فریدون جنیدی

فریدون جنیدی (زادهٔ ۲۰ فروردین ۱۳۱۸) از پژوهندگان فرهنگ و زبان‌های باستانی ایران است. زمینهٔ تخصصی فعالیت او شاهنامه‌پژوهی است.

فریدون جنیدی
فریدون جنیدی
زادهٔ	۲۰ فروردین ۱۳۱۸ (۸۴ سال) نیشابور، ایران
پیشه	شاهنامه‌پژوه، استاد دانشگاه، نویسنده

زندگی

فریدون جنیدی، فرزند بکتاش افغانی و پدربزرگی قندهاری در ۲۰ فروردین ۱۳۱۸ در کوهستانِ ریوندِ نیشابور (روستای معدن) زاده شد. در سال ۱۳۵۸، بنیاد نیشابور را بنیان نهاد و اکنون متولی بنیاد نیشابور و نشر بلخ است.

او سال‌ها در دانشگاه‌های صنعتی شریف، تهران و کرمان به آموزش زبان‌های باستان و شاهنامه پرداخته‌است.در حالی که تاکنون از وی هیچ ترجمه ای از زبان های باستانی منتشر نشده است.

وی در حال حاضر به صورت آزاد به آموزش زبان‌های پهلوی و برگزاری انجمن‌های شاهنامه‌خوانی در بنیاد نیشابور مشغول است.

اهمیت توجه فرزندان ایران به وطن

در ۱۳۴۵ خورشیدی در کلاس تاریخ فرهنگ عیسی صدیق، وی دربارهٔ کوشش‌های هنری راولینسون برای خواندن کتیبه بیستون گفت:

«یک اروپایی برای خواندن سنگ‌نوشته ایرانی سی سال زمان نهاد؛ شما که ایرانی هستید آیا حاضرید برای کشور خودتان سه سال از عمر خودتان را بگذارید؟»

نظرات جنجالی

اهمیت شاهنامه

من در سال ۱۳۵۸ می‌اندیشیدم که چه کار باید کرد که این جوانان ره گم کرده امروزی آینده خوب و درخشانی داشته باشند که در خور نام و فرهنگ ایران باشد؟ پس از کلی فکر به اینجا رسیدم که جوان ایرانی چاره‌ای ندارد جز اینکه شاهنامه را بخواند. اگر شاهنامه را بخواند همه آداب فرهنگ، درخشش، زندگی نیک، راستی‌ها، پاکی‌ها و همه آن عزت‌ها و شرف‌های ایران باستان و نیاکان ارجمند ما بر می‌گردد به جامعه ما و می‌توانیم امید داشته باشیم که جوانان ایرانی، آینده خوبی داشته باشند

تحریف در شاهنامه

وی می‌گوید بخش‌هایی از شاهنامه افزوده‌هایی است که دیگران پس از فردوسی اضافه کرده‌اند و در همین اضافات است که نام سلطان محمود غزنوی به شاهنامه راه یافته. این از زمان سلطنتِ مودودِ بن مسعود بن محمود غزنوی انجام شده‌است.

گونه‌های سخنان افزوده به شاهنامه از زبان فریدون جنیدی: سه گونه افزوده در شاهنامه از سوی سه دسته دیده می‌شود:

1. پچین برداران (کاتبان) نسخه‌های شاهنامه در سده‌های پس از نگارش شاهنامه؛
2. ساسانیان که در سراسر شاهنشاهی خود، در تاریخ دست می‌بردند و سخنانی نادرست را به خدای نامه اندر می‌کردند و آن سخنان در شاهنامه منثور ابومنصوری به فارسی ترجمه شد و سپس فردوسی با سخن بلند خویش آن‌ها را سرود
3. دستگاه غزنویان که سخنانی را پس از مرگ فردوسی به شاهنامه افزودند تا بتوان ستایش‌های محمود را در میان آن سخنان افزوده گنجاند و به فردوسی نسبتشان داد.

هیچ‌یک از اساتید شاهنامه پژوه و شاهنامه‌شناس تاکنون ویرایش وی از شاهنامه را مورد تأیید قرار نداده‌اند. وی در کتاب پیشگفتاری بر ویرایش شاهنامه خود به اساتید بزرگی همچون استاد مجتبی مینوی، محمد علی اسلامی ندوشن با الفاظ نادرخوری تاخته‌است. و بارها دکتر جلال الدین کزازی را مورد تمسخر قرار داده‌است همچنین وی معتقد است که بجز او، هیچکسی تا به حال شاهنامه را نفهمیده‌است.

