قواعد الاحکام فی معرفه الحلال و الحرام که به نام‌های قواعد الاحکام و قواعد علامه شناخته شده، توسط علامه حلی (م ۷۲۶ ق) در علم فقه و در سه جلد تألیف شده‌است.

هدف و انگیزه ویرایش

علامه حلی علت نگارش این کتاب فقهی را چنین بیان داشته‌است: إجابةَ لالتماسِ أحبِ الناسِ إلیَّ وأعزهم عَلَیَّ، وَهو الوَلدُ العزیزُ محمد (به دلیل اجابت درخواست محبوب‌ترین و عزیزترین مردم نسبت به خودم، که او همان فرزندم محمد (فخرالمحققین) است.[۱]

کتاب قانون ویرایش

در ابتدای عصر صفویه، کتاب قواعدالاحکام به دستور شاه اسماعیل به عنوان قانون اداره کشور بر اساس احکام اسلامی انتخاب شد.[۲]

شروح کتاب ویرایش

در طول تاریخ حاشیه و شرح‌های زیادی بر این کتاب نوشته شده‌است. آقابزرگ تهرانی در کتاب الذریعه بیش از ۳۰ عنوان کتاب که به شرح قواعدالاحکام پرداخته، ذکر می‌کند.[۳]

برخی از این شروح عبارتند از:

  • جامع المقاصد فی شرح القواعد / محقق کرکی / ۱۳ جلد[۴]
  • مفتاح الکرامه فی شرح القواعد / سید محمد جواد بن محمد حسینی شقرائی عاملی / ۱۲ جلد[۵]
  • نظام الفوائد فی شرح القواعد / ملاعلی قارپوزآبادی زنجانی / ۲۴ جلد
  • کشف اللثام عن قواعد الاحکام / فاضل هندی / ۱۲ جلد[۶]
  • شرح قواعدالاحکام / میرزا فخرالدین نراقی / ۵ جلد
  • ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد / فخرالمحققین / ۴ جلد[۷]
  • کنزالفوائد فی حل مشکلات القواعد / سید عمیدالدین عبدالمطلب اعرجی / ۳ جلد[۸]
  • فواعد القواعد / شهید ثانی[۹]

منابع ویرایش

  1. «قواعد الاحکام ج۱، ص۱۷۳–۱۷۴».
  2. «روحانیت و تعامل با حکومت در حقوق اساسی عصر صفویه».
  3. «قواعد الاحکام». hawzah.net. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۲۷.
  4. "جامع المقاصد". حوزه. 3 (18): 155–157. 1986-12-22.
  5. «کتاب مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة (ط. الحدیثة)». noorshop.
  6. «کشف اللثام عن قواعد الاحکام». dl.nlai.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۲۷.[پیوند مرده]
  7. «ایضاح الفوائد (-فی شرح مشکلات القواعد)». icnc.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۲۷.
  8. «کنز الفوائد فی حل مشکلات القواعد». کتابخانه تخصصی حج.
  9. «فوائد القواعد (شهید ثانی) - ویکی فقه». wikifeqh.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۲۷.