میراث فرهنگی ناملموس همدان به مجموعه جنبه‌های غیر فیزیکی فرهنگ و اغلب آداب و رسوم‌های همدان گفته می‌شود که در فهرست آثار ناملموس کشور ثبت شده‌است. این موارد شامل ارزش‌های اجتماعی، هنرهای نمایشی، هنرهای دستی و سنتی، سنت‌ها، آداب و رسوم و روش‌ها، باورهای زیبایی شناسانه و معنوی، بیان هنری، زبان و دیگر جنبه‌های کارکردهای انسانی است.[۱]
آئین‌ها و مراسم
ویرایش
| نام آیین
|
محل برگزاری
|
شماره ثبت
|
تاریخ ثبت
|
منبع
|
| سینه‌زنی دهه محرم مهاجران
|
روستا مهاجران در شهرستان بهار
|
|
|
|
| مراسم قنبرخوانی در ۲۱ رمضان
|
تویسرکان
|
۲۴۳۵
|
۱۱ مهر ۱۴۰۰
|
[۲]
|
| جشن تیرگان ورکانه
|
روستای ورکانه در شهرستان همدان
|
۲۴۳۳
|
۱۱ مهر ۱۴۰۰
|
| جشن گردو تکانی
|
تویسرکان
|
۲۳۴۴
|
۱۲ اسفند ۱۳۹۹
|
[۳]
|
| مراسم آئینی شاهزاده علی‌اصغر در محرم
|
همدان
|
۲۲۹۸
|
۱۴ بهمن ۱۳۹۹
|
|
| تعزیه درگزین
|
همدان
|
۱۱۲
|
۲۲ دی ۱۳۸۸
|
|
| مراسم سقایی
|
همدان
|
۲۵۴
|
۲۸ آبان ۱۳۹۰
|
|
| آیین‌های ازدواج در همدان
|
همدان
|
۲۸۵
|
۲۸ آبان ۱۳۹۰
|
|
| طب سنتی در همدان
|
همدان
|
۳۳۹
|
۲۸ آبان ۱۳۹۰
|
|
| ادبیات شفاهی (لالایی)
|
همدان
|
۴۶۲
|
۸ دی ۱۳۹۰
|
|
| مراسم کوسه گلین
|
همدان
|
۵۶۱
|
۲۰ شهریور ۱۳۹۱
|
|
| مراسم عزاداری سوم امام در امامزاده یحیی
|
همدان
|
۶۹۷
|
|
|
| مراسم عزاداری عاشورایی محله جولان
|
همدان
|
۶۹۸
|
|
|
- تعزیه شهر مریانج
- مراسم شب عید قربان در شهرستان رزن
- جشن شکرگذاری آب در روستای هیزج بخش قهاوند
صنایع دستی و هنری
ویرایش
| نام مهارت
|
منطقه ثبت شده
|
شماره ثبت
|
تاریخ ثبت
|
منبع
|
| سفال و سرامیک لالجین
|
لالجین در شهرستان بهار
|
۱۰۵
|
۲۱ اردیبهشت ۱۳۸۹
|
|
| مهارت بافت قالی ازندریان
|
ازندریان در شهرستان ملایر
|
۲۴۷۳
|
۹ آذر ۱۴۰۰
|
[۴]
|
| مهارت و شناخت بافت قالی تویسرکان
|
تویسرکان
|
۲۲۹۵
|
۱۴ بهمن ۱۳۹۹
|
[۵]
|
| مهارت منبت چوب در ملایر و تویسرکان
|
ملایر و تویسرکان
|
۲۲۹۹
|
۱۴ بهمن ۱۳۹۹
|
|
| نازک کاری
|
همدان
|
۲۴۴
|
۲۴ خرداد ۱۳۹۰
|
|
| مهارت ساخت منبت
|
همدان
|
۲۵۰
|
۲۴ خرداد ۱۳۹۰
|
|
| مهارت دوخت پوشاک سنتی در همدان
