قرارداد ۱۹۳۳
| در درستی این مقاله اختلاف نظر وجود دارد. خواهشمندیم در روشنشدن اعتبار منابع مورد اختلاف کمک کنید. بحثهای مرتبط را میتوانید در صفحهٔ بحث ببینید. |
| در بیطرفی این مقاله اختلافنظر وجود دارد. (چگونگی و زمان حذف پیام این الگو را بدانید) |
قرارداد ۱۹۳۳ (به انگلیسی: 1933 Agreement)، یا قرارداد ۱۳۱۲ (خورشیدی)، قراردادی بین دولت ایران و شرکت نفت ایران و انگلیس بود که در دوره رضاشاه پس از الغای قرارداد دارسی و خوانین بختیاری منعقد شد.
شخص رضاشاه پس از مذاکره با سر جان کدمن، رئیس شرکت نفت ایران و انگلیس، و رجینالد هوار سفیر بریتانیا در ایران این قرارداد را به‌دلیل جلوگیری از ضبط دارایی‌های خارجی ایران قبول کرد [۱]و مقامات دولت را وادار به تصویب آن نمود. مجلس شورای ملی نیز به اتفاق آرا آن را تصویب کرد.
در این قرارداد شرکت نفت ایران و انگلیس همچنان به اکتشاف و استخراج و فروش نفت، در برابر پرداخت 20 درصد از سهام کل شرکت نفت ایران و انگلیس به ایران ادامه می‌داد و همچنین محدوده عملیات امتیاز از ۴۰۰ هزارمایل به ۱۰ هزارمایل کاهش یافت.
قانون ملی شدن نفت که در سال ۱۳۲۹ تصویب شد این قرارداد را باطل کرد ولی پس از کودتای ۲۸ مرداد در سال ۱۳۳۲ قرارداد کنسرسیوم جانشین آن شد.
قرارداد جدید برای اولین بار در دوره چهاردهم مجلس شورای ملی از طرف دکتر مصدق مورد بررسی و انتقاد شدید قرار گرفت. محمد مصدق در زمینه این قرارداد در مجلس چهاردهم می‌گوید:[۲]
منابعویرایش
پانویسویرایش
 |
این یک مقالهٔ خرد تاریخ است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |