کابل

برای دیگر کاربردها، کابل (ابهام‌زدایی) را ببینید.

کابُل، پایتخت افغانستان مطابق تخمین سال ۲۰۲۰ با جمعیتی حدود ۴٬۲۰۰٬۰۰۰ نفر و مساحتی حدود ۱٬۰۲۳ کیلومتر مربع است که در ولایت کابل واقع شده‌است. مرکز این شهر، شامل بافت کهنه و قدیمی آن می‌باشد که مناطق پل خشتی، خوابگاه، کاه فروشی، مرادخانی، ده افغانان، چنداول، شوربازار، سراجی و باغ علیمردان را در بر می‌گیرد. کابل همراه با دیگر توابع (ولسوالی‌ها)، جمعیتی بالغ بر ۴٬۳۷۲٬۹۷۷ میلیون نفر و مساحتی در حدود ۴۲۵ کیلومتر مربع دارد و در آن از همۀ قومیت‌های اصلی افغانستان زندگی می‌کنند. براساس شواهد رشد شهرنشینی حکایت از مهاجرت گسترده از سایر نقاط افغانستان به این شهر دارد. بر این اساس کابل شصت و چهارمین کلان‌شهر جهان و در ردهٔ پنجمین شهر جهان از نظر سرعت رشد جمعیت قرار دارد.

کابل
کلان‌شهر و شهرداری
جهت عقربه‌های ساعت از بالا: یک رشته‌کوه هندوکش پشت محله‌ای از شهر؛ نمایی از دریای کابل؛ میدان عبدوالحق و مناطق مسکونی؛ نمایی از باغ بابر؛ نمایی از مسجد عبدالرحمان
کابل موقعیت کابل در نقشه کابل کابل (آسیا)
مختصات: ۳۴°۳۲′ شمالی ۶۹°۱۰′ شرقی
کشور	افغانستان
ولایت	ولایت کابل
No. of districts	۲۲
Capital formation	۱۷۷۶
حکومت
• نوع	شهرداری
• شهردار	محمدداوود سلطان‌زوی
مساحت
• کل	۱٬۰۲۳ کیلومتر مربع ( مایل مربع)
بلندی	۱٬۷۹۱ متر ( پا)
جمعیت (۲۰۲۰)
• جمعیت	۴٬۲۰۰٬۰۰۰
	منطقۀ شهری کابل
نام اهلیت	کابلی
منطقهٔ زمانی	ساعت رسمی افغانستان (یوتی‌سی +۴:۳۰)
Postal code	100X, 101X, 105X, 106X
پیش‌شماره(های) تلفن	(+93) 20
سامانه طبقه‌بندی اقلیمی کوپن	اقلیم نیمه‌خشک
وبگاه	km.gov.af

کابل مرکز اداری و سیاسی افغانستان می‌باشد و در ۱٬۷۹۱ متری بالای سطح دریا در دره‌ای دراز و باریک میان کوه‌های هندوکش را شکافته و در درازای دریای کابل امتداد یافته‌است. این شهر همراه با قندهار، هرات و مزار شریف توسط بزرگراه‌های حلقوی که در سرتاسر کشور امتداد یافته‌اند وصل شده‌است. کابل همچنین مسیر اصلی شاهراه جلال‌آباد که به سوی پیشاور پاکستان می‌رود می‌باشد.

محصولات اصلی کابل شامل میوۀ تازه و خشک، قالیچۀ افغانی، چرم و محصولات پوست گوسفند، لباس‌ها و اسباب محلی و نسخه‌های محصولات باستانی می‌باشد. جنگ‌های ۱۹۷۸–۲۰۰۱ این صنعت را مختل کرد و به اقتصاد صدمۀ بسیاری وارد کرد.