|
همدان
|
۳۶۱
|
۲۸ آبان ۱۳۹۰
|
|
| موسیقی سنتی در همدان
|
همدان
|
۳۸۱
|
۲۸ آبان ۱۳۹۰
|
|
| مهارت در موتابی
|
همدان
|
۵۶۲
|
۲۰ شهریور ۱۳۹۱
|
|
| مهارت در حلبی سازی
|
همدان
|
۵۶۳
|
۲۰ شهریور ۱۳۹۱
|
|
| فن زین سازی
|
همدان
|
۱۰۳۸
|
۴ بهمن ۱۳۹۱
|
|
| فن چلنگری
|
همدان
|
۱۰۳۹
|
۴ بهمن ۱۳۹۱
|
|
| فن خراطی
|
همدان
|
۱۰۴۰
|
۴ بهمن ۱۳۹۱
|
|
| فن قفل سازی
|
همدان
|
۱۰۴۱
|
۴ بهمن ۱۳۹۱
|
|
- قالی‌بافی مهربان کبودرآهنگ
- مهارت گره‌چینی همدان
- شیوه‌های سنتی بستن گلونی لری در میان زنان و مردان قوم لر
بازی‌های محلی
ویرایش
| نام بازی
|
محل برگزاری
|
شماره ثبت
|
تاریخ ثبت
|
منبع
|
| بازی تنور کلبه
|
روستای گمین قلعه در شهرستان کبودرآهنگ
|
۲۴۷۴
|
۹ آذر ۱۴۰۰
|
[۶]
|
| بازی آتولما قریش
|
روستای گمین قلعه در شهرستان کبودرآهنگ
|
۲۴۷۵
|
۹ آذر ۱۴۰۰
|
[۷]
|
غذاها و شیرینی‌های سنتی
ویرایش
| نام
|
محل تهیه
|
شماره ثبت
|
تاریخ ثبت
|
منبع
|
| شربت پالوده لالجین
|
لالجین در شهرستان بهار
|
|
|
[۸]
|
| کوکوی گردو تویسرکان
|
تویسرکان
|
۲۳۴۶
|
۱۲ اسفند ۱۳۹۹
|
[۹]
|
| حلوای گردو تویسرکان
|
تویسرکان
|
۲۳۴۵
|
۱۲ اسفند ۱۳۹۹
|
[۱۰]
|
| کباب سرداشی
|
همدان
|
۲۲۹۶
|
۱۴ بهمن ۱۳۹۹
|
[۱۱]
|
| مربای گل زرد تویسرکان
|
تویسرکان
|
۲۴۳۴
|
۱۱ مهر ۱۴۰۰
|
[۱۲]
|
| قووت
|
همدان
|
۲۳۰۰
|
۱۴ بهمن ۱۳۹۹
|
|
| مهارت پخت نان در همدان
|
همدان
|
۳۱۴
|
۲۸ آبان ۱۳۹۰
|
|
| شیره پزی انگور مانیزان
|
روستای مانیزان در شهرستان ملایر
|
۴۶۱
|
۸ دی ۱۳۹۰
|
|
| فن پخت شیرینی شیرمال
|
همدان
|
۱۰۳۴
|
۴ بهمن ۱۳۹۱
|
|
| فن پخت شیرینی کماج
|
همدان
|
۱۰۳۵
|
۴ بهمن ۱۳۹۱
|
|
| فن پخت شیرینی انگشت‌پیچ
|
همدان
|
۱۰۳۶
|
۴ بهمن ۱۳۹۱
|
|
| فن پخت حلوا زرده
|
همدان
|
۱۰۳۷
|
۴ بهمن ۱۳۹۱
|
|
- آبگوشت کلم
- آش کشک هویج
- خورش ماست
- شاطه حلوایی تویسرکان
- نان گرده ملایر
- کوکوی گردو تویسرکان
- حلوای گردو تویسرکان
- نان مغزی تویسرکان
- آش سماق در تویسرکان
- آش خیار اسدآباد
- آش بادمجان در نهاوند
- آش ورکواز نهاوند
- شیرینی شیره ترخینه ملایر
- حلوای مغزی ملایر
- آش ترش ملایر
