پوشاک: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جزبدون خلاصۀ ویرایش برچسب‌ها: ویرایشگر دیداری پیوندهای ابهام‌زدایی |
|||
خط ۱:
[[پرونده:Daisy Fuentes at Heart Truth 2009 runway.jpg|بندانگشتی|پوشاک مجلسی زنانه والاترین بخش از طراحی پوشاک در دوران نوین بوده‌است که بخش بزرگی از اقتصاد پوشاک را نیز به خود اختصاص داده‌است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Pop Surf Culture: Music, Design, Film, and Fashion from V2 - Second|صفحه=59|زبان=English}}</ref>]]
[[پرونده:Demi Lovato Future Now Tour 2.jpg|بندانگشتی|پوشاک زنان توجه ویژه‌ای به ترکیب پوشش‌های مختلف برای مهیا کردن زیبایی بیشتر دارد. انواع جوراب‌شلواری یا جوراب و تاپ در بسیاری از استایل‌های زنانه ترکیب شده‌اند.]]
[[پرونده:Ring ceremony, Indian Hindu wedding.jpg|بندانگشتی|گونه‌ای پوشاک مناسبتی [[هند|هندی]]]]
'''پوشاک''' یا '''لِباس''' یا '''
پوشیدنی‌ها همچنین می‌توانند نشان دهندهٔ باورهای [[مذهب]]ی، [[فرهنگ]]ی و دیگر معانی اجتماعی باشند. پوشاک زنانه چون [[چکمه]]، [[تاپ کوتاه|تاپ]]، [[جوراب‌شلواری|لگینگ]]، [[ساپورت]]، [[دامن]]، [[جوراب ساق‌بلند|استاکینگ]] و [[پوشاک رسمی|پوشاک مجلسی]] زنانه، به عنوان نمادهای هنر و فرهنگ پوشش انسانی مدرن در نظر گرفته می‌شوند. نقش زیبایی‌گرایانه و جذب‌کنندگی پوشاک اگرچه برای هردو جنسیت مرد و زن در نظر گرفته می‌شود اما به‌طور معمول در صنعت مد، تمرکز بر زیبایی پوشاک زنانه بوده‌است. پس از پیشرفت‌های صنعتی اروپا بسیاری از پوشاکی که گاه کامل در انحصار مردان بوده یا مردانه دانسته شده‌اند، تبدیل به پوشاکی زنانه شدند و در سراسر جهان به عنوان پوششی برای زن شناخته شدند. در نمونه‌ای چکمه‌های بلند و چرمی تا پایان دهه ۲۰۱۰ و پس از آن به کفشی زنانه تبدیل شدند. انواعی از پوشاک توری و بدن‌نما نیز کاملا زنانه دانسته شدند. با این حال، جنبش‌هایی علیه جنسی‌سازی پوشاک شکل گرفت.
در جلوه‌های نوین لباس‌ها در نقش حفاظتی آنها می‌توان به انواعی از لباسهای حفاظتی یا لباسهای مانند پوشاک فضانوردی، پوشاک زرهی، پوشاک غواصی، [[مایو]]، پوشاک حفاظت کننده در مقابل نیش [[زنبور]]، لباس چرمی موتورسواری و لباسهای محافظ اشاره کرد.▼
▲یکی از مهم‌ترین کاربرد پوشاک نقش نگهداری و حفاظتی آنان بوده‌است و در جلوه‌های نوین لباس‌ها در نقش حفاظتی
همچنین مردم بدن‌هایشان را به وسیله [[عطر]]، [[لوازم آرایش]] و مدل دادن به موهای سر، صورت و بدنشان پیراسته می‌کنند. آنها همچنین بدنشان را به وسیله کارهایی مثل [[خالکوبی]] و جای زخم و دیگر کارها علامت‌گذاری می‌کنند. این کارها ممکن است نشانه‌ای از پوشاک باشند اما پوشاکی به وجود نیامده‌است.
در طول تاریخ بسیاری از جوامع به‌طور کامل یا تا قسمتی طرفدار برهنگی بوده‌اند که این یک هنجار فرهنگی به حساب می‌آمد. در دنیای امروز در بیشتر فرهنگ‌ها رفت‌وآمد در مکان‌های همگانی بدون پوشاک یک هنجارشکنی و غیرقابل قبول است.
