بساسیرشده
فوق اشباع یا بساسیرشده (به انگلیسی: Supersaturation) در علم شیمی به محلولی گفته میشود که بیش از اندازه محلول اشباع خود در شرایط مشابه، ماده حل شونده در خود حل کرده باشد. همچنین به بخاری که فشار آن بالاتر از فشاربخار آن ماده باشد، بخار فوق اشباع گویند.
در واقع هر حلال به میزان مشخصی میتواند یک حل شونده را درون خود حل کند. به حداکثر این مقدار حالت اشباع یا سیرشده میگویند. یعنی اگر به هر مقدار دیگری حل شونده به حلال اضافه شود ته نشین میشود.
اما به عنوان مثال اگر دمای محلول که شامل حلال و حل شونده است بالا رود مقدار بیشتری حل شونده در حلال حل میشود. (البته تمام محلول ها اینگونه نیستند مثلا لیتیم سولفات با افزایش دما در آب کمتر حل میشود) زیرا فضای بین مولکولی حلال بیشتر شده و حل شونده ها به مقدار بیشتری میتوانند در بین مولکول های آن قرار گیرند. حال اگر دمای محلول به آرامی پایین بیاید دیگر آن مقدار اضافه حل شده در محلول ته نشین نمیشود. البته این محلول ها بسیار ناپایدار هستند و با ضربه و عوامل دیگر دوباره مقدار اضافه ای که حل شده است ته نشین میشود.
میزان حلالیت به عوامل متعددی در شیمی بستگی دارد مانند: نیروهای بین مولکولی، برقراری پیوند هیدروژنی در محلول، میزان آب دوستی یا آبگریزی، اندازه مولکول ها، نحوه حل شدن و موارد دیگر بستگی دارد.
منابع
ویرایش- مشارکتکنندگان ویکیپدیا. «Supersaturation». در دانشنامهٔ ویکیپدیای انگلیسی، بازبینیشده در ۱۳ نوامبر ۲۰۱۲.