ویکی‌پدیا

لولان

لولان (Chinese < چینی شرقی هان lo-lɑn < چینی کهن rô-rân[۱]) که با نام کروران (اویغوری: کروران نیز شناخته می‌شود.</link>) یا کروراینا پادشاهی باستانی پیرامون یک شهر-واحه بود که در امتداد جاده ابریشم قرار داشت. سابقه این منطقه به قرن دوم پیش از میلاد، در ناحیه شمال خاوری بیابان لوپ بازمی‌گردد[۲]. اصطلاح لولان رونویسی چینی از نام بومی این شهر یعنی کروران است که هم به شهری در نزدیک دریاچه لوپ نور و هم به قلمروی پادشاهی گفته می‌شود.

Loulan
Krorän
A carved wooden beam from Loulan in the British Museum, 3rd–4th century. The patterns show influences from ancient western civilizations.
لولان در سین‌کیانگ واقع شده
لولان
موقعیت در سین‌کیانگ
لولان در چین واقع شده
لولان
لولان (چین)
موقعیتXinjiang, China
مختصات۴۰°۳۱′۳۹٫۴۸″ شمالی ۸۹°۵۰′۲۶٫۳۲″ شرقی / ۴۰٫۵۲۷۶۳۳۳°شمالی ۸۹٫۸۴۰۶۴۴۴°شرقی / 40.5276333; 89.8406444
نوعSettlement
اطلاعات بیشتر
وضعیتIn ruins
لولان
نام چینی
نویسه‌های چینی سنتی樓蘭
نویسه‌های چینی ساده‌شده楼兰
الگو:Infobox Chinese/Uyghur

این پادشاهی پس از قتل پادشاه آن توسط فرستاده دودمان هان در سال ۷۷ پیش از میلاد، به شانشان (鄯善) تغییر نام داد[۳]. با این حال، شهر واقع در گوشه شمال باختری لوپ نور نام لولان را همچنان حفظ کرد. قلمروی این پادشاهی در مقطعی شامل بخش‌هایی همچون نیا، چارکلیک، میران و چیمو بود. از آغازین روزهای سلسله هان تا چندین قرن پس از آن که نهایتاً متروک شد، تحت کنترل متناوبی از سوی چین قرار داشت. ویرانه‌های لولان در نزدیکی لوپ نور اکنون خشک شده در استان خودگردان بایینغولین مغول، سین‌کیانگ واقع شده‌اند و کاملاً توسط بیابان احاطه شده‌اند[۴].

حوضه تاریم در قرن سوم که دو مکان از شهر لولان، پادشاهی شانشان و ایالت‌های مرتبط را نشان می‌دهد.

پیش از دودمان هان ویرایش

تا قرن دوم پیش از میلاد، لولان چنان قدرت گرفته بود که بر منطقه اطراف حوضه تاریم تسلط یافته بود. یافته‌های باستان‌شناسی حکایت از یک فرهنگ پیشرفته دارند که اهمیت به‌سزایی در بازرگانی میان آسیای مرکزی و هند ایفا می‌کرد. بازرگانان جنوبی از میان رشته‌کوه‌هایی نظیر قراقروم، هیمالیا و هندوکش تا شمال کویر تکله مکان پیش می‌رفتند تا به شهرهای تجاری مهمی همچون لولان و رقیب تجاری آن، نیا برسند. این امر با سنگ نوشته‌هایی به خط خَروشتی و خط براهمی در امتداد مسیر، مشهود است. این خطوط حکایت از نقوش مربوط به گوتاما بودا نیز دارند که مؤید گسترش آیین بودا در مسیر تجاری است. لولان از اینجا بر سر مسیر اصلی از دون هوانگ به قورلا قرار داشت که در آنجا به به اصطلاح «مسیر شمالی» وصل می‌شد و همچنین جاده‌ای از مسیر جنوب غربی آن را به مرکز حکومت پادشاهی لولان در شهر Wuni در واحه Charkhlik/Ruoqiang متصل می‌کرد و از آنجا راه به سمت ختن و Yarkand ادامه می‌یافت. [۵]

شماری از مومیایی‌ها که تحت عنوان مومیایی‌های تاریم شناخته می‌شوند در Loulan و نواحی پیرامون آن پیدا شده‌اند. قدمت یک مومیایی زن کشف شده به حدود ۱۸۰۰ پیش از میلاد (۳۸۰۰ ساله) می‌رسد. این امر دلالت بر وجود جوامع بسیار کهن اولیه در این منطقه دارد.[۶] اجساد یافت شده نه چینی بودند نه هندی؛ آنها پوست روشن و موهای بور داشتند، برخی با طول بدن بیش از ۶ فوت. همین مسئله این گمانه را مطرح کرد که احتمالاً مومیایی‌های متعلق به پادشاهی شانشان از نوادگان کوچ‌نشینان دشت اوراسیا بوده‌اند. با این‌حال، تحلیل و آنالیزهای ژنتیکی انجام شده روی مومیایی‌ها این فرضیه را مطرح می‌سازد که جمعیت موجود در منطقه لولان طی عصر برنز اولیه تا میانه ممکن است از اقوام محلی کهن برخاسته باشند، لیکن احتمالاً شیوهٔ دامداری و کشاورزی اقوام همسایه بر آنان اثر گذاشته بود.[۷] مومیایی‌ها در پنبه و ابریشم پیچیده شده بودند، اولی از غرب و دومی از شرق، که شواهد بیشتری در مورد اهمیت تجاری لولان ارائه می‌دهد.

