اتابکان لر بزرگ: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خنثی‌سازی نسخهٔ 37560436 از 89.199.235.140 (بحث) برچسب‌ها: خنثی‌سازی ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه |
Armitahastam (بحث | مشارکت‌ها) خنثی‌سازی نسخهٔ 37555591 از Vajd (بحث) قبلا بحث شد که به دلیل تشکیک ارا نمیشود گفت دقیق تبار انان چیست بهتره به نسخه بروز بازگردانی شود برچسب‌ها: خنثی‌سازی ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه |
||
خط ۱:
{{لحن}}{{ویکی}}
'''اتابکان لر بزرگ (۵۵۰ تا ۸۲۷ ق)/(۱۱۵۵ تا ۱۴۲۴ م)''' که به هزار اسپیان و آل فضلویه هم معروف هستند، نام سلسلهای محلی در منطقه‌ی '''لر بزرگ''' بود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج. ۶، ص. ۵۰۰.}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=دایرةالمعارف فارسی، ج. ۱، ص. ۴۱.}}</ref>
[[پرونده:Atabakan_lor_kochak.png|thumb|left|200px|گستره حکومت اتابکان هزار اسب و لر کوچک]]
'''منطقه لرِ بزرگ''' شامل چهارمحال بختیاری ، نیمه بختیاری خوزستان ، کهگیلویه بویر احمد ، غرب اصفهان و شرق لرستان کنونی می شده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تاریخ تحولات: اتابکان لر بزرگ در منطقه بختیاری}}</ref>
مؤسس این سلسله ابوطاهر است. پایتخت این امرا در شهر [[ایذه]] (ایذج) به غیر از این سلسله، یک سلسله دیگر از [[اتابکان لر کوچک|اتابکان لر]] نیز در ناحیه [[لر کوچک]] حکومت می‌کرده و از اوایل قرن هفتم تا قرن دهم در آن ناحیه باقی بوده‌اند.
== تبار شناسی ==
بر طبق گفته مینوریسکی، حاکمان [[لر بزرگ|لرِ بزرگ]] از تبار طوایف [[مردم لر|لر]] هستند که شهاب الدین العمری درباره آنان صحبت کرده است. <ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مینوریسکی، ولادمیر (۱۳۶۲). لرستان ولرها. ترجمه: اسکندر، امان اللهی ،تهران: اتنشارات بابک . ص. ۵۳.|پیوند=https://eliteraturebook.com/books/view/15286/%D8%AF%D9%88+%D8%B3%D9%81%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87+%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87+%D9%84%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86+%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87+%D8%A8%D8%A7+%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87+%D9%84%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86+%D9%88+%D9%84%D8%B1%D9%87%D8%A7}}</ref> برخی این حاکمان را کرد <ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=دایرةالمعارف فارسی، ج. ۱، ص. ۴۱}}</ref> <ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج. ۶، ص. ۵۰۰}}</ref>و برخی عرب <ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=نظنزی، معین الدین (۱۳۸۷). منتخب التواریخ معینی. قم: تبیان. ص. ۳۹ و ۴۰.}}</ref> دانسته اند، که البته هیچکدام از این فرضیه ها به علت تشکیک آرا به اثبات نرسیده است.▼
حاکمان [[اتابکان لر بزرگ]] از یک [[مردم لر|طایفه لر]] به نام [[جنگروی]] که شعبه‌ای از طایفه [[سلورزی]] است، بودند. <ref>{{یادکرد وب|نویسنده=ابوالفضل خطیبی|نشانی=https://cgie.org.ir/fa/publication/entryview/3893|عنوان=اتابکان لرستان|ناشر=[[دائرة المعارف بزرگ اسلامی]]|تاریخ=|تاریخ بازدید=}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|نشانی=http://www.iranicaonline.org/articles/atabakan-e-lorestan|عنوان=ATĀBAKĀN-E LORESTĀN|ناشر=دانشنامه ایرانیکا|تاریخ=|تاریخ بازدید=۲۵ فوریه ۲۰۱۷}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|نشانی=http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/8454|عنوان=پشتکوه|ناشر=[[دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]]|تاریخ=|تاریخ بازدید=۲۶ مارس ۲۰۱۶}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=روح‌الله بهرامی و مهدی صلاح|نشانی=http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/951758/دولت-آل-خورشید-و-خلافت-عباسی-بررسی-مناسبات-سیاسی-اتابکان-لر-کوچک-با-دربار-خلافت-عباسی---565---550-ه-?q=سلورزی&score=1.3697853&rownumber=1|عنوان=دولت آل خورشید و خلافت عباسی بررسی مناسبات سیاسی اتابکان لر کوچک با دربار خلافت عباسی 565 - 550 ه.