ناصر پاکدامن
ناصر پاکدامن (۱۳۱۱[۱] – ۳ اردیبهشت ۱۴۰۲) اقتصاددان و نویسندهٔ ایرانی و از اعضای کانون نویسندگان ایران بود.
| ناصر پاکدامن | |
|---|---|
| زادهٔ | ۱۳۱۱ تهران، ایران |
| درگذشت | ۳ اردیبهشت ۱۴۰۲ (۹۰–۹۱ سال) |
| محل تحصیل | دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران |
| پیشه | اقتصاددان، نویسنده |
| همسر(ها) | هما ناطق (طلاق) |
| فرزندان | میشا و روشنک |
زندگی ویرایش
ناصر پاکدامن تحصیلات کارشناسی خود در رشتهٔ حقوق را با رتبه نخست در دانشگاه تهران به پایان رساند و در سال ۱۳۳۴ به فرانسه اعزام شد و دکترای اقتصاد گرفت.[۲][۳][۴] بازگشت او به ایران، به خاطر درگیری سیاسی او با گرایش چپ مستقل٬ در چارچوب جامعه سوسیالیست‌های ایرانی در اروپا با چند سال تأخیر در سال ۱۳۴۶ صورت گرفت.[۵] او پس از بازگشت به تدریس در دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران در موضوع‌هایی مانند جمعیت‌شناسی پرداخت[۲][۳][۴] و از گرفتن مقام دولتی، خودداری کرد.[۵] با آغاز فعالیت دوباره کانون نویسندگان در سال ۱۳۵۶ ناصر پاکدامن نیز به این نهاد صنفی پیوست.[۶] او همچنین از بنیانگذاران سازمان ملی دانشگاهیان ایران بود.[۷]
ناصر پاکدامن در جریان انقلاب ۱۳۵۷ هم در سازماندهی و هدایت سازمان ملی دانشگاهیان و هم در چارچوب فعالیت کانون نویسندگان ایران علیه سانسور و اختناق نقش چشمگیری داشت. او در آذر ۱۳۵۷ دستگیر اما پس از مدت کوتاهی آزاد شد. او پس از انقلاب در جریان انقلاب فرهنگی از دانشگاه اخراج و در سال ۱۳۶۰ مجبور به ترک ایران شد و در پاریس به تدریس در دانشگاه پرداخت.[۵] وی در سال‌های تبعید جزو چهره‌های مطرح محافل ایرانی در پاریس بود و در تجمع‌ها علیه جمهوری اسلامی شرکت می‌کرد.[۶] او برای برقراری دموکراسی در ایران مشارکت داشت.[۵]
بازنشستگی او از شغل دانشگاهی در پایان دهه ۱۹۹۰ فرصتی بود تا از امور معیشتی کناره گیرد و خود را یکسره وقف فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی کند.
پاکدامن در پاریس از نزدیکان غلامحسین ساعدی، نویسنده ایرانی بود و به او در انتشار نشریه الفبا کمک می‌کرد. پس از مرگ ساعدی در آذر ۱۳۶۴ پاکدامن تلاش فرهنگی ساعدی را به همراه محسن یلفانی و شهرام قنبری با انتشار فصل‌نامهٔ چشم‌انداز ادامه داد.[۵] کتاب قتل کسروی یکی از شناخته‌شده‌ترین آثار ناصر پاکدامن است. او در این کتاب با تکیه بر مدارک و اسناد موجود، به چگونگی قتل احمد کسروی و شرایط اجتماعی و تاریخی آن دوره پرداخته است.
ناصر پاکدامن ارادت خاصی به صادق هدایت داشت. در همین راستا او با تلاشی فراوان نامه‌های هدایت به دوستش شهید نورائی را گردآوری کرد و با تعلیقات و یادداشت‌هایی سودمند منتشر کرد.[۵]
زندگی خصوصی ویرایش
ناصر پاکدامن با هما ناطق، نویسنده و مورخ، ازدواج کرد.[۶] آن‌ها دو فرزند به نام‌های میشا و روشنک داشتند. پاکدامن و ناطق پس از مهاجرت از یکدیگر جدا شدند؛ با این وجود، تا زمان درگذشت هما ناطق در ژانویۀ ۲۰۱۶ رابطه‌ای دوستانه داشتند و همکاری خود را ادامه دادند.[۷]
آثار ویرایش
- جامعه‌شناسی اقتصادی [جزوه]، ناصر پاکدامن، تهران، ۱۳۴۸
- یادداشت‌هایی از درس اقتصاد ایران [جزوه]، ناصر پاکدامن، تهران، ۱۳۵۰
- ک‍ت‍اب‍ش‍ن‍اس‍ی اص‍ف‍ه‍ان، ت‍ه‍ی‍ه و ت‍ن‍ظی‍م: ناصر پاکدامن با همکاری ع‍ب‍دال‍ح‍س‍ی‍ن آذرن‍گ (تهران، ۱۳۵۴)
- آمارنامه اقتصاد ایران در آغاز جنگ جهانی دوم، ناصر پاکدامن، تهران ۱۳۵۵ (نقد اقتصاد سیاسی، ۱۳۹۷)
- اص‍طلاح‌ن‍ام‍ه ت‍وس‍ع‍ه فرهنگی (فارسی. ان‍گ‍ل‍ی‍س‍ی. فرانسه)، تهران، ۱۳۵۸
- اکونومی پلتیک (آداب مملکت‌داری)، سیمون دو سیسموندی؛ ترجمه رضا ریشار، محمدحسن شیرازی؛ به کوشش و با مقدمهٔ ناصر پاکدامن
- قتل کسروی، انتشارات فروغ (کلن)، ۲۰۰۱
منابع ویرایش
- ↑ دفتر شورای مرکزی حزب چپ ایران (فدائیان خلق) (۱۴۰۲-۰۲-۰۳). «یاد ناصر پاکدامن گرامی باد!». www.asre-nou.net. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۴-۲۶.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ جواد طالعی (۱۴۰۲-۰۲-۰۳). «چراغی که ناصر پاکدامن در تبعید برافروخت». دویچه‌وله. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۴-۲۶.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ «ناصر پاکدامن درگذشت». نو اندیش. ۱۴۰۲-۰۲-۰۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۴-۲۶.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ «ناصر پاکدامن (1311-1402)». نقد اقتصاد سیاسی. ۲۰۲۳-۰۴-۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۴-۲۶.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ ۵٫۳ ۵٫۴ ۵٫۵ علی امینی نجفی-پژوهشگر مسائل فرهنگی (۵ اردیبهشت ۱۴۰۲). «ناصر پاکدامن؛ روشنفکر مبارزی که معتقد بود «آینده از آن ماست»». بی‌بی‌سی فارسی.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ فردا، رادیو (۲۰۲۳-۰۴-۲۳). «ناصر پاکدامن، نویسنده و عضو پیشین کانون نویسندگان ایران، در پاریس درگذشت». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۵-۰۳.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ دویچه وله فارسی: چراغی که ناصر پاکدامن در تبعید برافروخت، نوشته‌شده در ۳ اردیبهشت ۱۴۰۲؛ بازدید در ۶ اردیبهشت ۱۴۰۲.