اوایل سلسله هان ویرایش

 
تکه پارچه ابریشمی سیچوان در پادشاهی لولان کشف شد[۸]
 
Krořän/Loulan و چندین پادشاهی واحه‌های هندواروپایی دیگر به عنوان حامی منطقه غربی هان.
 
چکمه‌های Oxhide از Loulan. سلسله هان سابق ۲۲۰ قبل از میلاد - ۸ پس از میلاد.

تعاملات بین لولان و دربار دودمان هان (۲۰۶ پیش از میلاد تا ۲۲۰ میلادی) با جزئیات نسبتاً کاملی در Book of Han (تکمیل شده در سال ۱۱۱ میلادی) توضیح داده شده‌است.[۹]

اولین اشاره هم‌عصر به لولان در اسناد چینی به تاریخ ۱۲۶ قبل از میلاد بازمی‌گردد. نامه‌ای از "Chanyu" از Xiongnu به امپراتور چین وجود دارد که در آن Chanyu فخر می‌فروشد که بر لولان و همچنین Yuezhi, Wusun, Hujie (呼揭) و "۲۶ دولت نزدیک” دیگر مسلط شده‌است. در همان سال یک فرستاده چینی به نام Zhang Qian، از لولان به عنوان شهری مستحکم (fortified) در نزدیکی دریاچه نمک یا مرداب بزرگی به نام Lop Nur یاد کرده‌است.[۱۰]

 
Krořän/Loulan and several other Indo-European oases kingdoms as Western Region Protectorate of the Han.

در اواخر قرن دوم پیش از میلاد، امپراتور وو از هان (ر. ۱۴۱–۸۷ پیش از میلاد) در پی گسترش روابط با Dayuan (فرغانه) بود. این در پی گزارش‌هایی بود که فرستاده چینی، Zhang Qian در خصوص موقعیت و قدرت آن منطقه ارائه کرده بود. با این حال بر اساس منابع چینی فرستادگان هان به سمت فرغانه توسط مردم Loulan و پادشاهی Gushi (یا Jushi) مورد آزار و اذیت قرار می‌گرفتند. این اتفاق در نهایت منجر شد تا در ۱۰۸ پیش از میلاد،[۱۱] نیروی هان تحت رهبری Zhao Ponou (趙破奴) به منطقه Loulan حمله کردند و پس از اسارت پادشاه، پادشاهی Loulan مجبور شد باج به چین بپردازد. [۱۲] پس از اینکه Xiongnu از این رویدادها مطلع شدند، آن‌ها نیز به Loulan حمله کردند. پادشاه Loulan در اقدامی محافظه‌کارانه تصمیم گرفت که یکی از پسران خود را به عنوان گروگان به Xiongnu و دیگری را به دربار هان بفرستد. به دلیل پیوند لولان با شیونگنو، در کتاب هان [در این باره] نوشته شده‌است:

امپراتور به [جن] ون دستور داد تا نیروها را از طریق یک مسیر مناسب هدایت کند، پادشاه لو لان را دستگیر کند و او را به قصر در پایتخت بیاورد. [جن ون] با ارائه لایحه اتهامی از او بازجویی کرد، که او با این ادعا پاسخ داد که [لو-لان] یک دولت کوچک بین دولت‌های بزرگ است و اگر تسلیم هر دو طرف نشود، وسیله ای برای ایمن نگاه داشتن خود نخواهد داشت؛ بنابراین آرزو داشت قلمروی پادشاهی خود را تغییر دهد و در قلمرو هان اقامت کند.

— هانشو، فصل 96a، ترجمه از Hulsewé 1979.[۱۳]

امپراتور هان از این بیانیه راضی بود و پادشاه را آزاد کرد، اما پسرش را به عنوان گروگان نگه داشت. هنگامی که این پادشاه لولان در سال ۹۲ قبل از میلاد درگذشت، دربار او درخواست کرد که دربار هان پسر و وارث پادشاه را آزاد کند و به لولان بازگرداند. با این وجود، شاهزاده اهل لولان بدون اطلاع لولان به دلیل نقض قوانین هان اخته شده بود. دربار هان پاسخ داد که امپراتور آنقدر به شاهزاده علاقه‌مند شده‌است که نمی‌تواند او را آزاد کند و باید پسر دیگری در لولان به تخت سلطنت بنشیند. پسر پادشاه جدید نیز به عنوان گروگان به دربار هان فرستاده شد و البته، یک گروگان دیگر نیز به شیونگنو ارسال شد. پس از مرگ این پادشاه لولان، شیونگنو گروگانی را که قبلاً لولان فرستاده بود - شاهزاده‌ای به نام چانگ گوی یا آن گوی (嘗歸 یا 安歸) بازگرداند - که پادشاه لولان شد. هنگامی که دربار هان از این موضوع مطلع شد، خواستار آن شد که پادشاه جدید در دربار هان حضور یابد. چانگ گوی با توصیه همسرش – به دلیل اینکه دربار هان قبلاً گروگان‌ها را برنگردانده بود - از این کار امتناع کرد.

