پین‌یین

پین‌یین یا هانیو پین‌یین (به چینی ساده‌شده: 汉语拼音)، (به چینی سنتی: 漢語拼音)، (به پین‌یینی: Hànyǔ Pīnyīn) رایج‌ترین شیوهٔ لاتین‌نویسی زبان چینی ماندارین است.

در شیوهٔ پین‌یین، حروف لاتین را برای نمایش صداها در زبان چینی به کار می‌برند، اما نحوهٔ تناظر این حروف با صداها چندان شبیه به لاتین‌نویسی رایج برای زبان‌های دیگر نیست. برای نمونه، q و zh هر دو نزدیک به «چ» تلفظ می‌شود (گرچه تلفظ دقیق آن دو یکی نیست) و x نزدیک به «ش» تلفظ می‌شود.

این شیوه در سال ۱۹۵۸ مورد تأیید قرار گرفته و در سال ۱۹۷۹ مورد قبول دولت جمهوری خلق چین قرار گرفت و جانشین سیستم‌های قدیمی‌تر شد.

از آنجا که هانیو پین‌یین توسط دولت سنگاپور نیز مورد قبول واقع شد، کتابخانه کنگره، انجمن کتابخانه‌های آمریکا و بسیاری مؤسسات دیگر این سیستم را به‌عنوان سیستم نوشتار زبان چینی ماندارین برگزیدند. در سال ۱۹۷۹ سازمان جهانی استاندارد (ISO) این سیستم را به‌عنوان استاندارد لاتین‌نویسی چینی تحت شماره استاندارد(ISO-7098:1991) قبول نمود. هم‌اکنون پین‌یین به‌عنوان وسیله‌ای مناسب برای ورود متون چینی در کامپیوترها مورد استفاده قرار می‌گیرد. با ورود متون به کامپیوتر با این سیستم نرم‌افزارهای ویرایش‌گر قادر به تبدیل آن به متون چینی ساده‌شده هستند.


آوا	ɑ	ɔ	ɤ	aɪ	eɪ	ɑʊ	ɤʊ	an	ən	ɑŋ	ɤŋ	ɑɻ	ʊŋ	i	iɛ	iɤʊ	iɛn	ɪn	ɪŋ
پین‌یین	a	o	e	ai	ei	ao	ou	an	en	ang	eng	er	ong	yi	ye	you	yan	yin	ying
تنغينغ بينيين	a	o	e	ai	ei	ao	ou	an	en	ang	eng	er	ong	yi	ye	you	yan	yin	ying
وید جایلز	a	o	o/ê	ai	ei	ao	ou	an	ên	ang	êng	êrh	ung	i	yeh	yu	yen	yin	ying
بوپوموفو	ㄚ	ㄛ	ㄜ	ㄞ	ㄟ	ㄠ	ㄡ	ㄢ	ㄣ	ㄤ	ㄥ	ㄦ	ㄨㄥ	ㄧ	ㄧㄝ	ㄧㄡ	ㄧㄢ	ㄧㄣ	ㄧㄥ
مثال	阿	哦	俄	艾	黑	凹	偶	安	恩	昂	冷	二	中	一	也	又	言	音	英


آوا	u	uɔ	ueɪ	uaɪ	uan	uən	uʊn	uɤŋ	uʊŋ	y	yɛ	yɛn	yn	iʊŋ
پین‌یین	wu	wo	wei	wai	wan	wen		weng		yu	yue	yuan	yun	yong
تنغينغ بينيين	wu	wo	wei	wai	wan		wun		wong	yu	yue	yuan	yun	yong
وید جایلز	wu	wo	wei	wai	wan	wên		wêng		yü	yüeh	yüan	yün	yung
بوپوموفو	ㄨ	ㄨㄛ	ㄨㄟ	ㄨㄞ	ㄨㄢ	ㄨㄣ		ㄨㄥ		ㄩ	ㄩㄝ	ㄩㄢ	ㄩㄣ	ㄩㄥ
مثال	五	我	位	外	完	文		翁		玉	月	元	云	用


آوا	p	pʰ	m	fəŋ	fʊŋ	tiou	tuei	tʰ	ny	ly	kəɻ	kʰ	xə
پین‌یین	b	p	m	feng		diu	dui	t	nü	lü	ger	k	he
تنغينغ بينيين	b	p	m		fong	diou	duei	t	nyu	lyu	ger	k	he
وید جایلز	p	p'	m	fêng		tiu	tui	t'	nü	lü	kêrh	k'	ho
بوپوموفو	ㄅ	ㄆ	ㄇ	ㄈㄥ		ㄉㄧㄡ	ㄉㄨㄟ	ㄊ	ㄋㄩ	ㄌㄩ	ㄍㄜㄦ	ㄎ	ㄏㄜ
مثال	玻	婆	末	封		丟	兌	特	女	旅	歌儿	可	何


آوا	tɕiɛn	tɕyʊŋ	tɕʰɪn	ɕyɛn	ʈʂə	ʈʂɚ	ʈʂʰə	ʈʂʰɚ	ʂə	ʂɚ	ʐə	ʐɚ	tsə	tsuɔ	tsɨ	tsʰə	tsʰɨ	sə	sɨ
پین‌یین	jian	jiong	qin	xuan	zhe	zhi	che	chi	she	shi	re	ri	ze	zuo	zi	ce	ci	se	si
تنغينغ بينيين	jian	jyong	cin	syuan	jhe	jhih	che	chih	she	shih	re	rih	ze	zuo	zih	ce	cih	se	sih
وید جایلز	chien	chiung	ch'in	hsüan	chê	chih	ch'ê	ch'ih	shê	shih	jê	jih	tsê	tso	tzŭ	ts'ê	tz'ŭ	sê	szŭ
بوپوموفو	ㄐㄧㄢ	ㄐㄩㄥ	ㄑㄧㄣ	ㄒㄩㄢ	ㄓㄜ	ㄓ	ㄔㄜ	ㄔ	ㄕㄜ	ㄕ	ㄖㄜ	ㄖ	ㄗㄜ	ㄗㄨㄛ	ㄗ	ㄘㄜ	ㄘ	ㄙㄜ	ㄙ
مثال	件	窘	秦	宣	哲	之	扯	赤	社	是	惹	日	仄	左	字	策	次	色	斯


