نیل فرنگی

نیل فرنگی (به انگلیسی: Prussian blue) یا آبی پروس، آبی برلین، آبی پاریس شناخته میشود، یک رنگدانه شیمیایی به شکل بلورهای آبی تیره است که توسط اکسیداسیون فریسیانید آهن ایجاد میشود.

نیل فرنگی
نام‌گذاری آیوپاک Iron(IIIII) hexacyanoferrate(IIIII)
دیگر نام‌ها Berlin blue Ferric ferrocyanide Ferric hexacyanoferrate Iron(III) ferrocyanide Iron(III) hexacyanoferrate(II) Parisian blue
شناساگرها
شماره ثبت سی‌ای‌اس	۱۴۰۳۸–۴۳–۸ Y
پاب‌کم	۲۷۲۴۲۵۱
کم‌اسپایدر	۲۰۰۷۴۶۵۶ Y
UNII	TLE294X33A Y
شمارهٔ ئی‌سی	237–875–5
ChEBI	CHEBI:30069 Y
ChEMBL	CHEMBL۱۲۰۰۳۲۵ N
شمارهٔ آرتی‌ئی‌سی‌اس	V03AB31
مرجع جی‌ملین	1093743
جی‌مول-تصاویر سه بعدی	Image 1
SMILES [Fe+3].[Fe+3].[Fe+3].[Fe+3].N#C[Fe-4](C#N)(C#N)(C#N)(C#N)C#N.N#C[Fe-4](C#N)(C#N)(C#N)(C#N)C#N.N#C[Fe-4](C#N)(C#N)(C#N)(C#N)C#N
InChI InChI=1S/18CN.7Fe/c18*۱–۲;;;;;;;/q;;;;;;;;;;;;;;;;;;۳*-۴;۴*+۳ Y Key: DNMNDNSFJMUUFM-UHFFFAOYSA-N Y InChI=1S/18CN.7Fe/c18*۱–۲;;;;;;;/q;;;;;;;;;;;;;;;;;;۳*-۴;۴*+۳
خصوصیات
فرمول مولکولی	C۱۸Fe۷N۱۸
جرم مولی	۸۵۹٫۲۳ g mol−1
شکل ظاهری	Blue opaque crystals
داروشناسی
Routes of administration	Oral
خطرات
MSDS	MSDS prussian blue
ترکیبات مرتبط
دیگر کاتیون‌ها	پتاسیم فروسیانید سدیم فروسیانید
به استثنای جایی که اشاره شده‌است در غیر این صورت، داده‌ها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شده‌اند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa)
N (بررسی) (چیست: Y/N؟)
Infobox references

${\ce {Fe4[Fe(CN)6]3}}$

آبی پروس داروی انتخابی توصیه شده در مسمومیت حاد و مزمن با فلزات سنگین مانند تالیوم می‌باشد. در اثر حرارت و یا محیط های اسیدی یا دیگر شرایط، تجزیه شده و مواد و گاز های بسیار سمی ایجاد می کند.

تاریخچه

رنگدانه آبی پروس اهمیت بالایی دارد زیرا اولین رنگدانه آبی پایدار بود که به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفت. نقاشان اروپایی ما قبل، از تعدادی رنگدانه مانند رنگ نیلی، مینای لاجوردی، بنفش تیرین و اولترامارین بسیار گران قیمت ساخته شده از لاجورد استفاده کرده بودند. نقاشان ژاپنی و هنرمندان چاپ چوب نیز تا قبل از شروع واردات آبی پروس از اروپا، به رنگدانه آبی با ماندگاری بلند مدت دسترسی نداشتند.

آبی پروس احتمال میرود اولین بار به طور تصادفی توسط یوهان یاکوب دیزباخ در برلین در حدود سال ۱۷۰۶ کشف شده باشد. اعتقاد بر این است که این رنگدانه به طور تصادفی زمانی ایجاد شده است که دیزباخ از پتاس آغشته به خون برای ایجاد رنگ قرمز کوشین (به انگلیسی: Cochineal red) استفاده کرده است، او برای این رنگ به پتاس، سولفات آهن و کوشین خشک شده نیاز داشت. درعوض خون، پتاس و سولفات آهن واکنش شیمیایی نشان دادند و ترکیبی به نام آهن فروسیانید ایجاد کردند که بر خلاف رنگدانه قرمز مورد نظر، رنگ آبی منحصر‌به فردی داشت.

رنگ‌دانه نیل فرنگی

جستارهای وابسته

• ترکیب شیمیایی
• تالیوم

منابع

• «IUPAC GOLD BOOK». دریافت‌شده در ۱۸ مارس ۲۰۱۲.