پی‌رنگ: تفاوت میان نسخه‌ها

{{ادبیات}}

'''پِیرنگ ''' (با تلفظ صحیح: pey-rang) طرح، چهارچوب، و نظم و ترتیب منطقی حوادث در اثر ادبی یا هنری مانند داستان، نمایشنامه، و شعر.

واژۀ پیرنگ از هنر نقّاشی به وام گرفته‌شده و به معنای طرحی‌است که نقّاشان بر روی کاغذ می‌کشند و بعد آن را کامل می‌کنند؛ طرح ساختمانی که معمولاً معماران می‌ریزند و از روی آن ساختمان بنا می‌کنند. واژۀ پیرنگ در داستان به معنای روایت حوادث داستان با تأکید بر رابطۀ علیّت می‌باشد.

 

آنچه مولانا در حکایت شاه و کنیز می‌گوید:

{{شعر|نستعلیق}}

از نظر [[ارسطو]]، پیرنگ ایده‌آل از چنان همبستگی و استحکامی برخوردار است که اگر حادثه‌ای از آن حذف یا جا‍‌به‌جا شود، وحدت آن به کلّی درهم می‌ریزد‌‎.

 

<ref>سایت دیباچه [http://www.dibache.com/text.asp?id=518&cat=45 پیرنگ، طرح]</ref>

 

طبق تعریف فورستر بین داستان و پیرنگ تفاوت است از این سخن درمی‌یابیم كه داستان نقل رشته‌ای از حوادث است كه تنها بر طبق توالی زمانی، نظم و ترتیب یافته است در حالی‌كه پیرنگ نقل حوادث با تكیه بر موجبیّت و روابط علی و معلولی‌است.

<ref>سایت تبیان [http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=194701 پیرنگ داستان]</ref>

تعبیر پیرنگ را به جای طرح (Plot)، در ایران برای اولین بار [[محمدرضا شفیعی کدکنی]] پیشنهاد كرد و [[جمال میرصادقی]] آن را به كار برد. پیرنگ در واقع همان بیرنگ است. بیرنگ طرحی است كه نقاشان به روی كاغذ می‌كشند و بعد آن را كامل می‌كنند یا طرح ساختمانی كه معماران می‌ریزند و از روی آن ساختمان را بنا می‌كنند.<ref>همان</ref>

 

 

 

== جستارهای وابسته ==

* [[شخصیت (داستان)|شخصیت]]

* [[توصیف (داستان)|توصیف]]

* [[گفتگو (داستان)|گفتگو]]

* [[فضا (داستان)|فضا]]

 

== منابع ==

* فرهنگ اصطلاحات ادبی، سیما داد، انتشارات مروارید، چاپ پنجم، تهران ۱۳۹۰. [http://www.ketab.ir/bookview.aspx?bookid=1594263 سایت خانۀ کتاب 1-68-6026-964-978 ISBN]

* فرهنگ فشردۀ سخن، جلد اوّل، حسن انوری، انتشارات سخن، چاپ پنجم، تهران ۱۳۸۸. [http://www.ketab.ir/bookview.aspx?bookid=1471350 سایت خانۀ کتاب 3-051-372-964-978 ISBN]

* [http://hamshahrionline.ir/details/9055 جُنگ واژه‌ها|سایت همشهری آنلاین]

* [http://www.dibache.com/text.asp?id=518&cat=45 پیرنگ، طرح|سایت دیباچه]

 

{{عناصر داستانی}}

{{ادبیات داستانی}}

[[رده:پیرنگ (ادبیات)]]

[[رده:ادبیات داستانی]]

[[رده:عناصر داستان]]