آوا	ma˥˥	ma˧˥	ma˨˩˦	ma˥˩	ma
پین‌یین	mā	má	mǎ	mà	ma
تنغينغ بينيين	ma	má	mǎ	mà	må
وید جایلز	ma¹	ma²	ma³	ma⁴	ma⁰
بوپوموفو	ㄇㄚ	ㄇㄚˊ	ㄇㄚˇ	ㄇㄚˋ	ㄇㄚ・
مثال: سنتی\ساده.	媽/妈	麻/麻	馬/马	罵/骂	嗎/吗

حروف

همخوان‌ها

		لبی	لثوی	برگشته	لثوی‌کامی	نرم‌کامی
انسدادی	غیرتنفسی	[[انفجاری دولبی بی‌واک\|b [p]]]	[[انفجاری لثوی بی‌واک\|d [t]]]			[[انفجاری نرمکامی بی‌واک\|g [k]]]
انسدادی	تنفسی	[[انفجاری دولبی بی‌واک\|p [pʰ]]]	[[انفجاری لثوی بی‌واک\|t [tʰ]]]			[[انفجاری نرمکامی بی‌واک\|k [kʰ]]]
خیشومی		[[خیشومی دولبی\|m [m]]]	[[خیشومی لثوی\|n [n]]]
انسایشی	غیرتنفسی		[[Voiceless alveolar affricate\|z [ts]]]	[[Voiceless retroflex affricate\|zh [ʈʂ]]]	[[Voiceless alveolo-palatal affricate\|j [tɕ]]]
انسایشی	تنفسی		[[Voiceless alveolar affricate\|c [tsʰ]]]	[[Voiceless retroflex affricate\|ch [ʈʂʰ]]]	[[Voiceless alveolo-palatal affricate\|q [tɕʰ]]]
سایشی		[[سایشی لبی‌دندانی بی‌واک\|f [f]]]	[[Voiceless alveolar sibilant\|s [s]]]	[[سایشی برگشته بی‌واک\|sh [ʂ]]]	[[Voiceless alveolo-palatal sibilant\|x [ɕ]]]	[[سایشی نرمکامی بی‌واک\|h [x]]]
روان			[[ناسوده کناری لثوی\|l [l]]]	[[ناسوده برگشته\|r [ɻ~ʐ]]]
نیم‌واکه		y [j]/[ɥ]^۱ و w [w]^۲

^۱ y قبل از u به‌شکل [ɥ] تلفظ می‌شود.

^۲ حروف w و y در جدول همخوان‌های اصلی پین‌یین وجود ندارند.

واکه‌ها

واکه‌های استاندارد چینی (با الفبای آوانگاری بین‌المللی و پین‌یین)

جلویی

مرکزی

پشتی

بسته

i ⟨i⟩ • y ⟨ü⟩

ɨ ⟨i⟩

u ⟨u⟩

ɤ ⟨e⟩ • o ⟨o⟩

e̞ ⟨ê⟩

ɚ ⟨er⟩

a ⟨a⟩

بسته‌میانی

بازمیانی

باز

جستارهای وابسته

نویسه‌گردانی پین‌یین به فارسی

منابع

Yin Binyong 尹斌庸 and Mary Felley (1990). Chinese Romanization. Pronunciation and Orthography (Hanyu pinyin he zhengcifa 汉语拼音和正词法). Beijing: Sinolingua. ISBN 7-80052-148-6 / ISBN 0-8351-1930-0.

		لبی	لثوی	برگشته	لثوی‌کامی	نرم‌کامی
انسدادی	غیرتنفسی	[[انفجاری دولبی بی‌واک\|b [p]]]	[[انفجاری لثوی بی‌واک\|d [t]]]			[[انفجاری نرمکامی بی‌واک\|g [k]]]
انسدادی	تنفسی	[[انفجاری دولبی بی‌واک\|p [pʰ]]]	[[انفجاری لثوی بی‌واک\|t [tʰ]]]			[[انفجاری نرمکامی بی‌واک\|k [kʰ]]]
خیشومی		[[خیشومی دولبی\|m [m]]]	[[خیشومی لثوی\|n [n]]]
انسایشی	غیرتنفسی		[[Voiceless alveolar affricate\|z [ts]]]	[[Voiceless retroflex affricate\|zh [ʈʂ]]]	[[Voiceless alveolo-palatal affricate\|j [tɕ]]]
انسایشی	تنفسی		[[Voiceless alveolar affricate\|c [tsʰ]]]	[[Voiceless retroflex affricate\|ch [ʈʂʰ]]]	[[Voiceless alveolo-palatal affricate\|q [tɕʰ]]]
سایشی		[[سایشی لبی‌دندانی بی‌واک\|f [f]]]	[[Voiceless alveolar sibilant\|s [s]]]	[[سایشی برگشته بی‌واک\|sh [ʂ]]]	[[Voiceless alveolo-palatal sibilant\|x [ɕ]]]	[[سایشی نرمکامی بی‌واک\|h [x]]]
روان			[[ناسوده کناری لثوی\|l [l]]]	[[ناسوده برگشته\|r [ɻ~ʐ]]]
نیم‌واکه		y [j]/[ɥ]^۱ و w [w]^۲