== پیشینه ==
دانشمندان هرگز در مورد زمان شروع پوشیدن لباس توسط انسان به توافق نرسیده‌اند و تخمین‌های پیشنهاد شده توسط متخصصان گوناگون از 40.000 تا حتی 3 میلیون سال پیش متغیر بوده‌است.
لباس، هوای مجاور پوست را محبوس میکند و از این راه ضخامت ناحیهٔ اختصاصی هوا در مجاورت پوست را افزایش و جریان هوا را کاهش می‌دهد، و میزان دفع حرارت از بدن بوسیلهٔ این هدایت شدیداً کاهش می‌یابد و باعث جلوگیری از هدر رفت گرما و در نتیجه گرم شدن بدن می‌شود. لباسهای معمولی میزان دفع حرارت را به حدود نصف حالت [[عریان]] کاهش می‌دهند. برای لباسهای مخصوص مناطق قطبی این نسبت به یک ششم می‌رسد.<ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی =گایتون | نام =آرتور | پیوند نویسنده = | عنوان =فیزیولوژی پزشکی | ترجمه =دکتر فرخ شادان | جلد =سوم | سال =۱۹۸۶ | ناشر =انتشارات شرکت سهامی چهر |مکان = | شابک = | صفحه =ص ۱۹۳۵ | پیوند = | تاریخ بازبینی =۱۳ شهریور ۱۳۹۲}}</ref>▼
==
=== محافظت ===
[[تیشرت]] ([[:en:T-Shirt|T-Shirt]]) پوشاک [[آستین]] کوتاه نازک یقه گرد یا یقه هفت در انواع مدل‌های ساده و [[طرح]]<nowiki/>دار با رنگ یا تکه‌های پارچه یا یک [[جیب]] تزیینی سمت چپ سینه و همچنین دارای مدل‌های گشاد و لانگ نیز هست▼
▲
=== زیبایی ===
[[بلوز (پوشاک)|بلوز]] ([[:en:Blouse|Blouse]]) دقیقاً همان تعریف [[تیشرت]] نازک ولی [[آستین]] بلند و گاهی هم [[یقه اسکی]]▼
[[پرونده:Little Mix 3 (38835878051) (cropped1).jpg|راست|بندانگشتی|پوشاک خوانندگان زن معمولاْ محلی برای تبلیغات و پروموت پوشاک زیبایی‌گرایانه زنان بوده‌است.<ref name=":0">{{یادکرد کتاب|عنوان=How to Read a Dress: A Guide to Changing Fashion from the 16th to the 21st Century - Lydia Edwards - Second Edition|سال=۲۰۲۱|صفحه=32, 35|زبان=English}}</ref>]]
پوشاک زنانه چون [[چکمه]]، [[تاپ کوتاه|تاپ]]، [[جوراب‌شلواری|لگینگ]]، [[ساپورت]]، [[دامن]]، [[جوراب ساق‌بلند|استاکینگ]] و [[پوشاک رسمی|پوشاک مجلسی]] زنانه، به عنوان نمادهای هنر و فرهنگ پوشش انسانی مدرن در نظر گرفته می‌شوند. نقش زیبایی‌گرایانه و جذب‌کنندگی پوشاک اگرچه برای هردو جنسیت مرد و زن در نظر گرفته می‌شود اما به‌طور معمول در صنعت مد، تمرکز بر زیبایی پوشاک زنانه بوده‌است. پس از پیشرفت‌های صنعتی اروپا بسیاری از پوشاکی که گاه کامل در انحصار مردان بوده یا مردانه دانسته شده‌اند، تبدیل به پوشاکی زنانه شدند و در سراسر جهان به عنوان پوششی برای زن شناخته شدند. در نمونه‌ای چکمه‌های بلند و چرمی تا پایان دهه ۲۰۱۰ و پس از آن به کفشی زنانه تبدیل شدند. انواعی از پوشاک توری و بدن‌نما نیز کاملا زنانه دانسته شدند. با این حال، جنبش‌هایی علیه جنسی‌سازی پوشاک شکل گرفت.<ref name=":0" />
== گونه‌ها ==
▲[[تیشرت]] ([[:en:T-Shirt|T-Shirt]]) پوشاک [[آستین]] کوتاه نازک یقه گرد یا یقه هفت در انواع مدل‌های ساده و [[طرح]]<nowiki/>دار با رنگ یا تکه‌های پارچه یا یک [[جیب]] تزیینی سمت چپ سینه و همچنین دارای مدل‌های گشاد و لانگ نیز هست.
