قشقایی: تفاوت میان نسخه‌ها

مرکز اصلی این ایل استان فارس است. اما به دلیل وسعت اراضی و قلمرو در دیگر استان‌ها نیز ساکن هستند. از این جمله می‌توان به استان‌های [[استان کهگیلویه وبویراحمد|کهگیلویه وبویراحمد]] (گچساران)، [[استان چهارمحال و بختیاری|چهارمحال و بختیاری]] (بروجن، سامان، کیان، جونقان، بلداجی، طاقانک، بارده، هرچگان بارده)، [[استان خوزستان|خوزستان]] (هفتکل،)، [[استان اصفهان|اصفهان]] (شهرضا<ref>https://www.sardarjonoub.ir/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C-%D9%82%D8%B4%D9%82%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%B6%D8%A7-%D9%88-%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%AA%D8%A7%D8%B3%D9%88%D8%B9%D8%A7/</ref>، قسمتهایی از سمیرم، دهاقان، فریدن و لنجان) و [[استان بوشهر|بوشهر]] (دشتستان و دشتی) اشاره نمود. قشقایی‌ها در دوره‌های مختلف به‌تدریج به این سرزمین کوچیده و در آن ساکن شده‌اند.

قشقایی‌ها عموماً بر این باورند که اجدادشان به عنوان قراولان لشکر [[هلاکوخان]] و [[تیمور]] از [[ترکستان]] به [[ایران]] آمده‌اند. در حالی که ورودشان در زمان مهاجرت‌های بزرگ قبیله‌ای قرن یازدهم میلادی محتمل‌تر است. قشقایی ها در واقع جزء فلات بزرگ ایران بودند که بنا به نیاز زمانه برای یافتن مراتع بهتر به جنوب ایران کوچ کرده اند. همه گمانه‌ها در این که ایشان پیش از ورودشان به [[فارس (سرزمین)|فارس]]، مدتی در شمال غربی ایران حضور داشته‌اند متفق‌اند. تا همین اواخر قبیله‌ای با نام [[مغانلو]] در میان قشقایی‌ها حضور داشته، که مسلماً نام خود را از [[دشت مغان]] در شمال [[اردبیل]] گرفته بوده‌است. همچنین احتمال داده می‌شود که طوایف [[آق قویونلو]]، [[قراقویونلو]]، [[بیگدلی]] و [[موصلو]] گذشته‌شان به شمال غرب ایران مربوط باشد. غیر از این قشقایی‌ها غالباً اردبیل را به عنوان سرزمین گذشته‌شان معرفی می‌کنند. به نظر می‌رسد، در یک دوره ارتباط نزدیکی میان [[خلج‌ها]] و قشقایی‌ها وجود داشته‌است. برخی نویسنده‌ها از جمله حسن فسایی، تا آنجا رفته‌اند که قشقایی‌ها را شاخه‌ای از خلج‌ها دانسته‌اند. [[مینورسکی]] معتقد است که مهاجرت خلج‌ها به فارس و ترکیب شدنشان با قشقایی‌ها این فرضیه را ایجاد کرده‌است. بقایای خلج‌ها در میان قشقایی‌ها قابل تشخیص هستند. غیر از آن خلج‌های یکجانشینی در فلات [[دهبید]] موجود اند که گمان می‌رود زمانی که هنوز زندگی عشایری داشته‌اند جزوی از ایل قشقایی بوده‌اند. نام طوایف قشقایی نشان می‌دهد که غیر از خلج‌ها، گروهی از طوایف [[ایل افشار|افشار]]، [[بیات]]، [[قاجار]]، [[قراگوزلو]]، [[ایل شاملو|شاملو]] و [[ایگدر]] نیز به این اتحادیه ایلی پیوسته‌اند.<ref name = "iranica2003"/>

