فهرست آثار ملی شهرستان بویراحمد

شهرستان بویراحمد یکی از شهرستان‌های استان کهگیلویه و بویراحمد است. مرکز این شهرستان، شهر یاسوج است و یاسوج ییلاق دولت بزرگ تمدن ایلام بوده‌است.[۱] منطقه یاسوج از عصر برنز محل زندگی انسان‌ها بوده‌است. آریوبرزن، سردار اکسینی در این منطقه با اسکندر مقدونی مبارزه کرد.[۲] یافته‌های باستانی در تپه شهدا (مربوط به ۳ هزار سال پیش از میلادتپه خسرو، محوطه باستانی گرد، پل پاتاوه و گورستان پایه‌چول از آثار تاریخی یاسوج هستند.[۳] [۴]

آثار ثبت‌شده ویرایش

ردیف نام اثر نگاره دیرینگی موقعیت شمارهٔ ثبت تاریخ ثبت منبع
۱ تپه شهداء هزاره ۳ ق‌م ۱۱ کیلومتری شمال شرقی یاسوج، روستای گنجه‌ای کهنه
۱۵۵۰ ۱۳۵۶/۱۰/۱۹ [۵]
۲ تپه خسرو هزاره ۳ ق‌م ۴ کیلومتری یاسوج در غرب قریه تل خسرو ۱۵۵۲ ۱۳۵۶/۱۰/۱۹
۳ تل مهره‌ای/ تپه مهره‌ای هزاره ۴ و ۳ ق. م یک کیلومتری شرق قریه سرسقاوه، یک کیلومتری امامزاده بی بی خاتون ۱۵۷۵ ۱۳۵۶/۱۰/۱۹
۴ تپه خرگوشی/ تل طلایی ساسانی ۲۴ کیلومتری جنوب یاسوج، دهستان دشت روم، روستای چشمه سیدی ۲۴۶۱ ۱۳۷۸/۰۷/۱۹
۵ تپه بی‌بی زلیخایی ۱۷ کیلومتری شمال غرب شهر شوق، ۲۰۰ متری جنوب روستای بی بی زلیخایی ۳۳۴۷ ۱۳۷۹/۱۲/۲۵
۶ تل کوچک مرکز دشت کلاچو، شماتل گپ، ۲۰۰متری غرب روستای خیارکار ۳۳۴۸ ۱۳۷۹/۱۲/۲۵
۷ تپه تاریخی شوولی ۸ کیلومتری شمال شرق شهر دهدشت، بخش غربی روستای کوشک ۳۳۴۹ ۱۳۷۹/۱۲/۲۵
۸ تپه باستانی بیره زا/ پیر زال ۱۱ کیلومتری شمال شرق، حدفاصل روستای کلایه سفلی و علیا، ۴ کیلومتری شرق تل گپ ۳۳۵۰ ۱۳۷۹/۱۲/۲۵
۹ مجموعه سه گنبدان از مسیر روستاهای بوآی علیا و بوآی وسطی و چنگلوا با عبور از کوه‌های گچی تیزنگ ۳۳۵۱ ۱۳۷۹/۱۲/۲۵
۱۰ تپه باستانی گردن تل تاریخی شهرستان بویراحمد، دهستان مارگون، ۴۰۰متری روستای سالار عزیزی ۴۵۵۲ ۱۳۸۰/۱۰/۱۱
۱۱ قلعه کک کهزاد (قلعه کره) ساسانی شهرستان بویراحمد، دهستان پاتاوه، دو کیلومتری شرق روستای امامزاده بی بی زهراخاتون ۴۵۵۳ ۱۳۸۰/۱۰/۱۱
۱۲ تپه مورد راز تاریخی شهرستان بویراحمد، بخش مرکزی، دهستان سر رودجنوبی، یک کیلومتری روستای موردراز ۴۵۵۴ ۱۳۸۰/۱۰/۱۱
۱۳ تپه باستانی قلعه چه شماره یک تاریخی شهرستان بویراحمد، بخش مارگون، روستای تمنک ۴۵۵۵ ۱۳۸۰/۱۰/۱۱
۱۴ محوطه باستانی زی زی (زیر) ساسانی ـ قرون اولیه اسلامی شهرستان بویراحمد، ۳۰۰ متری حنوب شرقی روستای سالار عزیزی ۴۵۶۳ ۱۳۸۰/۱۰/۱۱
۱۵ تپه باستانی کلا تک تاریخی شهرستان بویراحمد، دهستان مارگون، ۳۰۰ متری تل روستای سالار عزیزی ۴۵۶۴ ۱۳۸۰/۱۰/۱۱
