ایل ملکشاهی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''کردی ملکشاهی''' یا '''ملگشای''' از گونه‌های کردی زبان [[کردی جنوبی]] است.<ref>{{Cite journal|last=کریمی|first=آمنه|last2=کریمی دوستان|first2=غلامحسین|date=2021-09-23|title=مفهوم‌پردازی اندام‌واژۀ «dam» در اصطلاح‌های استعاری کردی ملکشاهی|url=https://ls.atu.ac.ir/article_13696.html|journal=علم زبان|volume=8|issue=14|pages=225–246|doi=10.22054/ls.2021.58234.1429|issn=2423-7728}}</ref> دانشنامه [[اتنولوگ]] از معتبرترین دانشنامه‌های جهان، پروفسور اِوا اِپلر از گروه زبان شناسی دانشگاه روهمپتون و [[دانشگاه کمبریج]] و همچنین گروه زبان شناسی [[دانشگاه پنسیلوانیا]] گویش ملکشاهی (ملگشای) را در زیر رده گویش‌های جنوبی کردی در کنار گویش‌هایی نظیر [[فیلی]] و [[کلهری]] تقسیم‌بندی کرده‌اند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.ethnologue.com/language/sdh|عنوان =Kurdish, Southern| ناشر =[[اتنولوگ|Ethnologue]] |تاریخ =۲۰۱۳ |تاریخ بازدید = 17 دسامبر 2015}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=Eva Eppler|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=Journal of Linguistic Geography , Published online by Cambridge University Press: 20 March 2018. P.111|نشانی=https://www.cambridge.org/core/services/aop-cambridge-core/content/view/B67F454E3E67EC8FD0E6C8A96B8A52FA/S2049754717000063a.pdf/perceptual_dialectological_approach_to_linguistic_variation_and_spatial_analysis_of_kurdish_varieties.pdf|عنوان= "A perceptual dialectological approach to linguistic variation and spatial )analysis of Kurdish varieties" (PDF}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=Eppler, Eva|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=Department of Media, Culture and Language , University of Roehampton, p.7  |نشانی=https://pure.roehampton.ac.uk/ws/files/677648/EE3_resub_PD_of_Kurdish_final.pdf|عنوان="A perceptual dialectological approach to linguistic variation and spatial analysis of Kurdish varieties"}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=Mabry, Tristan James|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=University of Pennsylvania press Philadelphia , Pennsylvania 19104-4112, p.92.|نشانی=https://books.google.com/books?id=8xtrBgAAQBAJ&pg=PA92&lpg=PA92&dq=Malekshahi+(Maleksh+ay&source=bl&ots=IOoO0Qjzfu&sig=ACfU3U1Eeol-k4lvonaFh8FiKeum85iM7A&hl=fa&sa=X&ved=2ahUKEwj3ztuP963rAhWI2hQKHUsxA2gQ6AEwCXoECAkQAQ#v=onepage&q=Malekshahi%20(Maleksh%20ay&f=false|عنوان="Kurdish, Southern". Nationalism, Language, and Muslim Exceptionalism}}</ref>

زبان و گویش کردی ملکشاهی از بکرترین و دست نخورده‌ترین گویش‌های اصیل کردی محسوب می‌شود که به دلیل عدم استفاده از لغات بیگانه همچنان اصالت خود را حفظ نموده‌است. زبان [[کردی ایلامی]] [لهجه ملکشاهی] رابطه نزدیکی با زبان ایرانی میانه (پهلوی اشکانی و پهلوی ساسانی) دارد، از مقایسهٔ واژگان [[کردی ایلامی]] [لهجه ملکشاهی] با زبان ایرانی میانه به این نتیجه می‌توان رسید که بسیاری از واژگان پهلوی با واژگان کردی ایلامی [[لهجه ملکشاهی]] هم ریشه‌اند و ساخت‌های هجایی یکسانی دارند. این هم آوایی، در بسیاری از افعال، مفاهیم سیاسی، دینی و اجتماعی، مشاغل، اسامی خاص، اسامی عام، عبارات ساده و حتی اصطلاحات عامیانه دیده می‌شود.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = علیرضا اسدی|نشانی = http://ketab.ir/modules.php?name=News&op=pirbook&bcode=1767368|عنوان = فرهنگ تطبیقی گویش کردی ایلامی با زبان ایرانی میانه (پهلوی اشکانی و پهلوی ساسانی) به انضمام تاریخ و زبان استان ایلام قبل از اسلام|ناشر = خانه کتاب ایلام: انتشارات جوهر حیات، 1390، ص 106|تاریخ = |تاریخ بازدید = 17 دسامبر 2016|archiveurl = https://web.archive.org/web/20160322053626/http://ketab.ir/modules.php?name=News&op=pirbook&bcode=1767368|archivedate = ۲۲ مارس ۲۰۱۶|dead-url = yes}}</ref> همچنین واکه‌های پسین و پیشین و میانی زبان پهلوی اشکانی و پهلوی ساسانی با واکه‌های پسین و پیشین و میانی زبان کردی ایلامی (لهجه ملکشاهی) از نظام آوایی یکسانی برخوردارند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = علیرضا اسدی|نشانی = http://ketab.ir/modules.php?name=News&op=pirbook&bcode=1767368|عنوان = فرهنگ تطبیقی گویش کردی ایلامی با زبان ایرانی میانه (پهلوی اشکانی و پهلوی ساسانی) به انضمام تاریخ و زبان استان ایلام قبل از اسلام|ناشر = خانه کتاب ایلام: انتشارات جوهر حیات،1390، صص 95-105|تاریخ = |تاریخ بازدید = 17 دسامبر 2016|archiveurl = https://web.archive.org/web/20160322053626/http://ketab.ir/modules.php?name=News&op=pirbook&bcode=1767368|archivedate = ۲۲ مارس ۲۰۱۶|dead-url = yes}}</ref> [[لهجه ملکشاهی]] شباهت‌هایی را نیز با [[گویش کرمانجی]] دارد و در این دو گویش می‌توان ساخت‌های هجایی یکسان و کلمات مشابه فراوانی را مشاهده کرد.<ref>علیرضا اسدی. تاریخچه و پیشینهٔ سیاسی و اجتماعی ایل ملکشاهی. بخش دوم. هفته‌نامه نجوا، سال چهاردهم، شماره ۵۰۳، یکشنبه ۴ خرداد ۱۳۹۳، ص۵.</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://farhangeilam.ir/|عنوان =مقایسهٔ نظام آوایی گویش کرمانجی خراسانی و کردی ایلامی | ناشر = سایت فصل نامه علمی پژوهشی فرهنگ ایلام |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۲۹ ژوئن۲۰۱۴}}</ref><ref>علیرضا اسدی. ساختار یکسان گویش کرمانجی و کردی ایلامی (لهجه ملکشاهی). هفته‌نامه سوران، سال ششم، شماره 244، یکشنبه 11 آبان ۱۳۹۳، ص6.</ref>

شعر درمیان مردم ملکشاهی رواج بسیاری دارد به‌طوری‌که شاعران بسیاری در این ایل به پا خاسته‌اند، البته لازم است ذکر شود که این شاعران ذاتی و خدادادی شاعر بودند که از جمله آنان می‌توان به زنده یادان حاتم عباسی، علی داراخانی، ولد چتر به‌سر، جمشید بگ، حمدالله گرگی زاده و سلیم دیواشی اشاره کرد.<ref>مرتضی اکبری، تاریخ استان ایلام از آغاز تا سقوط قاجاریه، قم: انتشارات فقه، 1386، صص. 733-735.</ref>