▲[[بلوز (پوشاک)|بلوز]] ([[:en:Blouse|Blouse]]) دقیقاً همان تعریف [[تیشرت]] نازک ولی [[آستین]] بلند و گاهی هم [[یقه اسکی]].
[[بادی استاکینگ]]: پوشاکی یک تکه و تنگ است که نیم تنه، پاها و گاهی بازوهای شخص را می‌پوشاند. بادی تور معمولاً گونه‌ای [[لباس زیر|پوشاک زیر]] شمرده‌است که معمولاً از پارچه‌ای شفاف همانند پارچه‌ای که برای [[جوراب ساق‌بلند|جوراب‌های ساق بلند]] یا [[جوراب‌شلواری|جوراب شلواری]] استفاده می‌شود،
[[پولوشرت]] ([[:en:Polo Shirt|Polo Shirt]]) تیشرت نازک [[یقه]] دار ۲ تا ۴ [[دکمه]] یا بدون [[جیب]] یا با یک [[جیب]] معمولاً سمت چپ سینه و گاهی هم [[آستین]] بلند
سطر ۳۰ ⟵ ۳۹:
[[پلوور]] ([[:en:Pullover|Pullover]]) پوشاک بافتنی [[آستین]] بلند جلوبسته است و گاهی هم [[یقه اسکی]]
[[تاپ کوتاه]]: پوشش معمول زنانه که تنها بخشی از بالاتنه را می‌پوشاند.
[[ژاکت]] ([[:en:Jacket|Jacket]]) پوشاک بافتنی [[آستین]] بلند جلو باز که با [[دکمه]] یا [[زیپ]] بسته می‌شود▼
▲[[ژاکت]] ([[:en:Jacket|Jacket]]) پوشاک بافتنی [[آستین]] بلند جلو باز که با [[دکمه]] یا [[زیپ]] بسته می‌شود.
[[جلیقه]] ([[:en:Waistcoat|Waistcoat]]) نام پوشاک ضخیم بدون [[آستین]] جلو باز که با [[دکمه]] یا [[زیپ]] بسته می‌شود.
[[ژیله]] ([[:en:Gilet|Gilet]]) نام پوشاک ضخیم بدون [[آستین]] جلو بسته‌است
سطر ۴۱ ⟵ ۵۰:
پوشاک بدون [[آستین]] جلو بسته‌است.
[[هودی (پوشاک)|هودی]] ([[:en:Hoodie|Hoodie]]) نام پوشاک [[آستین]] بلند [[کلاه]] دار با دو جیب در پایین یا بدون [[جیب]] و در سه مدل جلو بسته و جلو باز با زیپ یا دکمه است که تفاوت ان با سویت‌شرت در داشتن کلاه است. (مخصوص فصل بهار و پاییز و زمستان)
[[سویشرت|سویت‌شرت]] ([[:en:Jumper (sweater)|Jumper]]) نام پوشاک ضخیم [[آستین]] بلند غیر بافتنی با دو جیب در پایین یا بدون [[جیب]] در سه مدل جلوبسته و جلو باز که با [[دکمه]] یا [[زیپ]] بسته می‌شود. (مخصوص فصل پاییز و زمستان)
[[ساپورت]]: به شلوار توری چسبان [[لگ]] و به [[جوراب‌شلواری|جوراب شلواری]] ضخیم ساپورت گفته می‌شود.
[[لگ|لگینگ]]: لِگ یا لِگینگز (به [[زبان انگلیسی|انگلیسی]]: <bdi>Leggings</bdi>) به شلوار چسبان نازکی گفته می‌شود که برای ورزش یا زیبایی پوشیده می‌شود.
[[فیش‌نت]]: یا بافت توری ([[زبان انگلیسی|انگلیسی]]: <bdi>Fishnet</bdi>) در زمینه منسوجات بافتی با گره‌های باز الماس شکل است که اغلب برای [[جوراب ساق بلند]]، [[جوراب شلواری]]، [[جوراب بدن]] و [[دستکش]] استفاده می‌شود. در دنیای [[مد]] و [[فرهنگ عام]]، فیش‌نت به‌طور کلی به عنوان یک پوشش جذاب در نظر گرفته می‌شود؛ به ویژه به عنوان [[لباس زیر]]، به دلیل توری و بدن نما بودن. گاهی به جوراب فیش‌نت جوراب زنبوری نیز گفته می‌شود.