در سال ۷۷ پیش از میلاد، پس از آنکه چندین فرستاده هان در لولان یا نزدیک آن متوقف و کشته شدند، یک هیئت چینی با دستور ترور پادشاه لولان اعزام شد، از جمله فرستاده‌ای به نام فو جیه‌زی. فو جیزی با ادعای حمل ابریشم و اشیاء قیمتی به عنوان هدیه برای پادشاه، موفق به ورود به لولان شد. پس از اینکه پادشاه لولان پس از دریافت هدایای خویش مست شد، محافظ فو جیزی او را با خنجر به قتل رساند، سرش را برید و آن را از برجی بالاتر از دروازه شمالی آویزان کرد. پس از انجام ترور، ظاهراً محافظ فریاد زد: «فرزند آسمان (امپراتور هان ژائو) مرا فرستاده‌است تا پادشاه را به دلیل جنایتش در خیانت به هان تنبیه کنم!... سربازان هان در شُرُف ورود به اینجا هستند؛ جرأت نکنید اقدامی کنید که منجر به نابودی دولت شما شود.» [۱۴]

در حالی که ویتوکی (尉屠耆)، برادر کوچکتر پادشاه، جانشین او شد، ظاهراً دربار هان از این نقطه کنترل محکمتری بر لولان وضع کرد - اقدامی که نماد آن اجبار لولان توسط دربار هان برای اتخاذ یک نام رسمی جدید - یک نام غیربومی – شانشان بود.[۱۵]

به دلیل موقعیت استراتژیک این شهر در مسیری که به مرور به مسیر اصلی ارتباط چین با غرب تبدیل شد، طی سلسله هان، کنترل لولان اغلب مورد مناقشه بین چینی‌ها و شیونگنو بود، منازعه‌ای که تا مدت‌ها و تا حوالی قرن دوم میلادی ادامه داشت. [۱۶]

شانشان ویرایش

 
نقاشی دیواری مقبره لولان، ۲۲۰–۴۲۰ م. موزه لولان
 
تکه ای از فرش که توسط اورل استاین در گودال زباله در لولان کشف شد. قرن ۳–۴.

پس از اینکه سلسله هان کنترل لولان را به دست گرفت، پادشاهی تغییر نام یافته شان‌شان تبدیل به یک دولت دست‌نشانده چین شد.[۱۷] پادشاهِ تازه منصوب‌شده، از ترس انتقام پسران پادشاه ترورشده، درخواست کرد که یک گروه از نیروهای هان در ییشون (伊循، که به شکل‌های مختلفی همچون چارکلیک یا میران شناسایی شده‌است) مستقر شوند. افسران ارتش چین برای استعمار منطقه اعزام شدند و یک دفتر فرماندهی در ییشون تأسیس شد. تعدادی از شهرک‌های حوزه تاریم مانند چِرمو و نیا در کتاب هان به عنوان ایالات مستقل توصیف شده‌اند، اما بعدتر بخشی از شن‌شن شدند. در حالی که نام پادشاهی توسط چینی‌ها به شن‌شن تغییر یافت، منطقه لولان همچنان توسط ساکنان محلی با نام کروران شناخته می‌شد.

این منطقه به صورت متناوب تحت کنترل چین باقی ماند و هنگامی که چین در مناطق غربی ضعیف بود، لولان اساساً مستقل عمل می‌کرد. در سال ۲۵ میلادی ثبت شده‌است که لولان با شیونگنو هم پیمان شد. در سال ۷۳ میلادی، بان چائو، افسر ارتش هان، با گروه کوچکی از پیروانش به شن‌شن رفت، که همزمان میزبان هیئتی از شیونگنو نیز بود. بان چائو فرستادگان شیونگنو را کشت و سرهای آنها را به پادشاه تقدیم کرد و پس از آن شاه گوانگ از شن‌شن خود را تسلیم فرمانروایی هان کرد. این امر اولین گام برای تضمین ثبات تحت کنترل چین در مسیر ‘جاده ابریشم‘، از چین مرکزی تا شن‌شن، قلمداد می‌شد. در حدود سال ۱۱۹، بان یونگ توصیه کرد که یک مستعمره چینی با حضور ۵۰۰ مرد در لولان مستقر شود. ژنرال سو مان بعدها یک مستعمره نظامی دیگر در لولان ایجاد کرد. ثبت شده‌است که در سال ۲۲۲ میلادی، شانشان خراج به چین فرستاد و در سال ۲۸۳، پسر پادشاه در دوران سلطنت امپراتور وو جین به عنوان گروگان به دربار چین فرستاده شد. لولان همچنین در کتاب وِی مربوط به قرن سوم به عنوان قلمرو وابسته شن‌شن ثبت شده‌است.