شهر کابل قدمتی ۳٬۵۰۰ ساله دارد؛ پادشاهان بسیاری سال‌ها روی شهر به خاطر موقعیت استراتژیکی آن که در طول مسیرهای جنوب و مرکز آسیا قرار گرفته جنگ می‌کردند. کابل در طول تاریخ توسط امپراتوری‌های بزرگ زمان خودش حکومت می‌شده‌است. در حدود ۵ سده پیش از میلاد مسیح توسط هخامنشیان و پسانترها توسط سلوکیان، پادشاهی موریا، کوشانیان، سلسلۀ مغولان، صفویه، غزنویان و غوریان اداره و کنترل می‌شده‌است. از سال ۱۵۰۴ تا ۱۵۲۶ میلادی، کابل به عنوان مرکز رسمی بابر، سازندۀ امپراتوری مغولان هندوستان بود. پس از آن تا سال ۱۷۳۸م زیر سلطنت دهلی بود، که نادر شاه و نیروهای افشاریان به گورکانیان حمله کردند. پس از مرگ نادرشاه در ۱۷۴۷، شهر به دست احمد شاه درانی افتاد که بسیار سریع آن را در کشور تازه تأسیس افغانستان اضافه کرد. در ۱۷۷۶، تیمورشاه درانی کابل را به پایتخت افغانستان مبدل ساخت.

از سال ۱۹۸۰، با شروع جنگ بر ضد اتحاد جماهیر شوروی از سوی مجاهدین، شهر به دست گروه‌های جنگ‌طلب متفاوتی افتاد. در بین سال‌های ۱۹۹۲–۱۹۹۶ که جنگ داخلی میان گروه‌های مسلح رقیب و مخالف یکدیگر درگرفت و منجر به حکومت چهار سالۀ طالبان شد؛ هزاران نفر از شهروندان کابل و مردم غیر مسلح کشته شدند و باعث وارد آمدن صدمات جدی به زیر ساخت‌های کابل و مهاجرت گستردۀ مردم از کابل و سایر نقاط افغانستان به کشورهای همسایه شد. پس از سقوط طالبان در نوامبر ۲۰۰۱، پس از حملۀ نیروهای نظامی آمریکا و سازمان پیمان آتلانتیک شمالی(ناتو) به افغانستان، حکومت وقت با همکاری سایر کشورها و سازمان‌های بین‌المللی فعالیت خود را جهت بازسازی زیرساخت‌های از دست‌رفتۀ کابل آغاز کرده‌است؛ اگرچه حملات انتحاری طالبان و دیگر شبه‌نظامیان روند بازسازی کابل و افغانستان را کند کرده‌است و شهر کابل هر از چندگاهی شاهد حملات انتحاری با هدف ضربه‌زدن به حکومت که جان شماری از شهروندان بی‌گناه را می‌گیرد، است. شهر در حال حاضر در حال توسعه‌سازی جدید است.

تاریخ

قدمت

درۀ کابل قدمتی ۵٬۰۰۰ ساله دارد. واژۀ «کابها» (به انگلیسی: Kubhā) در حدود ۵٬۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح در ریگ‌ودا و اوستا یاد شده‌است که از دریای کابل یاد کرده‌است. ریگ‌ودا این شهر را به عنوان شهری آرمانی تحسین می‌کند و می‌نویسد تصویری از بهشت در کوه‌های آن مجسم شده‌است. نظریه‌های دیگری اظهار می‌کنند که این شهر در بین ۱٬۵۰۰ تا ۲٬۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح تشکیل شده‌است. جایی که کابل واقع شده‌است، پیش از آن که توسط شاهنشاهی پارس‌ها، هخامنشیان فتح شود بخشی از امپراتوری مادها بوده‌است. مرجعی به نام "کابورا" وجود دارد که به‌واسطۀ فرمانروایان شاهنشاهی هخامنشی (داریوش بزرگ، داریوش دوم و داریوش سوم) تألیف شده، که بعدها پایه‌ای برای استفاده نام کابورا (Κάβουρα) توسط بطلمیوس شد. آنجا مرکز مزدیسنا بود که بعدها با آیین بودا و آیین هندو همراه شد. اسکندر مقدونی این شهر را بعد از غلبه بر امپراتوری هخامنشیان در ۳۳۰ پیش از میلاد تجسس کرده بود اما هیچ نگارشی از آن ثبت نشد زیرا کابل در آن وقت شهری کوچک بود که در مورد آن کسی چیزی نمی‌نوشت. این ناحیه پیش از اینکه به دست شاهنشاهی مائوریا بیفتد، قسمتی از امپراتوری سلوکیان محسوب می‌شد.

اسکندر این‌ها را از آریایی‌ها گرفت و زیستگاهی متعلق به خودش ایجاد نمود، اما سلوکوس نیکاتور آنها را به ساندروکوتوس (چاندراگوپتا) در شروط ازدواج مختلف-نژادی و ۵۰۰ فیل سپرد.

