ۴- با سواد شدن اکثریت مردم، ۵- توجه زیاد شیعیان به پرداخت سهم امام، ۶- افزایش چشمگیر تشرف و ملاقات‌ها به خدمت حجت بن الحسن، ۷- اقرار رابطه عالم اسلامی به وجود مهدی.

در اعتقاد شیعیان مرحله‌ای پس از غیبت کبری و پیش از ظهور کبری است که در آن مردم بیشتر متوجه مهدی شده و الطاف امام دوازدهم شیعیان بیشتر می شود و با برخی افراد ارتباط شان بیشتر شده است. از ظهور صغری همچنین با نام‌های دیگری چون ظهور صغیر یا ظهور خفی نیز یاد شده‌است.

طبق نظر علی کورانی در کتاب عصر ظهور بر اساس جمع‌بندی روایات شیعه و سنی در خصوص ظهور و قیام مهدی، ظهور مهدی از ابتدا تا تشکیل حکومت چهارده ماه طول می‌کشد. ظهور از ماه رجب و با خروج سفیانی آغاز می‌شود. در شش ماه نخست، ظهور مهدی غیرعلنی است و امور را به‌طور مخفیانه توسط یارانش رهبری می‌کند. سپس در ماه محرم قیام او از مکه آغاز می‌شود و وی از آنجا رهسپار مدینه، سپس عراق و نهایتاً شام می‌شود. او طی هشت ماه دشمنانش را شکست می‌دهد و جهان اسلام را یکپارچه تحت فرمان حکومت خود درمی‌آورد. سرانجام وارد قدس می‌شود. آنگاه با رومیان (که به نظر کورانی مقصود غربیان هستند) پیمان آتش‌بس می‌بندد. در این اثنا طبق روایات مسلمانان عیسی از ملکوت فرود می‌آید، تا حجت بر یهودیان و مسیحیان تمام شود. ترتیب حوادث فرود مسیح و آتش‌بس میان مسلمانان و رومیان (غربیان) در روایات دقیقاً مشخص نیست. به هر حال مسیح به مهدی می‌پیوندد و پشت مهدی نماز می‌خواند. سپس رومیان پیمان آتش‌بس را نقض می‌کنند و جنگ بسیار بزرگی در ساحل شرقی مدیترانه رخ می‌دهد و مهدی پیروز می‌شود.

بررسی جریان انحرافی ظهور صغری

یک جریان انحرافی هم معتقد است که در حال حاضر ما در عصر ظهور صغری به این معنا به سر می‌بریم که امکان ارتباط باحضرت برای برخی هست و حضرت از طریق نواب خاص خود احکام و دستورهای خود را اجرا می‌کند. جریان انحرافی خود را مدعی ارتباط باامام زمان دانسته و تصمیم‌گیری‌های خود رامنتسب به حکم حضرت می‌داند و هر کسی که با تصمیم‌گیری‌های این‌ها مخالفت کند او را مخالف امام زمان می‌داند.

در پاسخ به این مسئله نکاتی مطرح می‌شود:

هیچ دلیلی بر این معنای ظهور صغری یعنی داشتن نواب در غیبت صغری نیست، بلکه آنچه که در روایت‌ها آمده است علایم ظهور است نه ظهور صغری که یکی از علایم ظهور پر شدن زمین از ظلم و فساد است که در نتیجه آن مردم از همه جا قطع امید می‌کنند و جامعه نیاز به آمدم منجی الهی را با تمام وجود احساس می‌کند و در واقع ظهور و آمدن حضرت پاسخ خدا به نیاز بشریت است.

1. اگر بپذیریم که ظهور هم مانند غیبت دو مرحله دارد هیچ دلیلی بر امکان ارتباط با حضرت در ظهور صغری از راه نواب نیست، ارتباط باحضرت در غیبت صغری به خاطر برخی نیازهای جامعه و آماده شدن مردم برای غیبت کبری بود چرا که در صورتی که غیبت کبری ازهمان ابتدا اتفاق می‌افتاد مردم اصل وجود امام را هم نمی‌پذیرفتند و اثبات وجود امام حاضر غایب برای مردم تقریباغیرممکن می‌شد، لکن غیبت صغری در ادامه آماده کردن مردم برای غیبت امام بود که از زمان امام هادی شروع شده بود و از زمان امام هادی مردم مانند قبل نمی‌توانستند با امام در ارتباط باشند، در مورد ظهور صغری هم چنین مسئله‌ای مطرح هست. البته هیچ حدیث و روایتی در این زمینه نداریم یعنی با وجود این که درباره جزییات مسئله ظهور امامان سخن گفته‌اند لکن در این زمینه هیچ اشاره‌ای نکردند؛ لذا اینکه کیفیت ظهور صغری چگونه است و ظهور صغری به چه صورتی اتفاق می‌افتد محل بحث است.
2. اگر بپذیریم که ظهور صغری وجود دارد و مقدمه ایی بر ظهور کبری است سوال این است که فاصله ظهور صغری تا کبری چه مدتی است؟ زیرا اگر ظهور را با غیبت مقایسه کنیم مدت غیبت صغری مشخص بود آیا مدت ظهور صغری هم معلوم است؟ اگر معلوم باشد بااین حساب زمان ظهور کبری هم مشخص می‌شود در حالی که در روایات زمان مشخصی برای ظهور بیان نشده‌است و ائمه از تعیین‌کنندگان زمان ظهور به کذاب تعبیر کرده‌اند.
3. بر فرض قبول ظهور صغری و تحقق آن و امکان ارتباط با حضرت در ظهور صغری آنچه که محل بحث است این است که چه کسانی می‌توانند با حضرت ارتباط داشته باشند؟ اگر هر کسی مدعی ارتباط با حضرت بشود و با اتکا به برخی علوم غریبه و ارتباط با جن پیشگویی‌هایی بکند و مدعی شود که آن‌ها را از جانب حضرت می‌گوید و ان‌ها را به حساب مدیریت انسان کامل در روی زمین بگذارد مشخص است که چه پیش خواهد آمد.

منابع

• کورانی, علی (1387). عصر ظهور. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی. ISBN 978-964-304-215-8.