حضانت: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ربات: تصحیح پیوند داخلی |
جز ویکی‌سازی رباتیک(۶.۸) >اختلالات روانی، فرهنگ واژگان، شروط ضمن عقد، آیین دادرسی، قانون مدنی، فرهنگ لغت... |
||
خط ۴:
== واژهٔ حضانت ==
[[حضانت|حِضانَت]] یک واژهٔ عربی است. این واژه، [[مصدر]] [[ثلاثی مجرد]] از ریشهٔ «حضن» است. مردمان عرب، این واژه را در زمانی به کار می‌برده‌اند که می‌خواستند برای نمونه حالت مرغی را بیان کنند که جوجه‌هایش را که خیلی ضعیف بودند، برای صیانت از پرندگان شکارچی و موجودات مزاحم و همچنین خوراک دادن، به زیر پر می‌گیرد <ref>{{یادکرد|نویسنده = ''ابوجعفر احمد بن علی'' (معروف به ''بوجعفرک'')|عنوان = تاج المصادر}}٬ ذیل واژهٔ ''حضانت''</ref> و هر کس بخواهد به این جوجه‌ها دست‌درازی کند، مرغ او را نوک می‌زند و به طور خلاصه هر کاری که مرغ بتواند، از بن جان برای سرپرستی جوجه‌ها انجام دهد.
حتی مردمان عرب، ممکن است این واژه را در جایی به کار برده باشند که مرغ یا به طور کلی، هر پرنده‌ای، تخم‌ها را در زیر پر گرفته باشد تا جوجه به عمل آید. در [[فرهنگ لغت]] دهخدا٬ ذیل واژهٔ ''حضانت''٬ چنین آمده:
<blockquote> ح ِ ن َ ] (ع مص ) حضن . در کنار گرفتن کودک را. پرورش دادن کودک را. پروردن بچه را. پروریدن طفل را. در کنار گرفتن کودک را و پرورش دادن او را. در بغل گرفتن صبی را. بچه پروردن . || دایگی کردن . (دهار) (مهذب الاسماء) (تاج المصادر بیهقی ). دایگی . تربیة الولد. (تعریفات جرجانی ). پرستاری . و صاحب کشاف الفنون گوید: بکسر حاء حطی و ضاد معجمه ، در لغت مصدر حضن الصبی است ، یعنی کودک را پرورید،چنانکه در قاموس گفته و در شرع ، پرورش دادن مادر یادایه یا غیر آنهاست کودک یا دوشیزه ای را که کودک باشد. کذا فی جامع الرموز. دایگی کردن و بچه ٔ غیری را [[شیر دادن]] . (از لطائف و کنز و منتخب ، بنقل غیاث ). دایگی و محافظت در تربیت و حفاظت . حضانت طفل (پسر یا دختر) در مدت دو سال شیرخوارگی با مادر است ، در صورتی که بهمان شرایط که دیگران حاضر به نگهداری از طفل هستند او هم قانع باشد. و بعد از این تا سن هفت سالگی نیز حضانت مادر باقی است اگر طفل دختر باشد. در صورت مرگ پدر تا [[سن بلوغ]] طفل حق حضانت مادر باقی خواهد ماند اعم از اینکه طفل دختر باشد یا پسر : این حضانت دید با صد رابطه که بپروردم ورا بی واسطه . مولوی . || زیر بال گرفتن مرغ بیضه و جوجه را. || دور کردن کسی را از کار. واداشتن کسی را از حاجت وی . (تاج المصادر بیهقی ). دور کردن کسی را از کاری . بازداشتن . (دهار).</blockquote><ref>{{یادکرد|عنوان = ''فرهنگ لغت دهخدا''}} [http://loghatnameh.com فرهنگ واژگان آنلاین دهخدا]٬ ذیل واژهٔ ''حضانت''</ref>
سپس به کار گرفته شدن این واژه از راه موارد مشابه، دایرهٔ به کار گیری این واژه را گسترد و معنای آن به سرپرستی از هر بچه حیوانی توسط مادر، تعمیم یافت. سپس‌تر این معنا هم گسترده‌تر شد و به سرپرستی از فرزندان کم سن و سال انسان آن هم توسط مادر و همچنین پدر یا هر کس دیگری، ارتقاء یافت.