— استرابون، ۶۴ پ. م–۲۴ ب. م

پادشاهی هیاطله در ۵۶۵ پس از میلاد

در دومین سده پیش از میلاد دولت یونانی بلخ کابل را از ماوریان گرفته به‌تصرف خویش درآورد. پس از آن زیردستان آن‌ها امپراتوری هندویونانی شهر را در اواسط سدۀ دوم پیش از میلاد به دست خود گرفتند. باختری‌ها شهر پاروپامیز را نزدیک کابل بنیاد کردند، اما در سدۀ یکم پیش از میلاد این شهر به ماوریان افتاد. سیتی‌ها (سکاها) در اواسط دهۀ یکم پیش از میلاد هندویونانی‌ها را از شهر بیرون انداختند اما ۱۰۰ سال پسانتر با روی کار آمدن شاهنشاهی کوشان شهر را از دست دادند.

مطابق به تاریخ‌نویسان، نام سانسکریتی کابل کمبوجه می‌باشد. این نام در نوشته‌هایی باستانی در کوفس و کوفن ذکر شده‌است. در سدۀ هفتم پس از میلاد ژوانزونگ این نام را به عنوان کافو (به انگلیسی: Kaofu) بررسی کرده بود و اعلام کرد که این به خاطر لقب یکی از چهار قبیلۀ یوئه‌ژی است که آن‌ها در اوایل مسیحیت در طول کوه‌های هندوکش به سوی درۀ کابل مهاجرت کرده بودند. این شهر توسط شاهنشاه کوشان، کوجولا کادفیزس در سال ۴۵ میلادی فتح شد و جزو مایملاک امپراتوری کوشان تا اواخر سدۀ سومین پس از میلاد محسوب می‌گردید.

در اطراف سال‌های ۲۳۰ پس از میلاد، کوشانی‌ها توسط شاهنشاهی ساسانی شکست خوردند و به همراه با هم بیعت‌های ساسانی معروف به هندو-ساسانیان تبدیل شدند. در دوران ساسانیان، شهر با نام «کاپول» در خط پهلوی نامیده می‌شد. در ۴۲۰ میلادی هندو-ساسانیان توسط قبیلۀ خیانیان که با نام «کیدارایتز» نیز شناخته می‌شدند، به بیرون رانده شدند که پس از آن در ۴۶۰ با هیاطله تبدیل شدند. آنجا به بخشی از باقی‌ماندۀ پادشاهی آشینا از کاپیسا که با نام کابل‌شاهیان نیز شناخته می‌شود، تبدیل شد. مطابق با تاریخ الهند اثر ابوریحان بیرونی، کابل توسط شاهزادگانی که از تبار ترک‌ها بودند اداره می‌شد که برای ۶۰ نسل ادامه پیدا کرد.

آنان و هندوها دیوار بزرگ دفاعی را در اطراف شهر به علت محافظت از مهاجمان آینده ساختند. این دیوار تا به امروز باقی‌مانده و همچنین به عنوان یک ساحۀ تاریخی شناخته می‌شود.

حملۀ مسلمانان

در سال ۸۱ هجری وقتی مسلمانان به شهر حمله کردند شهر را از طرف ده‌مَزنگ شگافتند، مسلمانان عرب فاتح شدند و شاه کابل به گردیز رفت ولی بزودی دوباره کابل را بدست آوردند. پس از آن کابل‌شاهیان ۲۳ بار با اعراب جنگیدند. در بعضی مواقع که ناتوان می‌گردیدند باج را قبول می‌نمودند. بدین ترتیب تا سقوط امپراطوری اعراب کابل را در حفاظت داشتند. پس از شکست امویان توسط عباسیان حکمران‌های خراسانی وابسته با اعراب در کشور بسر اقتدار آمدند. پس از دولت‌های صفاری و طاهری نفوذ اعراب از کشور کم شده رفت ادارۀ کابل نیز به دست حکمرانان محلی افتاد؛ و کابل از شهرت افتاد.

مقارن ضعف صفاریان از کوهستان شرقی کابل یک قوم دیگر بنای سلطنت را در کابل گذاشت که سرکرده‌شان را کالاله می‌گفتند و تا به عصر غزنویان باقی بودند، تا اینکه در سال ۳۴۴ ه‍.ق ضمیمۀ سلطنت غزنوی شد. با شروع سلطنت غزنویان شهر غزنی به‌تدریج اهمیت یافت و کابل عقب ماند. در لشکرکشی‌های چنگیزخان کابل نیز دست‌خوش چور و چپاول گردید.