روزنامه چاپ تهران [[قانون (روزنامه چاپ تهران)|قانون]] در اینباره می‌نویسد: برخلاف تمرکز [[پان‌ترکیسم|پان‌ترک‌ها]] بر نژاد ترک، قشقایی‌ها یک قوم خالص ترک‌نژاد نیستند. با اینکه گروه‌های تشکیل‌دهنده قشقایی ترک‌زبان هستند ازاما گروههایدر قومیواقع کوچکیک دیگریکنفدراسیون قومی از ترک، [[مردم کرد|کرد]]، [[مردم لر|لر]]، [[بختیاری]]، [[مردم عرب|عرب]] و غیرهنژادهای دیگر هستند که در یک پروسه تاریخی به قشقایی پیوسته‌اند. در واقعهمه تنهاطوایف بزرگ و شش‌گانه قشقایی، تیره‌های متعدد با تبار غیرترک حضور دارند. چیزی در بخشحدود کوچکینیمی از تیره‌های تشکیل‌دهنده طوایف قشقایی نیای غیر ترک دارند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=روزنامه قانون: قشقایی‌ها پیش‌قراولان بیگانه‌ستیزی و ملی‌گرایی|نشانی=https://www.pishkhan.com/news/105683|وبگاه=[[قانون (روزنامه چاپ تهران)|روزنامه قانون تهران]]-(بایگانی شده پیشخوان)|بازبینی=۱ مارس ۲۰۲۳|نشانی بایگانی=https://web.archive.org/web/20230301085209/https://www.pishkhan.com/news/105683|تاریخ بایگانی=۱ مارس ۲۰۲۳}}</ref>

زمانی که [[کریم‌خان زند|کریم خان زند]] براز اصفهان حکم می‌راند، اسماعیل خان در نامه‌ای از او درخواست کرد که بگذارد که ایلش به فارس بازگردد. کریم خان به این درخواست پاسخ مثبت داد و قشقایی‌ها این امکان را یافتند که به فارس بازگردند. بعدها اسماعیل خان به یکی از معتمدین وی تبدیل شد. برخی بر این گمانند که شخص نابینا ایستاده در کنار کریم خان، در یکی از تابلوهای متعلق به آن دوران که در موزه بریتانیا نگهداری می‌شود اسماعیل خان است.<ref name = "iranica2003"/>

در دوران آشوبناک پس از مرگ کریم خان، اسماعیل خان به خاطر ارتباط نزدیکی که با [[زکی خان زند|زکی خان]] داشت ادعای فرمانداری فارس را کرد اما پس از کشته شدن زکی خان توسط جانشینش [[علیمرادخانعلی زند|علیمرادمراد خان زند|علی مراد خان]] اعدام شد. تنها فرزند اسماعیل خان جان محمد خان، که به جانی خان مشهور بود پس از او به ریاست رسید و از [[جعفرخان زند]] پشتیبانی کرد. در ۱۷۷۸ میلادی، [[آقامحمدخان قاجار]] علیه قشقایی به [[گندمان]] لشکرکشی کرد، اما قشقایی‌ها که از این امر آگاه شده بودند به کوه‌ها پناه بردند و نجات یافتند. پس از ترور جعفرخان، جانی خان از فرزند او [[لطفعلی‌خانلطفعلی خان زند|لطفعلی خان]] پشتیبانی کرد.<ref name = "iranica2003"/>

* یکی دیگر از مشاهیرشخصیت‌های ایلبه قشقایی،نام، [[جهانگیرخان قشقایی]] از [[طایفه دره‌شوری]] (متولد ۱۲۰۶ خورشیدی/۱۲۴۳ قمری) است که تا ۴۰ سالگی همراه ایل کوچ می‌کرده و از تحصیلات مکتبی ابتدایی برخوردار بوده‌است. او در سفر به [[اصفهان]] برای تعمیر [[سه‌تار]] خود با فردی برخورد می‌کند که به او توصیه می‌کند دنبال علم برود. از شاگردان برجسته وی می‌توان به [[محمدعلی شاه‌آبادی]]، [[سید حسین طباطبایی بروجردی]]، [[سید حسن مدرس]]، [[حسنعلی نخودکی اصفهانی|نخودکی اصفهانی]] و… اشاره کرد. وی در سال ۱۲۸۹ شمسی (۱۳۲۸ قمری) درگذشت و در «تخت فولاد اصفهان» به خاک سپرده شد.<ref>{{پک|سیاح}}</ref>