در [[فرهنگ واژگان]] حقوقی نیز این معانی بر واژهٔ حضانت٬ بار شده است. در فرهنگ واژگان حقوقی ''لنگرودی''٬ در تعریف حضانت چنین آمده است:
<blockquote>حضانت کلمه ای عربی و در لغت به معنای پروردن است و در اصطلاح عبارت است از نگهداری مادی و معنوی طفل توسط کسانی که قانون مقرر داشته است.</blockquote><ref>{{یادکرد|نویسنده = ''جعفری لنگرودی٬ محمدجعفر''|عنوان = ''ترمینولوژی حقوقی''|ناشر = ''گنج دانش''|تاریخ انتشار = ۱۳۶۷}} جلد ۱، شماره ۱۷۲۰</ref>
خط ۳۷:
از عبارت ''"حضانت طفل و یا نگهداری شخص [[محجور]]"'' چنین به دست می‌آید که در [http://www.rooznamehrasmi.ir/Laws/ShowLaw.aspx?Code=847 قانون حمایت خانواده ۱۳۹۲]، تفاوت بارز و دوری‌ناپذیر حضانت با [[سرپرستی]] با قید عبارت ''" و یا"'' به رسمیت شناخته شده و حضانت، ویژهٔ کودکان است. عبارت ''"و"'' به معنای آن است که گوینده می‌خواهد یک چیزی را بگوید که از حیث حکم و منزلت در جمله، برابر با چیزی است که پیشتر از واژهٔ ''"و"'' گفته است. واژهٔ ''"یا"'' نیز در جایی به کار گرفته میشود که گوینده بخواهد تفاوت می‌آن آن چه پیش از ''"یا"'' گفته و آنچه پس از آن را می‌گوید را بیان کند. بر پایه‌ی آن چه آمد، نگهداری و سرپرستی از [[محجور|محجورین]]، اعم از نگهداری اطفال است. زیرا مطابق [[قانون مدنی ایران|قانون مدنی]]، [[محجور|اصطلاح محجور]]، شامل اشخاص زیر است:
* [[صغیر|صغار]] یا همان کودکان یا اطفال، *[[غیر رشید|اشخاص غیر رشید]]، *[[مجنون|مجانین]] یا کسانی که دارای [[اختلالات روانی]] موثر در اراده هستند.<ref>{{یادکرد|عنوان= قانون مدنی ایران|نشانی=http://fa.wikisource.org/wiki/قانون_مدنی_۱۳۷۶}}٬ [[:s:fa:قانون_مدنی_ایران/جلد_۲_-_کتاب_۱۰_-_در_حجر_و_قیمومت|جلد دوم، کتاب دهم]]، مادهٔ ۱۲۰۷</ref>
==== [[تصریح]] به جنبهٔ [[حق|حقی]] و [[تکلیف|تکلیفی]] حضانت ====
===== جنبهٔ [[حق|حقی]] =====
[[قانون|قوانین]] و مقررات پیشین نیز تا جایی که ممکن بوده، بر آن نبوده‌اند که حضانت را صرفاً یک [[حق]] یا یک [[تکلیف]] قلمداد کنند. [http://www.rooznamehrasmi.ir/Laws/ShowLaw.aspx?Code=847 قانون حمایت خانواده‌ی ۱۳۹۲] نیز همین که با سکوت خود و لازم الاتباع دانستن قواعد عمومی [[آیین دادرسی]] دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی، رسیدگی به امر حضانت در [[دادگاه]] را نیازمند به دادن [[دادخواست]] می‌کند، به معنای آن است که حضانت را یک [[حق]] محسوب کرده است.