معماری و شهرسازی کابل بسیار زیبا و دقیق است و یکی از شهرهایی است که علی‌رغم قدمت بسیار، حساسیت زیادی در شهرسازی آن به کار رفته‌است.

بخش‌های غربی شهر کابل که در اثر جنگ‌های داخلی نابود شده‌است.

پس از آن کابل به‌دست تیمور و حکم‌داران او بود تا آنکه دولت تیموری هرات قوت گرفت. پس از سقوط تیموریان، بابر در اینجا مستقر گردید و کابل دوباره رونق یافت و تا سال ۹۲۳ پایتخت بود و به تعمیر و آرایش آن پرداخت. بابر به کمک مردم این شهر، هندوستان را فتح کرد و پایتخت خود را از کابل به آگره نقل داد و کابل مرکز ولایت شد. آرامگاه این پادشاه هم در همین شهر است.

وقتی که سلطنت به احمدشاه درانی رسید، وی توجه به کابل نمود. وی در سال ۱۱۴۴ امر احداث یک دیوار بزرگ را در شهر داد. این دیوار در ظرف ۴ ماه آباد گردید. تیمورشاه پس از تنظیم قندهار در سال ۱۱۹۵ ه‍.ق کابل را پایتخت ساخت و از آن تاریخ تا امروز کابل مرکز و پایتخت افغانستان است.

کابل یکی از قدیمی‌ترین شهرهای دنیاست. در کتاب مقدس ویدا به نام «کبه» (Kabha) و در پارچه‌های اوستا از آن به نام «کوب‌ها» (Kobaha) یاد می‌شود. نویسندگان کلاسیک یونانی آن را «کوفن» (Kophen) یا «کوفس» (Kophfs) و «کووا» ثبت کرده و همچنان مردم فارس و ارستو این شهر را «خوسپس» (Khoaspes) خواندهاند.

ساختمان مرکز تجارتی، در شهر نو کابل

نقشه پروژهٔ ۹ میلیارد دلاری توسعۀ شهری

در سدۀ هفتم میلادی، یک پژوهشگر چینی به نام شونگ چونگ، در نبشته‌های خویش مشهور به هیوان سانگ این شهر را «کاوفو» (Kaofu) نوشته و چنین برداشت می‌کند که در حقیقت این شهر زیبا مسما به دریای کاوفو می‌باشد که از قلب آن می‌گذرد، وی می‌افزاید که آریاییان قدیم از لحاظ دینی اهمیتی ویژه به این شهر داده و آن را «کوب‌ها اردهستانه» (Kobaha Urddhastana) یا محل بلندپایه گفته‌اند. کابل از دیدگاه کتاب مهاباراتا هندوان، بهشت و جایگاهی تفکر برای خداوندان خوبی بوده و آن را در سانسکریت به نام اردهستانه یا عبادت‌گاهی مقدس حفظ کرده‌اند.

تاریخ‌نویسان دورۀ سکندر، کابل را به نام «ارتوسپانه» (Artospana) که همان «اردهستانه» (Urddhastana) سانسکریت است در تاریخ یونانی قید نموده که پسان‌ها (بعدها) در سدۀ دوم میلادی این شهر را به نام «کابورا» (Kabura) یا قلب پاراپامیزاد نوشتهاند. در دوران شاهنشاهی کوشان بزرگ هنوز هم کابل به نام کاوفو شناخته می‌شده، که آهسته آهسته به کابورا مسما گردید تا آن زمان که کابل شاهان از آن به نام کابلستان یاد کردند. کابلستان برای چندین سده پیش و پس از دورهی مسیح، از بامیان و قندهار در غرب تا کوتل بولان و تمام جنوب را در بر می‌گرفت، که این خطۀ وسیع به ده علاقه‌داری تقسیم بوده و شهرهای کابل، غزنی، بامیان، ننگرهار، سوات، پیشاور، اپوکین، بنو و بولر در بر می‌گرفته‌است.