شهر لولان در سال ۳۳۰ میلادی، احتمالاً به دلیل کمبود آب در پی تغییر مسیر رودخانه تاریم، که شریانِ حیات این شهرک بود، متروکه شد. پادگان نظامی به ۵۰ کیلومتری جنوب Haitou (海頭) منتقل شد. قلعه یینگپان در شمال غربی نیز تا زمان سلسله تانگ تحت کنترل چین باقی ماند. طبق کتاب وی، شاه بیلانگ از شن‌شن پس از حمله جوکو آنژو در سال ۴۴۲ میلادی، به همراه نیمی از هموطنانش به چِرمو گریخت، به‌این‌ترتیب حاکمیت شن‌شن به چِرمو رسید. در ۴۴۵ شن‌شن خود را تسلیم دودمان وی شمالی کرد.

در پایان قرن ششم، سلسله سوئی دولت-شهر شانشان را احیا کرد. با این حال، پس از قرن پنجم، این سرزمین بارها توسط حکومت‌های کوچ نشین مانند Tuyuhun، خاقانات Rouran و Dingling مورد تهاجم قرار گرفت و این منطقه به تدریج متروکه شد. حدود سال ۶۳۰ میلادی در آغاز دوره تانگ، شانفوتو (鄯伏陁) مردم باقی مانده شانشان را به هامی هدایت کرد.

شوان‌زانگ، زائر بودایی در سال ۶۴۴ در بازگشت از هند به چین از این منطقه گذشت، از شهری به نام نفوبو (納縛波، که تصور می‌شود چارکلیک باشد) در لولان دیدن کرد و در مورد کیئمو نوشت: «قلعه ای وجود دارد، اما ردی از انسان نیست.»

شرح در گزارش‌های تاریخی ویرایش

 
کلاه نمدی و پر از لولان. اوایل سلسله هان ۲۰۲ قبل از میلاد - ۸ پس از میلاد

بر اساس «کتاب هان»، فرستادگان سلسله هان نیروهای لولان را ضعیف و مستعد حمله توصیف کردند. گفته می‌شد شانشان ۱۵۷۰ خانوار و ۱۴۰۰۰ نفر جمعیت دارد که از این تعداد ۲۹۱۲ نفر قابلیت حمل سلاح داشتند. علاوه بر این، توصیف زیر از این منطقه وجود دارد:

نقل قول: "سرزمین شنی و نمکی است و کشتزارهای کمی وجود دارد. حکومت امیدوار است از [محصولات] زمین‌های زراعی بهره ببرد و برای به دست آوردن محصولات زراعی به سرزمین‌های همسایه مراجعه می‌کند. این ناحیه یشم تولید می‌کند و انبوهی از گیاهان جگن، گز، صنوبر و علف سفید [گونه ای گیاه گلدار] دارد. ساکنان به همراه گله‌ها و رمه‌هایشان به دنبال آب و مرتع می‌روند؛ در آنجا الاغ، اسب و تعداد زیادی شتر وجود دارد. [ساکنان] قادر به ساخت سلاح‌های نظامی مانند «چو» از قبایل "چیانگ" هستند.

بر اساس «تفسیر کتاب آب‌ها»، ** ژنرال سو مای (索勱، که گاهی سو مان خوانده می‌شود) از منطقه دونهوانگ شیوه‌های آبیاری را با بستن سد بر رودخانه ژوبین (احتمالاً رودخانه کایدو) برای آبیاری مزارع، به این ناحیه معرفی کرد. این شیوه منجر به برداشت محصول فوق‌العاده در طول سه سال بعد شد.[۱۷]

زائر بودایی، فاکسیان، که در سال ۳۹۹ در مسیر خود به هند در شانشان اقامت داشت، دربارهٔ این سرزمین چنین توصیف می‌کند:**

نقل قول: "[سرزمینی] ناهموار و کوهستانی، با خاکی نازک و بایر. پوشاک مردم عادی ساده هستند مانند آنچه در سرزمین هان می‌پوشند؛ گروهی نمد و برخی دیگر پارچه پشمی زبر یا مویین بر تن دارند - این تنها تفاوت دیده شده میان آنها بود. پادشاه قانون [بودا] را تبلیغ می‌کرد و حدود چهار هزار راهب در آن سرزمین حضور داشتند که همگی پیرو شاخه هینایانا در آیین بودا بودند. مردم عادی این قلمرو و دیگر قلمروهای [آن منطقه]، و همچنین راهبان بودایی همگی بر اساس رسوم هند عمل می‌کنند اما راهبان دقیق‌تر و مردم عادی با سهل‌گیری بیشتری [احکام را به‌جا می‌آورند.]" گزارش سرزمین‌های بودایی ترجمه جیمز لگ[۱۸]}}

داستان کوتاه تاریخیِ معروف تحت عنوان «لولان» از نویسنده برجسته ژاپنی، یاسوشی اینوئه، جریان مداوم تغییرحکومت در این منطقه و نحوه رویارویی ساکنان آن با مهاجمان چینی و کوچ‌نشین در طول تاریخ نسبتاً کوتاه لولان را شرح می‌دهد. **[۱۹]

هویت قومی زبانی ویرایش

 
پیکره مرد بالدار، با تأثیرات هلنیستی، از نقاشی‌های دیواری با امضای تیتا در سایت لولان میران (سین کیانگ)، قرن سوم پس از میلاد.

