محمدحسین یمین (زاده ۱۳۱۵در چاریکار–درگذشته۱۴۰۰ در کابل) ادب‌پژوه افغانستانی و استاد زبان ادبیات فارسی دانشگاه کابل بود. او از ۱۵ اردیبهشت ۱۳۸۲، عضو پیوستهٔ فرهنگستان زبان و ادب فارسی بود.[۱]

محمدحسین یمین
زادهٔ۱۳۱۵ هجری شمسی
چاریکار، ولسوالی چاریکار
درگذشتبهمن ۱۴۰۰
کابل
علت مرگایست قلبی
ملیتافغانستانی
تحصیلاتدکترای واژه شناسی
محل تحصیلدانشگاه کابل
دانشگاه ملی تاجیکستان
پیشهاستاد دانشگاه، پژوهشگر و زبانشناس
سال‌های فعالیت۱۳۳۹
۱۴۰۰
سازمانفرهنگستان زبان و ادب فارسی
شناخته‌شده برایپژوهش‌ها دربارهٔ زبان فارسی، نظریه‌های زبانشناسی
منصباستاد دانشگاه کابل

زندگی ویرایش

یمین در سال ۱۳۱۵ خورشیدی در چاریکار متولد شد و تحصیلات مقدماتی خود را تا سال ۱۳۳۳ در شهر چاریکار ادامه داد و سپس به دانشگاه کابل رفت و در سال ۱۳۳۹ از آنجا لیسانس ادبیات فارسی گرفت. او از زمان فارغ التحصیلی تا سال ۱۳۴۹ در دارالمعلمین عالی کابل به تدریس پرداخت و در سال ۱۳۵۰ به عضویت کادر علمی دانشکده زبان و ادبیات دانشگاه کابل درآمد. او پس از مدتی به دانشگاه ملی تاجیکستان رفت و در سال ۱۳۷۰ با مدرک دکترا از آن دانشگاه فارغ‌التحصیل شد.[۲]

او در ۱۲ بهمن ۱۴۰۰ بر اثر ایست قلبی در کابل درگذشت.[۳]

دیدگاه‌ها ویرایش

دکتر یمین عقیده داشت زبان فارسی دنباله پهلوی اشکانی بوده که در اصل این واژه همان پهلوی یا پارتی است و به مرور زمان، به پارسی عوض شده و با آمدن اسلام، شکل فارسی را به خود گرفته است.

او همچنین عقیده داشت دستور زبان، تابع گفتار و نوشتار مردم است و برخلاف تعریفی که دستور زبان را (علم درست‌گویی و درست‌نویسی) معرفی می‌کند، دستور زبان، خودش تابع گفتار مردم است.[۴]

آثار ویرایش

  • فرهنگ تلفّظ لغات با بیان معانی
  • دستور نگارش برای همه
  • فونولوژی و مورفولوژی (صرف دری)
  • برخی‌از ویژگی‌های دستوری شاهنامه
  • دستور تاریخی زبان فارسی دری»
  • دستور معاصر زبان فارسی دری
  • تاریخچه زبان فارسی دری

منابع ویرایش

  1. «درگذشت محمدحسین یمین».
  2. ۸صبح (۲۰۲۲-۰۲-۰۹). «شرح زنده‌گی، آثار و دیدگاه داکتر محمدحسین‌ یمین». روزنامه ۸صبح. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۱-۱۶.
  3. «حسین یمین، استاد دانشگاه کابل و پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی، درگذشت». ایندیپندنت فارسی. ۲۰۲۲-۰۲-۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۱-۱۶.
  4. «میراث علمی محمدحسین یمین، عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۱-۱۶.