از تاریخ یونان چنین برداشت می‌شود که ارتوسپانه یا کابل مرکزی عمده و اصلی در منطقه بوده، که پسان در دورهی تسلط یونان، هرات که اسکندریهٔ افغان بود جای آن را اشغال کرد که پسان‌ها (بعدها) شاهزادگان هندوساک آن را بار دیگر احیا کردند. تا آنکه در عصر زنبیلک‌شاه و زنبورکشاه، لشکر عرب پس از فتح برق‌آسای روم باستان (ترکیۀ امروزی) و ایران به دروازه‌های این شهر کوبی، شاهان و کابلیان برای دفاع، دیوار بزرگی به نام شیردروازه در درازای کوه آسمایی یا آسه‌ماهی بنا کردند که حکایت‌های آن تا امروز سینه‌به‌سینه حفظ گردیده. تاریخ مصر به وضوح می‌نویسد که لشکر اسلام پس از فتح نیم جهان در شیردروازه‌های کابلستان به مرتبۀ بیست‌وسه بار شکست مطلق دید تا آنکه به مرور زمان کابلیان خود به دین اسلام گرویدند.

کابل در درازای تاریخ، در احساس چکامه‌سرایان، در چشم تمدن، در قلب آسیا، در خاطره‌های اشغال‌گران و در ایمان بسا مردم، شهر باارزش و دارندۀ ویژگی‌های مقدس بوده‌است. کابل در طول تاریخ بارها زیر تهاجم بیگانه قرار گرفت و به گشت‌های متمادی، ویران و آباد گردید، تا سرانجام در سال ۱۷۷۶ تسلط خاندان درانی در قلمرو خراسان جاگیر شد و تیمورشاه پسر احمدشاه ابدالی، مرکز امپراتوری خود را از قندهار به کابل انتقال داد که پس از آن کابل تا امروز به صفت خانهٔ مشترک و مرکز یگانگی تمام مردم افغانستان پابرجا می‌باشد.

جغرافیای شهر کابل

نمایی از شهر کابل از فراز تپهٔ بی‌بی مهرو در منطقۀ اعیان‌نشین وزیر اکبرخان.

منطقهٔ کابل عبارت از مجموعه‌ای از وادی‌های سرسبز و شاداب و پر نفوس است که ارتفاع آن از سطح دریا از هزار تا دو هزار گز (۳٬۳۰۰ تا ۶٬۵۰۰ فوت (پا) تفاوت می‌کند. شهر کابل در میان این وادی‌های حاصلخیز به عرض ۳۴درجه و ۳۰ دقیقهٔ شمالی و طول ۶۹ درجه و ۱۸ دقیقهٔ شرقی در دامنهٔ کوه‌های «آسمائی» و «شیردروازه» به ارتفاع شش هزار فوت قرار گرفته‌است. در میان کوه آسمائی (۶٬۷۹۰ فوت) و شیر دروازه (۷٬۱۶۶ فوت) شهر کابل شکل مثلثی را گرفته که رأس آن به‌جانب غربی، جایی که دو کوه با هم بسیار نزدیک می‌شوند، قرار دارد. میان دو کوه گذرگاهی است که وادی چهاردهی (نوی کابل) را به کابل قدیم می‌پیوندد و رودخانهٔ کابل از آن عبور می‌کند. در زمان قدیم اطراف شهر را حصار مستحکمی احاطه می‌کرد که به‌وسیلهٔ هفت دروازه با خارج ارتباط داشت. تماشای این دیوار اهمیت تاریخی شهر را به‌خوبی می‌نمایاند. از قلۀ کوه منظرهٔ باشکوه و شاداب وادی، با سلسلهٔ کوه‌هایی که اطراف آن را احاطه کرده به‌نظر می‌آید. رود کابل از میان آن با پیچ و خم جلب توجه می‌کند. شهر کابل که در دو طرف این رودخانه بنا شده محیطی قریب ۸ مایل دارد و چون دو طرف آن محدود می‌شود طبعاً شهر به وسعت خود در طرف شمال و جنوب شرقی رودخانه افزوده‌است.^[۱]

«شیرپور» از گران‌ترین مناطق کابل است و امروزه بسیاری از مقامات دولتی در آن برای خود خانه ساخته‌اند. هم‌چنین شش‌درک منطقه‌ای مرفه‌نشین و پررفت‌وآمد در مرکز شهر کابل است. منطقۀ «وزیراکبرخان»، از نواحی دیپلماتیک‌نشین پایتخت و در نزدیکی ارگ ریاست‌جمهوری افغانستان است. سفارت‌های نروژ، کانادا و تاجیکستان در منطقه وزیراکبرخان واقع شده‌اند.