تصور می‌شود که نخستین ساکنان شناخته شده در لولان از زیرگروه‌هایی از تخاری‌ها بوده‌اند؛ مردمانی هندواروپایی از حوزه تاریم. کاوش‌هایی که در لولان و مناطق اطراف انجام شد، منجر به کشف مومیایی‌های تاریم شده‌است که گمان می‌رود بقایای این مردم باشد؛ برای مثال مومیایی معروف به «زیبای لولان» که در سالهای ۱۹۷۹ تا ۱۹۸۰ توسط باستان شناسان چینی در Qäwrighul (گوموگو)، تقریباً ۷۰ کیلومتر آن سوتر در غرب-شمال غرب لولان پیدا شد. این مومیایی‌ها قدمتی تا اوایل ۱۸۰۰ پیش از میلاد دارند.[۶][۲۰] با این حال، مطالعات ژنتیکی و پروتئومیک این مومیایی‌ها نشان می‌دهد که این جمعیت محلی از نظر ژنتیکی منزوی بودند اما تحت تأثیر شیوه‌های مردمان همسایه خود قرار داشتند.[۷]

زبان رسمی یافت شده در اسناد قرن سوم پس از میلاد در این منطقه زبان گاندهاری است که با خط خروشتی نگاشته شده‌است. استفاده از این زبان در لولان و سایر نقاط حوضه تاریم به احتمال زیاد به دلیل میراث فرهنگی امپراتوری کوشان بوده[۲۱] و توسط مهاجران گنداری از امپراتوری کوشان در این مناطق رواج یافته‌است.[۲۲] همچنین باور بر این است که این مهاجران Gandharan آیین بودیسم را به لولان آورده‌اند.[۲۲] گرچه گندهاری به عنوان زبان اداری استفاده می‌شد، در اسناد و نوشته‌ها برخی کلمات با منشأ زبان تخاری، یافت می‌شود که نشان می‌دهد بومیان محلی به زبانی تعلق داشته‌اند که با گروه زبان‌های تخاری مرتبط بوده‌است.[۲۱][۲۳]

زبان اصلی لولان با نام کرورینی یا "زبان تخاری C" شناخته می‌شود. علت این نام‌گذاری، پیوند آن با دو زبان شناخته شدهٔ تخاری دیگر است.[۲۴] این زبان تا حدودی از طریق حدود صد واژهٔ وام‌گرفته شده و بیش از هزار نام خاص به جا مانده در اسناد Prakrit (که نمی‌توان آنها را به زبان هندی نسبت داد) بازسازی شده‌است.[۲۳] در سال ۲۰۱۸، اسنادی از لولان که به زبان تخاری C نگاشته شده بودند، منتشر شدند. وجود ارتباطی میان این زبان و تخاری A و B مشهود است، اما نسخه برداری متون در این پژوهش از سوی دیگر پژوهشگران تأیید نشده‌است.[۲۵][۲۶]

نام اصلی منطقه لولان به زبان بومی کرورینا یا کروران بوده‌است.[۲۷][۲۱] این نام به صورت Loulan 樓蘭 (تلفظ بازسازی شده: *glu-glân در دوره دودمان هان) به چینی نوشته می‌شد که تلفظی از واژه کروران محسوب می‌گردد. [۲۸] قرن‌ها بعد و در سال ۶۶۴ پس از میلاد، راهب بودایی سلسله تانگ به نام Xuanzang مکانی در لولان به نام «نافوپو» (納縛溥) را ذکر کرد که بنا به پژوهش دکتر هیسائو ماتسودا، آوانگاری شده کلمه سغدی Navapa به معنای «آب جدید» می‌باشد.[۲۹]

در آن دوران جوامع کوچکی از سغدیها، از مردمان ایرانیان شرقی، در نقاط مختلف چین ساکن بودند.[۳۰] به ویژه در دونهوانگ در استان گانسو و همچنین تورپان در حوزه تاریم این اقوام حضور داشتند.[۳۱][۳۲]

اسنادی در لولان یافت شده که نشان می‌دهد در سال ۳۱۳ پس از میلاد، سغدیان در کنار مردمان قبایل هان چینی و تبتی در آن منطقه حضور داشتند. این مسئله گواه بر جمعیت متنوع قومی در لولان است.[۲۱]

باستان‌شناسی ویرایش

 
صورت نر با کادوسی ۲۰۰–۴۰۰ پس از میلاد. کارکنان خدای یونانی هرمس را پیشنهاد می‌کنند.[۳۳]