منتقدینش این فکر را روا نمی‌دانند. به‌عنوان مثال سجاد آیدنلو می‌نویسد:

«نظریهٔ که ویراستار گرامی این است که همه ستایش‌های محمود غزنوی در شاهنامه، الحاقی و سروده وابستگان دربار غزنوی است. دربارهٔ این پندار … چند پرسش مهم بی پاسخ می‌ماند:

1. شمار این‌گونه بیت‌ها در مقایسه با تعداد ابیات شاهنامه بسیار اندک است و افزایندگان که برای الحاق هر بیت پاداش می‌گرفته‌اند، چرا بیش از ۲۸۱ بیت در ستایشِ امیرِ ماضی دادِ سخن نداده‌اند؟
2. درجه مبالغه این مدایح در سنجش با قصاید دیگر شعرای دربار محمود بسیار کمتر است و حتی در بعضی ابیاتِ آن آشکارا یا غیرمستقیم به سلطان اندرز داده شده‌است
3. اگر مزدوران می‌کوشیدند با شصت‌هزار بیت کردنِ شاهنامه بر افسانه شصت‌هزار دینار محمود به فردوسی صحه بگذارند، چرا در هیچ‌یک از ابیاتِ این مدایح به دریافتِ صله سلطان و سپاس از او اشاره ای نشده و برعکس، از حسد بردنِ بدگویان در کار شاعر و بی‌توجهی محمود به شاهنامه شکایت شده‌است؟

فریدون جنیدی دربارهٔ سلطان محمود غزنوی می‌نویسد :، در تاریخ بیهقی که در زمان محمود و مسعود نوشته شده‌است. در آن نامه، نام همهٔ سرایندگان مزدور دربار محمودی آمده‌است و از هریک نیز سروده‌ای در ستایش وی پیوسته شده‌است، و در آن میان، از فردوسی نامی در میان نیست. چرا؟ از برای آنکه در همان روزگار، همگان زنده بوده‌اند و آگاه و می‌دانسته‌اند که فردوسی نه تنها ستایش وی را نکرده‌است، که در آغاز و پایان شاهنامه ویرا با گفتار بلند و آراستهٔ خویش خوار کرده و نکوهیده‌است، و نام و آوازهٔ محمود و پایگاه او در دیدگاه فردوسی چندان پست و بی‌ارزش بوده‌است که دیدگاه خویش را تنها با یک رج در آغاز شاهنامه چنین نمایانده‌است: (ستم بر جان محمود باد، بندهٔ بی هنری که شهریار شد و پهلوان ما را بکشت)

ستایش‌های فردوسی از محمود، همه افزوده‌است، البته این افزوده‌ها نه در زمان محمود و نه مسعود بوده‌است، بلکه چون مسعود در

سال ۴۳۲ مهشیدی کشته شد، و فرمانروایی به «مودود» رسید با چندان جنگ‌های خونین و کشتارهای سخت که در تاریخ‌های بیهقی و گردیزی آمده‌است و اندیشهٔ ایرانیان را پریشان کرده‌است، نرم نرم توانستند، نام محمود را به شاهنامه افزوده، ستایش‌های سست و گزافه ای را که اکنون در میان شاهنامه است بدان بیفزایند.

ریشه ایرانی اروپائی‌ها

وی معتقد است اقوام اروپایی عمدتاً ریشه ایرانی دارند:

آن گروه از آریاییان که به منتهی الیه اروپا مهاجرت کردند نیز همین نام را بر سرزمین خود نهادند: «ایرلند» یعنی سرزمین آریاییان …

«گل» ها که نژاد «گیل» اند شباهت‌های زیاد گفتار و رسوم روستاییانشان با گیلانیان گواه بر این ادعا است …

از کجا که پرتقال، صورت دیگر از پرتوی و پارتی نباشد

اسپانی و سپاهان یا اصفهان … جرمن و گرمان (ایل گرمانج) .... سکسون و سگزی

تاریخ ۲۵۰۰ ساله جعلی است

وی معتقد است تاریخ ایران بسیار طولانی‌تر از ۲۵۰۰ سال است و غربیها ۲۵۰۰ سال را به دلیل حسادت به ما القا کرده‌اند تا احساس تقدم زیادی نکنیم:

«تاریخ ایران از آفرینش آغاز می‌شود و دانش پیشرفته امروز آن را تأیید می‌کند. ..... نهایت تاریخ اروپاییان ۱۸۰۰ سال بیشتر نیست و هرچه از یونانیان نیز به یادگار دارند، افکاری توأم با خواب و خیال و افسانه است و سرشار از خدایان دروغین و اعتقاداتی است که با نام اسطوره توجیه می‌کنند.

به همین دلیل اروپاییان از رخوت ایرانی‌ها که بعد از حمله مغول ادامه داشت استفاده کردند و با دروغ و تزویر سعی در ساختن تاریخی برای ایران کردند که تا حد تاریخ خودشان باشد. برای همین حکومت مادها را سرچشمه تاریخ ایران دانستند که حدود ۲۷۵۰ سال قدمت دارد و تمام اکتشافات باستانشناسی قبل از حکومت مادها را مربوط به اقوام دیگر دانستند…

این دروغ تاریخی که با دامن زدن صهیونیسم بین‌المللی رشد کرده‌است با هدف قطع حافظه تاریخی ایرانیان صورت گرفته‌است.

بنابراین غربی‌ها این حقیقت و فرهنگ ایران را کتمان می‌کنند و از دیدگاه خود به تاریخ ما نگریسته‌اند که مهم‌ترین این دیدگاه‌ها، دیدگاه اسطوره‌ای است و به تاریخ ما جلوه‌ای اسطوره‌ای داده‌اند».