از مناطق پرازدحام شهر کابل می‌توان به مناطق پل خشتی، مرادخانی و «ده افغانان» اشاره کرد که محل توقف‌گاه وسایط نقلیه شهری است. آرشیو ملی افغانستان در این منطقه واقع شده‌است.

«دریاچۀ قرغه» از مناطق تفریحی واقع در حومۀ کابل است.

منطقۀ پغمان در غرب کابل واقع شده‌است.

چنداول، مرادخانی، افشار دارالامان، کارته سخی، افشارسیلو، دشت برچی، تیمنی و قلعۀ شهاده و وزیرآباد از مناطق شیعه‌نشین این شهر هستند.

بلوچ‌های کابل در «قلعۀ وکیل»، «بی‌بی مهرو»، «وزیرآباد» و «پغمان» زندگی می‌کنند و به صورت عموم ساکنان کابل به زبان‌های فارسی و پشتو صحبت می‌کنند.

مردم‌شناسی

کابل حدود ۴ میلیون نفر جمعیت دارد. شهر کابل ۸۰٪ جمعیت ولایت کابل را شامل می‌شود. کابل شهر چندقومیتی و چندفرهنگی است و با اینکه آمار رسمی از سوی دولت افغانستان دربارهٔ ترکیب قومیتی مردم کابل ارائه نشده‌است ولی بر پایۀ تخمین انجمن جغرافیای ملی فارسی‌زبانان/فارسیوانان اکثریت مردم شهر کابل را شامل می‌شوند. بیشتر فارسی‌زبان‌های کابل از سه قوم تاجیک، هزاره و قزلباش هستند. قزلباشان در هستۀ اصلی شهر کابل در گذر چنداول، مرادخانی، زنده‌بانان، افشار نانکچی، افشار تیبه، زنده‌بانان، قلعۀ فتوح، نُه برجۀ شهرآرا، وزیرآباد، عباس قلی، باغ علیمردان و قلعۀ علیمردان‌خان و ریکاخانه سکونت داشتند. در دیگر محلات فارسی زبانان تاجیک ساکن بودند و در این میان تاجیک‌ها ۴۵٪ درصد جمعیت دارند. دیگر قوم پارسی‌گو یعنی هزاره‌ها با ۲۰٪ و پس از آن‌ها پشتون‌ها با ۲۰٪ قرار دارند. ۱۵٪ مابقی هم دیگر اقوام را شامل می‌شوند. ترکمن‌ها ۲٪ و ازبک‌ها با ۵٪ در مقام بعدی هستند و بلوچ‌ها با ۱٪ و سایر گروهای قومی نیز مانند ایماق‌ها و پشه‌ای‌ها نیز با ۱٪ دیگر ساکنین شهر کابل را تشکیل می‌دهند.

تقریباً تمام مردم کابل مسلمان هستند. شامل ۵۵٪ سنی و ۴۵٪ شیعه. عدۀ کمی از هندوها نیز در کابل زندگی می‌کنند.

آب و هوای کابل

کابل
نمودار آب و هوا (راهنما)
ژ ف م آ م ژ ژ آ س اُ ن د     ۳۴   ۵ ۷−     ۶۰   ۶ ۶−     ۶۸   ۱۳ ۱     ۷۲   ۱۹ ۶     ۲۳   ۲۴ ۹     ۱   ۳۰ ۱۲     ۶٫۲   ۳۲ ۱۵     ۱٫۶   ۳۲ ۱۴     ۱٫۷   ۲۹ ۹     ۳٫۷   ۲۲ ۴     ۱۹   ۱۵ ۱−     ۲۲   ۸ ۵− میانگین بالاترین و پایین ترین دما به مقیاس سانتیگراد بارندگی به مقیاس میلی‌متر
مقیاس فارنهایت و اینچ ژ ف م آ م ژ ژ آ س اُ ن د     ۱٫۴   ۴۰ ۱۹     ۲٫۴   ۴۲ ۲۲     ۲٫۷   ۵۵ ۳۳     ۲٫۸   ۶۷ ۴۳     ۰٫۹   ۷۶ ۴۸     ۰   ۸۶ ۵۴     ۰٫۲   ۹۰ ۶۰     ۰٫۱   ۹۰ ۵۸     ۰٫۱   ۸۳ ۴۹     ۰٫۱   ۷۲ ۳۹     ۰٫۷   ۵۹ ۳۰     ۰٫۹   ۴۷ ۲۴ میانگین بالاترین و پایین ترین دما به مقیاس فارنهایت بارندگی به مقیاس اینچ

