مظفر علی تربتی

(تغییرمسیر از مظفرعلی)

مظفر علی تربتی ( متولد ۹۴۰ [۱] درگذشت حدود ۹۹۰[۲] هـ.ق) ملقب به «نقاش شاهی» خوشنویس، نقاش و شاعر سده دهم هجری از هنرمندان روزگار شاه تهماسب بوده‌است. او در نستعلیق شاگرد میرعلی هروی و در نقاشی و تصویرسازی و تذهیب شاگرد مظفر علی هروی بوده‌است.[۱]

مظفر علی از اهالی تربت و خواهرزاده و شاگرد استاد کمال الدین بهزاد بود.[۳] مظفر به چندین هنر آراسته بوده ولی بختی خوش نداشته‌است. مظفر علی تصویرساز و چهره پردازی توانا بود و در صورت‌گری، کشیدن جانوران و نقش گرفت و گیر، استاد بود. همچنین در تذهیب و تشعیر چیره دست بود. نقاشی‌های رنگ روغنی او بیشتر بر روی جلدهای روغنی و قلمدانها بوده‌است. او گاهی نیز به ارائه آثاری به شیوه قطاعی می‌پرداخته‌است.

مظفر علی در خوشنویسی خفی و جلی توانمند بود و خط نستعلیق را به شیوهٔ سلطان علی مشهدی را دنبال می‌کرد. او شطرنج باز و روغن کار و شاعر هم بوده و مرقعی نیز ساخته‌است. و در شاعری غزلسرا بود.

مظفر علی نزد شاه تهماسب عزت و احترامی خاص داشت و بیشتر نقاشی‌های دولت خانه و چهل ستون این پادشاه اثر مظفر علی است. مردم مظفر علی را مانند بهزاد می‌دانستند، و پادشاه او را بر بهزاد برتری می‌نهاده و در قطعه‌ای به او فرموده که از عنوان «نقاش شاهی» استفاده کند.

صادقی‌بیک افشار کتاب‌دار شاه عباس شاگرد مظفرعلی نقاش بود و مظفر از کارکنان کتابخانهٔ شاه اسماعیل دوم هم بوده‌است.[۱]

مظفر علی در قزوین بدرود حیات گفت و در مزار شاهزاده حسین دفن شده‌است.

آثار نقاشی

ویرایش
  • تصویرهای «دولت خانهٔ همایون» و مجلس «ایوان چهل ستون» از او است.[۳]
  • «قانون‌الصور» و «مجمع‌الخواص» که در ۱۰۱۶ ساخته‌است.[۱]
  • تصویر بهرام گور در شکارگاه که با یک تیر، پای آهویی را به گوشش دوخته و حیوان را از حرکت باز داشته‌است با امضاء: «عمل استاد مظفرعلی»
  • تصویر نجات یوسف از چاه. بدون امضاء
  • تصویر دیدار مجنون از لیلی که بزرگان در زیر چادری رنگین نشسته‌اند و با مجنون صحبت می‌کنند و لیلی همراه با ندیمه‌اش بیرون چادر ایستاده‌است. بدون امضاء
  • تصویر تصویر رستم زال در نخجیرگاه. بدون امضاء

آثار خوشنویسی

ویرایش
  • دو قطعه از مرقع امیر غیب بیگ به قلم سه دانگ و دو دانگ خوش. با امضاء «الفقیر مظفرعلی» و «فقیر مظفرعلی»
  • یک نسخه گلستان و بوستان سعدی با امضاء «کاتب السلطانی» و تاریخ ۹۷۵ هـ.ق

پانویس

ویرایش

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ دانش‌پژوه، محمدتقی "گنجوروبرنامه او"
  2. وبگاه آفتاب
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ دانش‌پژوه، محمدتقی. "قانون الصور"

منابع

ویرایش

منابعی برای مطالعه بیشتر

ویرایش
  • گلستان هنر ترجمهٔ انگلیسی ص ۱۸۶ و ۱۹۱
  • مناقب هنروران ص ۵۴
  • فرهنگ سخنوران ص ۵۴۸
  • ذریعه ۹: ۱۰۶۰
  • آثار و احوال خوشنویسان بیانی ص ۹۱۲
  • کلمانت هوارت ۳۳۲
  • عالم آرای عباسی ص ۱۷۴
  • مجمع الخواص ش ۲۴۲