ساکنان اصلی استان کردستان [[مردم کرد|کردو تورک زبانان ایران]] هستند و استان کردستان یکی از استان‌های کردنشین در غرب ایران است. کردها به یک بستر ژنتیکی باستانی قفقاز/خاورمیانه/مدیترانه تعلق دارند،<ref>https://www.scopus.com/record/display.uri?eid=2-s2.0-85010378928&origin=inward&txGid=fc17e921628b9454891529517ba39de6</ref> بطوریکه بخش غالب ژنتیک آنها، بومی کردستان و زاگرس است. یکی از اجداد محتمل آنها [[هوریان]] باستان (در حدود ۳هزار سال ق. م) هستند،<ref>https://scholar.google.com/scholar_lookup?title=The%20Ancient%20Orient&publication_year=1994&author=W.%20von%20Soden#d=gs_qab</ref> و همچنین فرهنگ کردها را نیز می‌توان در [[فرهنگ حلاف]] (در حدود ۶هزار سال ق. م) جست‌وجو کرد.<ref>https://www.scopus.com/record/display.uri?eid=2-s2.0-22244468714&origin=inward&txGid=595058c7dadc4557f8aa13275a63b6f5</ref>برخلاف فرضیات پیشین، در تحقیقات مدرن و علمی متعددی از ریشه یابی ژنتیکی کردها که یکی از آن تحقیقات صرفاً مربوط به کردهای سقز و بانه (استان کردستان) هست، نشان داده است که آنها نه تنها آریایی نیستند، بلکه میزان بسیار کمی از تهاجم ژن آریایی(r1a1a-z93) و به‌طور کلی، آسیای مرکزی را، در خود دارند.<ref>https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0198885922001409#b0030</ref><ref>https://www.scopus.com/record/display.uri?eid=2-s2.0-22244468714&origin=inward&txGid=595058c7dadc4557f8aa13275a63b6f5</ref>
