سامانه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''سامانه''' یا '''سیستم''' {{به انگلیسی|System}} [[مجموعه]] یا گروهی از اشیاء مرتبط یا غیر مرتبط است که [[هدف]] یا اهدافی خاص را دنبال می‌کنند، به گونه‌ای که واحدی پیچیده را تشکیل دهند.

سیستم مجموعه ایمجموعه‌ای از اجزایی است که با هم کار می کنندمی‌کنند و هدف معینی را دنبال می کنندمی‌کنند. سیستم تنها به نوع فیزیکی آن محدود نمی‌شود. مفهوم سیستم را در مورد پدیده هایپدیده‌های مجرد پویا نظیر اقتصاد نیز به کار گرفته می شود می‌شود.

واژه یواژهٔ '''سیستم''' (System) از واژه لاتین سیستما به معانی کل ،کل، ترکیب یا محموعه حاصل از ترکیب چند جزء می باشدمی‌باشد. در زبان فارسی واژه یواژهٔ سیستم به دلیل کثرت استفاده متداول شده است . واژه هایواژه‌های '''سامانه''' و '''نظام''' برابرهای فارسی متداول برای واژه یواژهٔ سیستم می باشند می‌باشند.

سامانه یا سیستم (منظومه، و دستگاه هم گفته شده است؛ مانند: [[منظومه شمسی|منظومهءمنظومهٔ شمسی]] - Solar system، و [[دستگاه معادلات خطی|دستگاه معادلات خطّی]] - System of linear equations) همچیده‌ای از عناصر همپیوسته‌ای است که یک تمامیت یگانه را تشکیل می‌دهند. چنین ترکیب و همچیده‌ای معمولاً مجموعه‌ای سامانمند و منظم را درست می‌کند و به همین رو به آن '''سامانه''' می‌گویند که از '''واژه پارسی سامان ''' به معنی ''' نظم و ترتیب''' گرفته شده‌است.

'''سیستم''' مجموعه ایمجموعه‌ای هماهنگ از عناصر و اجزاء مختلف است که در طی رابطه هایرابطه‌های تعاملی هدفمند با یکدیگر نتایج مشخصی را محقق می نمایندمی‌نمایند. این نتایج توسط هریک از عناصر به تنهایی قابل تحقق نمی‌باشد (حمیدی زاده ،زاده، 1379).<ref>{{یادکرد |کتاب = پویایی هایپویایی‌های سیستم| نویسنده = دکتر محمدرضا حمیدی زاده |ترجمه = |فصل = |صفحه = | = | دانشگاه شهید بهشتی | = |شابک =}}</ref> .

عناصر یااجزاءاصلی تشکیل دهنده سیستم شامل مغزافزار، سخت افزارسخت‌افزار و نرم‌افزارمی باشند .

== انواع سیستم هاسیستم‌ها ==

=== سیستم هایسیستم‌های باز و بسته ===

هر سیستم عناصر زیر را شامل می گرددمی‌گردد:ورودی هاورودی‌ها یا منابعمنابع، ، خروجی هاخروجی‌ها یا نتایج ،نتایج، عملیات یا پردازشپردازش‌ها، ها،بازخورد، بازخورد،ارتباطاتارتباطات، ،کنترل، کنترل،محیطمحیط سیستم و مرزهای سیستم ( گلستان هاشمی به نقل از INCOS ).

در یک جمعجمع‌بندی بندی می توانمی‌توان سیستم را در تعریفی جامع، مانع و رادع، اینگونه تعبیر کرد:

سیستم عبارت است از، ارتباط معنادار میان اجزا، در نسبت با کل، که در تعامل با محیط خدمات ارایه می کندمی‌کند.

جهان هستی جهان سیستم هاست . وجه اشتراک همه پدیده هایپدیده‌های عالم از کهکشان هاکهکشان‌ها تا اتم هااتم‌ها این است که همه آنها سیستم هستند و دارای انواع زیر سیستم هاسیستم‌ها و فرا سیستم ها می باشندسیستم‌ها می‌باشند.

== علم سیستم هاسیستم‌ها - علم سیستم شناسی ==

حوزه هایحوزه‌های علمی تخصصی مطالعه و پژوهش درباره یدربارهٔ ابعاد و جوانب انواع سیستم ها ،سیستم‌ها، '''علوم سیستم ها'''( Systems Sciences ) نامیده می شودمی‌شود که به فارسی می توانمی‌توان آن را '''علم سیستم شناسی''' یا '''علم سامانه شناسی''' ( Systemology ) نیز نامید . این علم ماهیت بین رشته ایرشته‌ای داشته و زیر شاخه هاشاخه‌ها یا گرایش هایگرایش‌های متعددی را شامل میمی‌گردد گردد( گلستان هاشمی ،هاشمی، 1391 ) .<ref>{{یادکرد |کتاب = مبانی علم سیستم شناسی | نویسنده = دکتر سید مهدی گلستان هاشمی |ترجمه = |فصل = |صفحه = | = | | = |شابک =}}</ref> .

'''مهندسی سیستم''' یا '''مهندسی سامانه ها''' ( Systems Engineering ) یکی از دانش هایدانش‌های تخصصی میان رشته ایرشته‌ای است که به ایجاد سیستم هایسیستم‌های پیچیده مانند محصولات با فناوری هایفناوری‌های بالا و متعدد ( نوآوری سیستم یا نوآوری محصول ) می پردازدمی‌پردازد. مهندسی سیستم به عنوان سیستم مهندسی نوآوری محصولات پیچیده از زیر نظام هاینظام‌های نظام مدیریت نوآوری جامع و نظام مدیریت جامع خلق ارزش در سازمان هایسازمان‌های دانش بنیان و نوآور و مبتنی برانواع [[فناوری هایفناوری‌های پیشرفته]] و محصولات پیچیده محسوب میمی‌گردد گردد( گلستان هاشمی ،هاشمی، 1390 ) .<ref>{{یادکرد |کتاب = مدیریت نوآوری جامع| نویسنده = دکتر سید مهدی گلستان هاشمی |ترجمه = |فصل = |صفحه = | = | چاپ = | = |شابک =}}</ref> .

منابع دانشی تخصصی برای مهندسی سیستم مواردی مانند راهنمای پیکره دانش مهندسی سیستم SEBoK ،SEBoK، راهنمای مهندسی سیستم انجمن بین‌المللی مهندسی سیستم ها( INCOSE ) ، راهنمای مهندسی سیستم ناسا(NASA-SEH)و همچنین استاندارد مهندسی سیستم ISO 15288 میمی‌باشند باشند( گلستان هاشمی ،هاشمی، 1390 ).<ref>{{یادکرد |کتاب = راهنمای مهندسی سیستم(INCOSE)| نویسنده = دکتر سید مهدی گلستان هاشمی |ترجمه = |فصل = |صفحه = | = | چاپ = | = |شابک =}}</ref> ..<ref>{{یادکرد |کتاب = استاندارد مهندسی سیستم ISO 15288 | نویسنده = دکتر سید مهدی گلستان هاشمی |ترجمه = |فصل = |صفحه = | = | چاپ = | = |شابک =}}</ref> .

* [[تفکر سیستمی]]

* [[نظریه سامانه‌ها]]

* [[پویایی هایپویایی‌های سیستم]]

* کتاب کنترل ،کنترل، تالیف کاتسو هیکو اگاتا ترجمه علی کافی چاپ مرکز نشر دانشگاهی