آب و هوای کابل تابع وضع عمومی کشور افغانستان است. از آنجا که این کشور تقریباً در وسط آسیا واقع است پس عرض و طول جغرافیائی، ارتفاع، امتداد کوه‌ها و دوری از دریا از عواملی هستند که در آب و هوای افغانستان تأثیرگذار هستند. با وضع جغرافیائی که افغانستان دارد مناطق مختلف آن آب و هوای گوناگون دارد و کابل هرچند از دریا بسیار دور و تابع آب و هوای بری است، اما توازن در فصول چهارگانه آن برقرار است و هر سه ماه تغییر فصل به صورت منظم پیدا می‌شود. فصل بهار از ماه حمل (مارس، آوریل) آغاز می‌شود و تا پایان جوزا (می، ژوئن) منظماً ادامه دارد. در این فصل می‌توان آن را فصل نمو و انبساط خواند. از ماه سرطان (ژوئن، ژوئیه) تا آخر سنبله (اوت، سپتامبر) و هنگام تابستان گرم‌ترین ایام کابل به‌شمار می‌رود. در ماه میزان (سپتامبر و اکتبر) خزان آغاز می‌گردد و تا پایان ماه قوس (نوامبر، دسامبر) ادامه دارد. خزان فصل برداشتن محصول و جمع‌آوری میوه‌است و کابل از این حیث در این فصل امتیاز فراوانی دارد. سه ماه اخیر سال، جدی (دسامبر، ژانویه)، دلو (ژانویه، فوریه) و حوت (فوریه، مارس) فصل زمستان کابل است که سرمای بسیار و بارش برف تا پایان آن ادامه می‌یابد.

کابل در جنگ‌های داخلی

بر اساس تخمین سازمان ملل متحد، ۹۰ درصد شهر به ویرانه مبدل گشت و بیش از شصت‌وپنج هزار از اهالی شهر کشته و ده‌ها هزار تن دیگر زخمی شدند. این جنگ کوچه به کوچه در شهر کابل تا تسخیر شهر وسیلهٔ طالبان در سال ۱۹۹۶ بلاوقفه ادامه یافت. بعد از فروپاشی حکومت کمونیستی در افغانستان گروه‌های رقیب افغان برای تحکیم موقعیت خویش و تصرف پایتخت وارد نبرد شدند که خسارات زیادی بر جای گذاشت و قسمت‌های عمدهٔ شهر بر اثر راکت‌باران گروه‌های مختلف آسیب جدی وارد گردید.

کابل جدید

به علت کمبود فضا و منابع شهر فعلی کابل که جوابگوی شهروندان یا باشندگان آن نیست قرار است پایتخت افغانستان به شهر جدیدی که با نام کابل جدید که در شمال شهر کنونی کابل است انتقال یابد.

پروژه ساخت کابل جدید در ماه مارس سال ۲۰۰۹ به تصویب شورای وزیران رسید. این شهر به مساحت پانصد کیلومتر مربع خواهد بود و گنجایش سه میلیون نفر جمعیت را دارد. کشور ژاپن تهیه نقشه این شهر را به عهده گرفته‌است.

جستارهای وابسته

• کابل در شاهنامه
• هرات
• بلخ

نگارخانه

• عکسهایی از شهر کابل
• 

  قصر تاج بیگم

• 

  غروب کابل

• 

  طلوع خورشید از شهرک حاج نبی

• 

  هتل اینترکانتینانتال کابل

• 

  هتل سرنا

• 

  باغ بابر در کابل

• 

  پارک باغ بالا

• 

  پارک گلف کابل، بیرون از شهر

• 

  قصر دارالامان

• 

  بازار پرندگان کابل

باغ بابر در فصل تابستان

سراسرنمایی از شرق شهر کابل

کوته سنگی

پیوند به بیرون

• نقشه شهر کابل
• عکس‌های تاریخی کابل
• داستان کابل
• کابل کاروان
• کابل، شهر نور؛ پروژه ۹ میلیارد دلاری توسعه شهری
• راهنمای سفر به کابل از ویکی‌سفر
• مردم کابل؛ گزارش از رادیوی بین‌المللی فرانسه به انگلیسی