ق|ناشر=مجله تخصصی نور|تاریخ=|تاریخ بازدید=}}{{پیوند مرده|date=دسامبر ۲۰۱۹|bot=InternetArchiveBot}}</ref>حمد الله مستوفی به عنوان مهم‌ترین سند تاریخ آل خورشید آنها را قاطعانه از قبایل لر قلمداد می‌کند.<ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://jhr.ui.ac.ir/article_16551.html|عنوان=}}</ref>
▲بر طبق گفته مینوریسکی، حاکمان [[لر بزرگ|لرِ بزرگ]] از تبار طوایف [[مردم لر|لر]] هستند که شهاب الدین العمری درباره آنان صحبت کرده است. <ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مینوریسکی، ولادمیر (۱۳۶۲). لرستان ولرها. ترجمه: اسکندر، امان اللهی ،تهران: اتنشارات بابک . ص. ۵۳.|پیوند=https://eliteraturebook.com/books/view/15286/%D8%AF%D9%88+%D8%B3%D9%81%D8%B1%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87+%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87+%D9%84%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86+%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87+%D8%A8%D8%A7+%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87+%D9%84%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86+%D9%88+%D9%84%D8%B1%D9%87%D8%A7}}</ref> همچنین
شایان ذکر است که اتابکان لر در زمان حکمرانی خود خدمات بسیاری انجام دادند به طوری لرستان( کوچک و بزرگ) رشک بهشت گردید<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=شرف نامه شرف الدین بدلیسی}}</ref>
اتابکان هزار اسب تا نیمه اول قرن نهم باقی بودند و آخرین ایشان که غیاث الدین کاوس نام داشت به دست [[سلطان ابراهیم میرزا تیموری|سلطان ابراهیم]] پسر [[شاهرخ|شاهرخ تیموری]] برافتاد و سلسله ایشان به پایان رسید.
== تاریخ اتابکان هزاراسپی ==
سطر ۳۲ ⟵ ۳۴:
هزار اسف و برادران تمامت لرستان و شولستان و کردارکان کهپایه لرستان تا چهار فرسنگی اصفهان، در ضبط خود آوردند. اتابک به تکلهٔ سلغری چند نوبت لشکر به جنگ ایشان فرستاد مقهور و مکسور با پیش او رفتند و بیشتر نزاع ایشان به جهت قلعه مانجست که حضی حصین و رکن رکین است بود و هزار اسف می‌گفت از قبل اتابک محافظ این قلعه‌ام. چون اتابک تکلهٔ ساغری را دفع او دست نمی‌داد به مصالحت و مصاهرت رغبت نمود و کار هزار اسف عروجی تمام یافت. هر موضع که قابل زراعت دید دیه‌ها ساخت و درو مردمان نشاند و هیچ جای خراب نگذاشت. پس پسر خود تکله را به خدمت ناصر خلیفه فرستاد و التماس اتابکی کرد. خلیفه التماس او مبذول داشت و او را منشور و تشریف داد.
چون هزار اسف درگذشت، تکله لُر که نوادهٔ سلغریان فارس بود، قائم مقام پدر گشت. چون خبر وفات هزار اسف به فارس رسید، اتابک سعد سلغری، جهت آزاری که به واسطهٔ شکست شولان از لران داشت، جمال الدین عمر لالبا را که عم زادهٔ هزار اسف بود، با ده هزار پیاده شول و ترکان به جنگ تکله فرستاد. به نزدیک قلعه پیرو به اتابک تکله رسیدند. با او پانصد سوار بود. ناچار در مقابله ایشان به مقاتلت بازایستاد. چون کثرت خصمان را بود، عزیمت هزیمت داشت. ناگاه تیری بر جمال الدین عمرلالبا آمد و بدان تباه شد و شکست بر لشکر فارس افتاد و کار اتابک تکله عروجی تمام یافت. سلغریان سه نوبت دیگر لشکر به جنگ او فرستادند و هر سه بار مقهورو مغلوب بازگشتند. بعد از ان اتابک تکله با لشکری گران آهنگ لر کوچک کرد. در ان وقت حسام الدین خلیل پسر زادهٔ شجاع الدین خورشید، حاکم لر کوچک بود. میانشان محاربات بسیار رفت. عاقبت حسام الدین خلیل از او ستوه شد و بعضی ولایات لر کوچک در تصرف اتابک تکله آمد و تکله با وطن مألوف رفت.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تاریخ گزیده|نام=حمدالله|نام خانوادگی=مستوفی|صفحه‌ها=۵۳۹-۵۴۳}}</ref>
== فهرست اتابکان لر بزرگ و مدت امارتشان ==
| |||