== چرخه زندگی ==
=== نگهداری لباس ===
پوشاک هم از درون و هم از بیرون مورد حمله عامل‌های گوناگون قرار می‌گیرد. بدن انسان سلول‌های پوست و روغن‌های پوستی و چربی را دفع میکند و عرق، ادرار و مدفوع ترشح میکند که ممکن است لباس‌ها را آلوده سازند. از بیرون، آسیب آفتاب، رطوبت، سایش و کثیفی پوشاک را تهدید می‌کنند. همچنین کک و شپش می توانند در درزها پنهان شوند. اگر تمیز و نوسازی برای پوشاک انجام نشود، کم‌کم فرسوده می‌شود و زیبایی و کارکرد خود را از دست می‌دهد. مانند زمانی که دکمه‌ها می‌افتند، درزها باز می‌شوند، پارچه‌ها نازک یا پاره می‌شوند و زیپ‌ها از کار می‌افتند. این موارد در پوشاک زنانه تا اندازه‌ای متفاوت است و در نمونه‌هایی پوشاک توری زنانه چون [[بادی استاکینگ|بادی‌استاکینگ]] و [[جوراب ساق‌بلند]] و چکمه‌ها به دلیل نوع کاربرد ممکن است تا پایان عمر مفیدشان نیاز به نگهداری خاصی پیدا نکنند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Taking Care of Clothes: An Owner's Manual for Care|صفحه=22,26|زبان=English}}</ref><gallery mode="packed">
پرونده:Virginia Madsen Oscars 2009.jpg|پوشاک مجلسی زنانه نیازمند نگهداری ویژه و سخت است.
پرونده:Haut-Lac houses T-shirts.jpg|alt=
پرونده:Czech Wikiversity promo T-shirts 001.JPG|تی‌شرت‌ها بسته به جنس می‌توانند نگهداری ساده‌ای داشته باشند که گاه به دمای شستشو محدود می‌شود.
پرونده:Andreea Diaconu Ralph Lauren 2.jpg|پیراهن‌های فشن یا دکمه‌دار افزون بر دما و نوع شستشو ممکن است محدودیت‌های بیشتری برای محیط پوشیدن نیز برای نگهداری داشته باشند.
</gallery>
=== شستشو، اتو، انبار کردن ===
[[پرونده:Washers in Sheeley's Laundromat, Walden, NY.jpg|بندانگشتی|[[فروشگاه‌های رختشوی‌خانه عمومی]]]]
انسان‌ها روش‌های تخصصی بسیاری را برای شستن پوشاک طراحی کرده‌اند، از روش‌های نخستین کوبیدن لباس‌ها به سنگ‌ها در جریان‌های رودخانه، تا جدیدترین روش‌های ماشین‌های لباسشویی الکترونیکی و خشک‌شویی. شستشو با آب گرم (جوش)، تمیز کردن شیمیایی و اتو کردن، همه روش‌های سنتی استریل کردن پارچه‌ها برای اهداف بهداشتی انسان هستند.
=== بازیافت ===
بازیافت پوشاک فرایندی سودآور و مدرن است که در کشورهای توسعه‌یافته گسترش قابل توجهی دارد.
== حق پوشش ==
{{اصلی|حق پوشش}}
[[حق پوشش]] یا حق پوشاک به عنوان یک [[حقوق بشر|حق بشری]] در اسناد گوناگون [[ابزار حقوق بشر بین‌الملل|حقوق بشر بین‌المللی]] به رسمیت شناخته شده‌است. این حق، همراه با [[حق غذا]] و [[حق مسکن]]، بخشی از [[حق داشتن وضعیتی مناسب برای زندگی|حقوق برخورداری از استانداردهای مناسب زندگی]] است که بر پایه [[میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی|ماده ۱۱]] [[میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی]] (ICESCR) به رسمیت شناخته شده‌است. حق پوشش بر پایه [[اعلامیه جهانی حقوق بشر|ماده ۲۵]] [[اعلامیه جهانی حقوق بشر]] (UDHR) نیز به رسمیت شناخته شده‌است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=James, Stephen (June 26–28, 2008). "A Forgotten Right? The Right to Clothing in International Law"}}</ref>
== جستارهای وابسته ==
* [[حق پوشش]]
* [[دستورالعمل پوشش]]
* [[پوشش در مصر باستان]]
* [[لباس محلی]]
* [[صنعت پوشاک در ایران باستان]]
* [[فهرست پوشاک]]
* [[طراحی
* [[کت]]
* [[شلوار]]
| |||