۱۶ تپه باستانی قبرستان کاکان تاریخی شهرستان بویراحمد، دهستان کاکان، شمال روستای عباسعلی خان ۴۵۶۵ ۱۳۸۰/۱۰/۱۱
۱۷ گورستان دلی شب لیز هزاره اول ق. م شهرستان بویراحمد، بخش دروهان، ۵۰۰متری جنوب شرقی روستای شب لیز ۴۵۶۶ ۱۳۸۰/۱۰/۱۱
۱۸ پایه‌های پل قدیمی کنا صفویه شهرستان بویراحمد، بخش دروهان، دهستان پاتاوه، روستای کتا ۴۵۶۷ ۱۳۸۰/۱۰/۱۱
۱۹ تپه باستانی قلعه چی شماره ۲ تاریخی شهرستان بویراحمد، شرق روستای تمنک، از توابع بخش مارگون ۴۷۴۳ ۱۳۸۰/۱۱/۲۳
۲۰ امامزاده محمود طیار قاجاریه بخش دروهان، روستای درب کلات سادات محمودی ۶۲۷۳ ۱۳۸۱/۰۷/۰۷
۲۱ استودان شماره یک چین الیمائی بخش لوداب، گراب سفلی، دهستان چین، روستای صفرآباد ۶۲۷۴ ۱۳۸۱/۰۷/۰۷
۲۲ استودان شماره دو چین الیمائی بخش لوداب، دهستان چین، ۱/۵ کیلومتری، شمال روستای صفر آباد ۶۲۷۵ ۱۳۸۱/۰۷/۰۷
۲۳ استودان شماره ۳ الیمائی بخش لوداب، دهستان چین، تنگ دومن ۶۲۷۶ ۱۳۸۱/۰۷/۰۷
۲۴ استودان شماره چهار چین الیمائی بخش لوداب، دهستان چین، روستای شهید پیرایش تنگ دومن ۶۲۷۷ ۱۳۸۱/۰۷/۰۷
۲۵ استودان (دخمه) باباطاهر الیمائی بخش مارگون، روستای باباحاجی ۶۲۷۸ ۱۳۸۱/۰۷/۰۷
۲۶ آثار و غار روستای سینه‌نمک اسلامی بخش یاتاوه، دهستان سدات محمودی، روستای سینه نمک ۶۲۷۹ ۱۳۸۱/۰۷/۰۷
۲۷ غار چال امیرخانی تاریخی ـ اسلامی شهرستان بویراحمد، بخش مرکزی، دهستان سررود جنوبی، یک کیلومتری غرب روستای گنجگان علیا ۱۱۲۴۶ ۱۳۸۳/۰۹/۰۷
۲۸ غار کلات تاریخی ـ اسلامی شهرستان بویر احمد، بخش مرکزی، منطقه دلی اولادعلی مؤمن، ۳ک م شمال شرقی روستای پیروزگ ۱۱۹۶۶ ۱۳۸۴/۰۴/۰۵
۲۹ محوطه آبگردو تاریخی شهرستان بویراحمد، بخش مرکزی، دهستان دشتروم، ۸۰۰ م شرق روستای آبگردو ۱۴۱۲۳ ۱۳۸۴/۱۱/۰۹

منابع ویرایش

  1. http://www.yjc.ir/fa/news/4054393/یاسوج-ییلاق-دولت-بزرگ-عیلامی-بوده-است
  2. http://tarikhirani.ir/fa/news/7257/-آریوبرزن-بزرگ-سردار-بی-آوازه-مقاومت-آریوبرزن-در-مقابل-سپاه-اسکندر-به-روایت-تاریخ
  3. Henry Speck, "Alexander at the Persian Gates. A Study in Historiography and Topography" in: American Journal of Ancient History n.s. 1.1 (2002) 15-234; summarized at "Persian Gates" بایگانی‌شده در ۱۸ آوریل ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine
  4. "Museum And National Parks" Islamic Institute of New York بایگانی‌شده در ۱ سپتامبر ۲۰۱۰ توسط Wayback Machine accessed 18 August 2008
  5. «پرونده تپه شهداء در فهرست آثار ملی ایران». وزارت راه و شهرسازی. دریافت‌شده در ۴ فوریهٔ ۲۰۲۲.