بنیاد نیشابور

فعالیت‌ها

بنیاد نیشابور در زمینه‌های ذیل فعال است:

• آموزش زبانهای باستانی
• خواندن سنگ نگاره‌های باستانی
• انتشار مقالات علمی تاریخی
• کتابخانه با ۵ هزار جلد کتاب تخصصی ایران باستان

چگونگی تأسیس

وی می‌نویسد:

شکست‌ها و زخم‌های بیشمار را که در این یکهزار سال بر پیکر مردم و فرهنگ ایران خورده‌است، نشاید با زمان کوتاه یک فرمانروا درمان کرد، و یکهزار سال فرود، برای فراز؛ یکهزار سال یا دستکم یکسد سال باید، و چون چنین است، نمی‌بایستی که برای درمان همهٔ دردها، بزمان کوتاه یک فرمانروا، دل بستن … که کوشش در این راه، دامنه ای فراخ تر می‌خواهد!

... چون بدین جای رسیدم … انقلاب بهمن نیز فرا رسیده بود، و کارها مردمی‌تر شد و مرا نیز توان آن پیش آمد، که با نوشتن و پراکندن برنامه ای بنام «برنامه بنیاد نیشابور» در سال ۱۳۵۸ کار را در یک اتاق کوچک که دوست مهربانم روانشاد علی اکبر خرمشاهی در دفتر کار خود برای اینکار بمن واگذاشت، آغاز کنم … و گنج نپشت (کتابخانه) و پژوهشگاه، وانجمن (جلسه) همه در همان اتاق بود.

تا آنکه در سال ۱۳۶۸ روانشاد کیخسرو زارع، دفتر کار خودش را – در خیابان جلالیه شمارهٔ ۱۰ – روبروی در دانشکدهٔ پزشکی بدین کار ویژه کرد، و با گشایشی که رخ داد، انجمن‌های آموزشی زبان‌های پهلوی، اوستایی، فارسی باستان، انجمن شاهنامه خوانی و گزارش (تفسیر) شاهنامه در بنیاد نیشابور برگزار می‌شود. وپژوهشگاه و گنج نپشت آن، به‌ویژه با نگرش و دل بستگی فرزندان بنیاد - که همه بگونهٔ افتخاری کار می‌کنند

همکاران

• ادیک مهرابی
• دکتر داریوش افروز اردبیلی

شاگردان

رضا هازلی از جمله افرادی است که زبان پهلوی، اوستا و شاهنامه را در بنیاد نیشابور تهران نزد فریدون جنیدی، آموخته است.

آثار

جنیدی بیش از ۳۰ سال از عمر خود را برای ویرایش شاهنامه صرف کرده‌است تا بنا به نظر خود بیت‌های افزودهٔ شاهنامه را از آن‌ها جدا کند. نسخه او در سال ۱۳۸۷ منتشر شد.

دیگر آثار او:

1. نامه پهلوانی، خودآموز خط و زبان پهلوی ساسانی و اشکانی
2. زندگی و مهاجرت آریاییان بر پایه گفتارهای ایرانی
3. فرهنگ هزوارش‌های پهلوی
4. داستان‌های رستم پهلوان (مجموعه یازده جلدی)
5. زروان، سنجش زمان در ایران باستان (دربارهٔ مناسبت‌های روزها و ماه‌های سال در ایران باستان)
6. فضل بن شادان نیشابوری و نبرد اندیشه‌ها در ایران پس از اسلام چاپ نخست ۱۳۶۰
7. زمینهٔ شناخت موسیقی ایران، انشارات پارت، ۱۳۶۱
8. داستان ایران، بربنیاد گفتارهای ایرانی، دفتر نخست: از آغاز تا خاموشی دماوند
9. حقوق جهان در ایران باستان
10. پیشگفتار زیبای کتاب؛ واژه‌های ایرانی در زبان انگلیسی تألیف دکتر محمد علی سجادیه. بنیاد نیشابود ۱۳۶۴

نگارخانه

شب چله ۱۳۹۸

پیوند به بیرون

.وبسایت بنیاد نیشابور بایگانی‌شده در ۳۰ نوامبر ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine

• شماری از پژوهش‌های فریدون جنیدی- از وبگاه بنیاد نیشابور
• فریدون جنیدی به روایت خبرگزاری‌ها
• خبر شرکت دکتر فریدون جنیدی در همایش تمدن آریایی در دوشنبه - از سایت بی‌بی‌سی
• گفتگویی با فریدون جنیدی در خبرگزاری گویا

گفتگو با چند خبرگزاری

1. درگاه زبان وادب پارسی - پهرست - همه چیز درباره استاد فریدون جنیدی
2. ویرایش سی ساله شاهنامه پایان یافت
3. ویژه پرونده جهان‌نما- فریدون جنیدی: مفاخر ما را نشانه رفته‌اند
4. دکتر «فریدون جنیدی»:جشن شب یلدا، جشن بزرگداشت علم است