سون هدین ویرایش

شهر ویران‌شده لولان توسط سِوِن هدین کشف شد. او خانه‌هایی را در این ناحیه مورد کاوش قرار داد و یک لوح چوبی به خط خروشتی و تعدادی نسخه خطی چینی از دوره خاندان جین غربی (۴۲۰–۲۶۶ میلادی) پیدا کرد. این دست نوشته‌ها نشان می‌داد که نام محلی منطقه به خط خروشتی «کروران» بوده اما در زبان چینی باستان به صورت «لو-لان» تلفظ می‌شده‌است.[۳۴][۳۵] هدین همچنین این احتمال را مطرح کرد که دلیل متروکه شدن لولان ممکن است تغییر مسیر رودخانه تاریم و در نتیجه خشک شدن دریاچه لوپ نور بوده باشد.[۳۴]

اورل اشتاین ویرایش

اورل اشتاین در سال‌های ۱۹۰۶ و ۱۹۱۴ در پیرامون دریاچه خشک شده لوپ نور کاوش‌های دیگری انجام داد و مناطقی زیادی را در این بخش شناسایی کرد. او برای نام‌گذاری این محوطه‌ها از حرف L (مخفف لولان) و سپس یک حرف انگلیسی به ترتیب (از A تا T) بر اساس قدمت تاریخی بازدید از مناطق استفاده نمود. اشتاین در کاوش‌هایش آثار ارزشمند بسیاری شامل اسناد، قطعه‌ای از فرش با پرزهای پشمی، ابریشم زرد و کنده‌کاری‌های چوبی بر اساس اسلوب معماری گنداره (هنر بودایی که بین قرن‌های اول پیش از میلاد تا هفتم بعد از میلاد در شمال غرب شبه قاره هند رواج داشته‌است) را کشف کرد.[۳۶]

  • L.A. – سکونتگاهی محصور، واقع در شمال دریاچه. این شهر دارای دیوار مستحکمی از جنس خاک‌فشرده و پوشال بوده و ابعاد تقریبی هر ضلع آن بیش از ۳۰۰ متر و ضخامت قاعده دیوار حدود ۶ متر است. در این سکونتگاه یک استوپای بزرگ (ساختمان گنبدی شکل بودایی) و نیز چند بنای اداری قرار دارند که دال بر اشغال طولانی مدت منطقه هستند. معمولاً تصور می‌شود L.A. همان شهر لولان بوده‌است.
  • L.B. – محوطه‌ای شامل استوپاها واقع در ۱۳ کیلومتری شمال غربی L.A.
 
سند خاروستی در لولان توسط اورل استاین یافت شد
  • L.E. – شهری مستحکم که در ۳۰ کیلومتری شمال شرق L.A. واقع شده‌است. این محوطه تنها شهرک شناخته شده منطقه بود که دروازه ورودی آن رو به جهت شمال ساخته شده بود. از آنجایی که در متون چینی متعلق به دوره سلسله هان در شرح ماجرای سوءقصد به جان پادشاه لولان به وجود دروازه‌ای در شمال اشاره شده‌است، این احتمال مطرح می‌شود که در قرن اول پیش از میلاد و پیش از تسلط چینی‌ها، L.E. پایتخت لولان بوده باشد. هرچند نظریهٔ مخالفی نیز بیان می‌کند که دروازه شمالی، نه به لولان، بلکه به چانگ‌آن (پایتخت سلسله هان غربی) اشاره دارد. L.E. تا اواخر قرن سوم پس از میلاد همچنان مسکونی بوده‌است.
  • L.F. – واقع در ۱۰ کیلومتری شمال غربی L.A. که شامل بقایای چند ساختمان و یک گورستان است. باستان شناسان در جریان کاوش این منطقه پیکر مرد جوانی را در یک تابوت چوبی کشف کردند. متوفی کلاهی نمدی به سر داشته و چکمه‌های چرمی به پا داشته و یک پتوی پشمی او را پوشانده بود. دسته ای از شاخه‌های گیاه ریش بز در کنار او قرار داده شده بود که روشی مشابه به بسیاری از خاکسپاری‌های قدیمی‌تری است که در منطقه یافت شده‌است.
  • L.K. – شهری محصور، در غرب دریاچه که تنها یک ورودی در دیوار شهر داشته‌است. برخی از باستان شناسان این محوطه را هیتو شناسایی کرده‌اند.
  • L.L. – یک قلعه مستحکم واقع در ۵ کیلومتری شمال غربی L.K. که از نظر ساختاری به آن شبیه اما از نظر ابعاد کوچک‌تر است.

یافته‌های باستان شناسان چینی، ۱۹۷۹–۱۹۸۰ ویرایش

 
موزه لولان، چارکلیک

در سال‌های ۱۹۷۹ و ۱۹۸۰ میلادی، با حمایت شعبه شین جیانگ و آکادمی علوم اجتماعی چین، سه هیئت باستان‌شناسی کاوش‌هایی را در لولان انجام دادند.[۳۷]