=== در قانون حمایت خانواده ۱۳۵۳ ===
خط ۶۱:
==== [[آیین رسیدگی]] به [[دعوای]] حضانت ====
===== [[حوزهٔ قضایی]] ذی‌صلاح در رسیدگی =====
صلاحیت [[دادگاه|دادگاهها]] بیشتر با مقررات امری٬ تقریر میشود و توافق اشخاص در آن نقشی ندارد؛ هرچند که [[قانون مدنی]] آن هم از راه تعیین [[اقامتگاه قانونی]]٬ آن را در رویه ممکن کرده است.<ref>[[:s:fa:قانون مدنی ایران/جلد ۲ - کتاب ۴ - در اقامتگاه|قانون مدنی]]٬ ماده ۱۰۱۰</ref>
در این مورد هم البته قابلیت تعیین اقامتگاه به طور قراردادی است که در صلاحیت٬ نقش می‌یابد وگرنه در واقع٬ همین نوع از تعیین صلاحیت نیز امری و غیر قابل تغییر مینماید. زیرا مطابق آیین دادرسی دادگاههای حقوقی ایران٬ اساس تعیین صلاحیت [[دادگاه|محاکم]] حسب مورد محل اقامت خوانده یا محل وقوع یا اجرای عقد یا تعهد یا محل وقوع [[مال غیر منقول]] (در صورتی که دعوای راجع به آن باشد) است.<ref name="ref1">[[:s:fa:قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی|قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی]]٬ مواد ۱۱٬ ۱۲ و ۱۳</ref>
خط ۹۰:
===== جنبهٔ [[حق|حقی]] =====
[[قانون|قوانین]] و مقررات پیشین نیز تا جایی که ممکن بوده، بر آن نبوده‌اند که حضانت را صرفاً یک [[حق]] یا یک [[تکلیف]] قلمداد کنند. [//fa.wikisource.org/wiki/لایحه_پیشنهادی_حمایت_خانواده لایحهٔ پیشنهادی حمایت خانوادهٔ ۱۳۸۶ دولت] نیز همین که با سکوت خود و لازم الاتباع دانستن قواعد عمومی آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی، رسیدگی به امر حضانت در [[دادگاه]] را نیازمند به دادن [[دادخواست]] می‌کند، به معنای آن است که حضانت را یک [[حق]] محسوب کرده است. در مادهٔ ۳۲ [//fa.wikisource.org/wiki/لایحه_پیشنهادی_حمایت_خانواده لایحهٔ یاد شده]، قرینهٔ قوی بر [[حق]] قلمداد شدن حضانت وجود دارد. بخشی از این ماده در زیر، با ذکر توضیحاتی می‌آید:{{سخ}}
''"[[دادگاه]] ضمن صدور حکم طلاق یا گواهی عدم امکان سازش با توجه به [[شروط ضمن عقد]] و مطالب مندرج در اسناد ازدواج تکلیف جهیزیه، مهریه، نفقهٔ زوجه، اولاد و حمل و ترتیب حضانت و نگهداری اطفال و هزینهٔ آن و نحوهٔ پرداخت را مشخص می‌کند."''<ref>[[:s:fa:لایحه_پیشنهادی_حمایت_خانواده|لایحهٔ پیشنهادی حمایت خانواده]]، مادهٔ ۳۲</ref>
* ''۱-'' یکی از اشتباهات دولت و حتی قانونگذاران این است که امر حضانت را پیامد انحصاری [[طلاق]] می‌دانند. البته اگر قانونگذار را هوشمند و عاقل فرض بتوان کرد، چنین مستفاد است که منظور او از ذکر عبارت ''گواهی عدم امکان سازش'' تنها آن گواهیی نیست که به منظور تکوین جریان [[طلاق]]، صادر می‌گردد، بلکه گواهی عدم امکان هر گونه سازشی هم هست. حتی در این صورت نیز عوامل دیگری را می‌توان متصور شد که رسیدگی به امر حضانت را در پی داشته باشد. برای نمونه اگر پدر یک فرزند، محکوم به [[تبعید]] شود و مادر نتواند یا نخواهد که با پدر آن فرزند، به محل [[تبعید]] برود، از سویی هم مایل نباشد که زندگی خویش را به طلاق، بفرجاماند، لازم می‌آید که مسإلهٔ حضانت مجال طرح پیدا کند.
* ''۲-'' عبارت ''"با توجه به [[شرط ضمن عقد|شروط ضمن عقد]] و مطالب مندرج در [[سند ازدواج|اسناد ازدواج]]"'' در این ماده حاکی از آن است که [[دادگاه]] بر مبنای توافقات بین [[اصحاب دعوای]] نسبت به امر حضانت اتخاذ تصمیم می‌کند. زیرا چیز دیگری به جز توافق، در [[شروط ضمن عقد ازدواج|شروط ضمن عقد]]، منعکس نمی‌شود. از سویی اصل، تسری [[قید]] به تمام [[جمله]] است مگر این که قرینه‌ای باشد. بنا بر این، عبارت ''"با توجه"''، به تمامی عبارات پس از خود، اثر می‌گذارد که حضانت نیز از آن جمله است.
== پانویس ==
{{پانویس|۲}}
[[رده:حضانت]]
خط ۱۰۵:
[[رده:کودکی]]
[[رده:طلاق]]
[[رده:ویکی‌سازی رباتیک]]
| |||