ایل چگنی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب‌ها: ویرایشگر دیداری ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
|||
خط ۱:
'''ایل چِگِنی''' یا '''چگینی''' یکی از ایلات [[مردم لر|لر]] <ref>{{یادکرد وب|نویسنده=محمدرضا والی زاده معجزی|1330|نشانی=https://www.adinehbook.com/gp/product/6007822133|عنوان=تاریخ ایلات و طوایف لرستان|ص 216-220|ناشر=[[اردیبهشت]]}}</ref><ref name="ToolAutoGenRef1">{{یادکرد وب|نویسنده=|نشانی=https://www.cgie.org.ir/fa/article/224763/%DA%86%DA%AF%D9%86%DB%8C|عنوان=چگنی|ناشر=[[دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]]|تاریخ=|تاریخ بازدید=۳ ژانویه ۲۰۲۱}}</ref>
{{pp|small=yes|expiry=20230315140535}}{{pp|small=yes|expiry=20230315140535}}
== زبان ==
بیشتر چگنی‌ها به زبان [[لری]] سخن می‌گویند.<ref name=ToolAutoGenRef1/><ref name="rch.ac.ir">{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://rch.ac.ir/article/Details?id=8147&&searchText=چگنی |عنوان =چگنی | ناشر =[[دانشنامه جهان اسلام]] |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۲۶ مارس ۲۰۱۶}}</ref><ref name=ToolAutoGenRef2>[http://www.iranicaonline.org/articles/lori-dialects Reported NLori dialects are Giōni (henceforth Gi; MacKinnon, 1977), Ḵorramābādi (Ḵor; Izadpanāh, 1964; MacKinnon, 2002), Čagani (henceforth Ča; Blau, 1993), and Bālā Gerivāʾi (BGr; Amanollahi and Thackston, 1987; see also Mann, 1904 and 1910, for early material on “Feili,” a traditional term used to denote speakers of NLori, and from Nehāvand).]</ref> چگنی‌های [[قزوین]] به [[لری]] و [[زبان ترکی آذربایجانی|ترکی آذربایجانی]] صحبت می‌کنند<ref name=ToolAutoGenRef1/> و چگنی‌های [[خراسان]] به سبب همسایگی با [[مردم ترک|ترک‌ها]] زبانشان [[ترکی]] شده‌است.<ref name=ToolAutoGenRef1/> چگنی‌های ساکن عراق نیز به [[زبان‌های کردی|کردی]] صحبت می‌کنند.<ref name=iranicaonline/
== تبارشناسی ==
امروزه بیشتر چگنی‌ها به زبان [[لری]] سخن می‌گویند.<ref name="rch.ac.ir"/><ref name="ToolAutoGenRef2"/>{{سخ}}
امروزه بیشتر چگنی‌ها به زبان [[لری]] سخن می‌گویند.<ref name="rch.ac.ir"/><ref name="ToolAutoGenRef2"/>{{سخ}}[[دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]] چگنی را یکی از [[مردم لر|ایلات لر]] ساکن لرستان معرفی می‌کند که گروهی از آنان به [[کردستان]]، [[قزوین]]، [[خراسان]]، [[خوزستان]] و [[فارس]] کوچانده شدند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/3486 |عنوان =چگنی | ناشر =[[دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]] |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۹ آوریل ۲۰۲۰}}</ref> در برخی منابع ایل چگنی به همراه ایل زنگنه جدا از اکراد ذکر شده اند <ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تاریخ و جغرافیای گناباد به تالیف : جناب حاج سلطان حسین تابنده . ص.۳۴۸}}</ref>▼
[[دانشنامه ایرانیکا]]، [[لغتنامه دهخدا]] و ایرج افشار سیستانی، چگنی‌ها را [[مردم کرد|کرد تبار]] معرفی می‌کنند.<ref name=iranicaonline/><ref name=iranicaonline/><ref name=loghatnaameh/><ref>{{یادکرد وب|نویسنده =[[پیر ابرلینگ]] |نشانی = http://www.iranicaonline.org/articles/asayer-tribes |عنوان =ʿAŠĀYER | ناشر =[[دانشنامه ایرانیکا]] |تاریخ =۱۵ دسامبر ۱۹۹۰ |تاریخ بازدید = ۹ آوریل ۲۰۲۰}}</ref><ref name=":1">کرمانشاه و تمدن دیرینه آن، ایرج افشار سیستانی،انتشارات نگارستان، چاپ دوم، تهران1381</ref> چگنی در عراق نیز یکی از ایلات کرد ساکن در [[کردستان عراق]] است.<ref name=iranicaonline/>
▲
== فرهنگ ==
سطر ۸۱ ⟵ ۸۴:
=== ایل چگنی در عهد مغول و تیموریان ===
تاریخ حکایت دارد ایلات چگنی، [[طایفه سیاه‌منصور|سیاه‌منصور]] و [[ایل زنگنه|زنگنه]] که جزو ایلات اصیل در غرب کشور محسوب می‌شوند، گذشته از آنهایی که از این ایلات در سایر نقاط ایران هستند، ۲۴ قبیله از آنها در [[قراباغ]] بودند. حدود سیصد هزار نفر جمعیت داشتند. شمیم همدانی در تاریخ کردستان نوشته: آنچه معلوم است و تاریخ به آن اشاره دارد در حمله مغول تفرقه بزرگی بین قبایل [[
[[شیرین بیانی]] در تاریخ [[آل جلایر]] می‌نویسد: سیاه‌منصور، چگنی و زنگنه چون نمی‌خواستند، با [[تیمور]] و جانشینان وی همکاری داشته باشند، بنابراین به دشمنان آنها پیوستند و بدین وسیله به جنگ برعلیه آنان برمی‌خاستند.<ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =جوادی، رضا و گروه نویسندگان| عنوان =نقدهایی بر تواریخ معاصر چگنی| ناشر =نشرشاپورخواست| سال =۱۴۰۱|مکان =خرم‌آباد| شابک =978-600-260-568-9}}</ref>
| |||