این بررسی‌ها به کشف کانالی به عمق تقریبی ۱۵ فوت (۴٫۶ متر) متر و عرض ۵۵ فوت (۱۷ متر) متر منجر شد که از شمال غرب به جنوب شرق از میان محوطه لولان می‌گذشته‌است. همچنین یک استوپای (ساختمان گنبدی‌شکل بودایی) خاکی به ارتفاع ۳۲-فوت (۹٫۸-متر) کشف شد؛ و ساختمانی به طول ۴۱ فوت (۱۲ متر) و عرض ۲۸ فوت (۸٫۵ متر) که ظاهراً مربوط به یکی از مقامات چینی بوده و شامل ۳ اتاق می‌شده و توسط ستون‌های چوبی پشتیبانی می‌شده‌است. کاوشگران از منطقه ۷۹۷ شیء از قبیل ظروف چوبی، اشیاء برنزی، جواهرات، سکه‌ها، و ابزار سنگی مربوط به دوره پارینه‌سنگی میانی را نیز گردآوری کردند[۳۸][۳۹]

سایر یافته‌های کشف شده در سال ۲۰۰۳ از این ناحیه شامل مومیایی‌های بیشتر، محوطه‌های خاکسپاری، چوب‌های گیاه افدرا، یک دست‌بند ساخته شده از ریسمان‌های به هم بافته شده که سنگی از جنس یشم درون آن قرار داده شده، یک کیسه چرمی، یک لنگ از جنس پشم، ماسک چوبی رنگ شده به رنگ قرمز با بینی و دندان‌های بزرگ، تابوت‌های قایق شکل، تیر و کمان، و یک سبد حصیری می‌باشد. [نیازمند منبع]

جستارهای وابسته ویرایش

  • چارکلیک
  • چرچن
  • اندر
  • فرهنگ گوشی
  • لوپ نور
  • میران
  • نیا
  • مجموعه مقبره Xiaohe

پانویسها و منابع ویرایش

  1. ↑ Schuessler, Axel. (2009) Minimal Old Chinese and Later Han Chinese. Honolulu: University of Hawai'i Press. p. 152, 246
  2. ↑ Watson 1993, p. 233.
  3. ↑ Hulsewé 1979, p. 89.
  4. ↑ Mallory & Mair 2000, pp. 81–87.
  5. ↑ Hill 2009, p. 88.
  6. ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ Mallory & Mair 2000, pp. 181–188.
  7. ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ Zhang, Fan; Ning, Chao; Scott, Ashley; Fu, Qiaomei; Bjørn, Rasmus; Li, Wenying; Wei, Dong; Wang, Wenjun; Fan, Linyuan; Abuduresule, Idilisi; Hu, Xingjun; Ruan, Qiurong; Niyazi, Alipujiang; Dong, Guanghui; Cao, Peng; Liu, Feng; Dai, Qingyan; Feng, Xiaotian; Yang, Ruowei; Tang, Zihua; Ma, Pengcheng; Li, Chunxiang; Gao, Shizhu; Xu, Yang; Wu, Sihao; Wen, Shaoqing; Zhu, Hong; Zhou, Hui; Robbeets, Martine; Kumar, Vikas; Krause, Johannes; Warinner, Christina; Jeong, Choongwon; Cui, Yinqiu (27 October 2021). "The genomic origins of the Bronze Age Tarim Basin mummies". Nature. 599 (7884): 256–261. Bibcode:2021Natur.599..256Z. doi:10.1038/s41586-021-04052-7. PMC 8580821. PMID 34707286. Zhang2021.
  8. ↑ "锦漆铜铁茶——丝绸之路上的天府制造". cdmuseum.com (به چینی ساده‌شده). March 28, 2017. Retrieved March 27, 2023. {{cite web}}: Unknown parameter |trans_title= ignored (|trans-title= suggested) (help)
  9. ↑ Hanshu Chapter 96a translation from Hulsewé 1979
  10. ↑ Watson 1993, p. 140.
  11. ↑ Historical Atlas of the Classical World, 500 BC—AD 600. Barnes & Noble Books. 2000. p. 2.24. ISBN 978-0-7607-1973-2.
  12. ↑ Hulsewé 1979, pp. 86–87.
  13. ↑ Hulsewé 1979, pp. 87–88.
  14. ↑ Hulsewé 1979, p. 90.
  15. ↑ Hulsewé 1979, pp. 90–91.
  16. ↑ Hill 2009, pp. 3, 7, 9, 11, 35, 37, 85–101.
  17. ↑ [[۱](http://zh.wikisource.org/wiki/水經注/02) Shui Jing Zhu]
  18. ↑ James Legge (1886). [[۲](https://archive.org/stream/recordofbuddhist00fahsuoft#page/12/mode/2up) Fa-Hien's Record Of Buddistic Kingdoms]. Oxford University Press Warehouse. pp. 12–15. {{cite book}}: Check |url= value (help)
  19. ↑ Inoue, Yasushi; Araki, James Tomomasa; Seidensticker, Edward G. (1981). Lou-lan and other stories: Transl. by James T[omomasa] Araki & Edward [G.] Seidensticker (2. print ed.). Tokyo [usw.]: Kodansha Internat. ISBN 978-0-87011-472-4.
  20. ↑ Tucker, Jonathan (18 December 2013). [[۳](https://books.google.com/books?id=3qMZCAAAQBAJ&pg=PA162) The Silk Road – China and the Karakorum Highway: A Travel Companion]. I.B.Tauris. p. 162. ISBN 978-1-78076-356-9. {{cite book}}: Check |url= value (help)
  21. ↑ ۲۱٫۰ ۲۱٫۱ ۲۱٫۲ ۲۱٫۳ Padwa, Mariner (August 2004). Susan Whitfield; Ursula Sims-Williams (eds.). The Silk Road: Trade, Travel, War and Faith. British Library. pp. 170–171. ISBN 978-1-932476-13-2.
  22. ↑ ۲۲٫۰ ۲۲٫۱ Valerie Hansen (2012). "Chapter 1: At the Crossroads of Central Asia – The Kingdom of Kroraina". [-9780195159318(https://archive.org/details/ISBN -9780195159318) The Silk Road: A New History]. Oxford University Press, USA. p. -9780195159318/page/26(https://archive.org/details/ISBN -9780195159318/page/26) 26]. ISBN 978-0-19-515931-8. {{cite book}}: Check |url= value (help)
  23. ↑ ۲۳٫۰ ۲۳٫۱ J. P. Mallory (November 2015). [[۴](http://sino-platonic.org/complete/spp259_tocharian_origins.pdf) "The Problem of Tocharian Origins: An Archaeological Perspective"]. Sino-Platonic Papers (259): 6. {{cite journal}}: Check |url= value (help)
  24. ↑ Mallory, J.P. [[۵](http://penn.museum/documents/publications/expedition/PDFs/52-3/mallory.pdf) "Bronze Age languages of the Tarim Basin"]. Expedition. 52 (3): 44–53. {{cite journal}}: Check |url= value (help)
  25. ↑ [[۶](http://languagelog.ldc.upenn.edu/nll/?p=42318) "Language Log " Tocharian C: its discovery and implications"]. Retrieved 2019-04-04. {{cite web}}: Check |url= value (help)
  26. ↑ Adams, Douglas Q. [[۷](https://languagelog.ldc.upenn.edu/nll/?p=44503) "'Tocharian C' Again: The Plot Thickens and the Mystery Deepens"]. Language Log. Retrieved 25 September 2019. {{cite web}}: Check |url= value (help)
  27. ↑ Kazuo Enoki (1998), "Yü-ni-ch’êng and the Site of Lou-Lan," and "The Location of the Capital of Lou-Lan and the Date of the Kharoshthi Inscriptions," in Rokuro Kono (ed), Studia Asiatica: The Collected Papers in Western Languages of the Late Dr. Kazuo Enoki, Tokyo: Kyu-Shoin, pp 200, 211–57.
  28. ↑ Mallory & Mair 2000, p. 81.
  29. ↑ Christopoulos, Lucas (August 2012), "Hellenes and Romans in Ancient China (240 BC – 1398 AD)," in Victor H. Mair (ed), Sino-Platonic Papers, No. 230, Chinese Academy of Social Sciences, University of Pennsylvania Department of East Asian Languages and Civilizations, pp 20–21 footnote #38, ISSN 2157-9687.
  30. ↑ Howard, Michael C. (2012), Transnationalism in Ancient and Medieval Societies, the Role of Cross Border Trade and Travel, McFarland & Company, p. 134.
  31. ↑ Hansen, Valerie (2012), The Silk Road: A New History, Oxford University Press, p. 98, شابک ‎۹۷۸−۰−۱۹−۹۹۳۹۲۱−۳.
  32. ↑ Galambos, Imre (2015), "She Association Circulars from Dunhuang", in Antje Richter, A History of Chinese Letters and Epistolary Culture, Leiden & Boston: Brill, pp 870–72.
  33. ↑ Bromberg, Carol (2006). "Review – Sources pour l'histoire et la géographie du monde iranien (224–710). Res Orientales 18 by Rika Gyselen". Bulletin of the Asia Institute. 20: 136–138. JSTOR 24049192.
  34. ↑ ۳۴٫۰ ۳۴٫۱ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام lopnor وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  35. ↑ Hedin, Sven (1898). Through Asia. London: Methuen & Co.
  36. ↑ Christoph Baumer. "Explorer Club Flag 60 report" (PDF). The Explorers Club. Archived from the original (PDF) on March 7, 2014.
  37. ↑ Ma Dazheng.An Overview of 20th Century Xinjiang Explorations بایگانی‌شده در ۲۰۱۱-۰۷-۲۴ توسط Wayback Machine. Chinese Academy of Social Sciences, Web site, 2003 May 22
  38. ↑ "Loulan vanished in sand". Washington Times. 2005-01-13.
  39. ↑ Mallory, J. P. & Mair, Victor H. (2000). The Tarim Mummies: Ancient China and the Mystery of the Earliest Peoples from the West. Thames & Hudson. London. ISBN 0-500-05101-1.

منابع ویرایش

بیشتر خواندن ویرایش

پیوند به بیرون ویرایش

  • مقاله قابل بارگیری: «شواهدی که نشان می‌دهد یک جمعیت مختلط غرب و شرق در اوایل عصر برنز در حوضه تاریم زندگی می‌کرده‌اند» لی و همکاران. BMC Biology 2010، 8:15. [۸]
  • لولان، در شن ناپدید شد

الگو:Historical polities in Xinjiangالگو:Central Asian history

برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=لولان&oldid=39011168»