ویکی‌پدیا

فرانکلین دلانو روزولت: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
جز ←‏وضعیت سلامتی: اصلاح ارجاع (مرحله ۲ ) با استفاده از AWB
ابرابزار، اصلاح سجاوندی، اصلاح ارقام
خط ۷:
| image = FDR 1944 Color Portrait.tif
| office1 = [[فهرست رئیس‌جمهورهای ایالات متحده آمریکا|۳۲مین]] [[رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا]]
| vicepresident1= John Nance Garner{{-پاک‌کن}}[[هنری ای. والاس]]{{-پاک‌کن}}[[هری ترومن]]
| term_start1 =۴ مارس ۱۹۳۳
| term_end1 =۱۲ آوریل ۱۹۴۵
خط ۵۲:
[[پرونده:Tehran Conference, 1943.jpg|200px|بندانگشتی|چپ|روزولت (وسط) در [[کنفرانس تهران]]]]
[[پرونده:Roosevelt in a wheelchair.jpg|200px|بندانگشتی|چپ|روزولت بر روی صندلی چرخدار، ۱۹۴۱]]
'''فرانکلین دلانو روزولت''' {{انگلیسی|Franklin Delano Roosevelt}} (زاده ۱۸۸۲ - درگذشته ۱۹۴۵) [[فهرست رئیس‌جمهورهای ایالات متحده آمریکا|سی و دومین رئیس‌جمهور آمریکا]] از [[حزب دموکرات ایالات متحده آمریکا|حزب دموکرات]] بود.
 
({{IPAc-en|ˈ|r|oʊ|z|ə|v|ə|l|t}}, آن طور که خود تلفظ می‌کرد،<ref>{{cite web|url=https://www.youtube.com/watch?v=Lm3Bntsp2ck|title=President Franklin D. Roosevelt First Inaugural Address|publisher=Google|work=YouTube|date=October ۱۵, 2009|accessdate=March 4, 2014}}</ref> یا {{IPAc-en|ˈ|r|oʊ|z|ə|v|ɛ|l|t}}; ۳۰ ژانویه ۱۸۸۲ – ۱۲ آوریل ۱۹۴۵), مشهور به '''اف‌دی‌آر''' دولتمرد و رهبر سیاسی آمریکایی بود که به عنوان [[فهرست رئیس‌جمهورهای ایالات متحده آمریکا|سی و دومین]] [[رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا]] از ۱۹۳۳ تا زمان مرگش در ۱۹۴۵ فعالیت کرد. او که [[حزب دموکرات ایالات متحده آمریکا| دموکرات]] بود، رکورد چهار بار پیروزی در [[انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده آمریکا]] را داراست و به عنوان چهره‌ای کلیدی در وقایع جهان در میانهٔ قرن بیستم مطرح است. او در بیشتر [[رکود بزرگ]] و [[جنگ جهانی دوم]] حکومت ایالات متحده را رهبری کرد. او به عنوان رهبر مسلط حزبش، ائتلاف نیو دیل را ساخت، سیاست آمریکا را به نظام حزبی پنجم تغییر راستا داد، و [[Modern liberalism in the United States| لیبرالیسم آمریکا]] را در ثلث دوم قرن بیستم تعریف کرد.
وی قبل از رسیدن به مقام ریاست جمهوری به بیماری [[فلج اطفال]] دچار شد. بطوری که از کمر به پایین فلج شده و قادر به راه رفتن نبود، اما با تلاش بسیار و اراده قوی، اجازه نداد که این ناتوانی، مانع از اعتماد رای‌دهندگان به او شود<ref>{{یادکرد-ویکی
 
}}</ref>. بسیاری از محققین تاریخ و علوم سیاسی، روزولت را غالباً در کنار [[آبراهام لینکلن]] و [[جرج واشنگتن]]، به عنوان یکی از برترین روسای جمهور آمریکا ردهرده‌بندی بندیمی‌کنند<ref>Arthur میM. کنندSchlesinger, Jr. , "Ranking the Presidents: From Washington to Clinton". ''Political Science Quarterly'' (1997) 112#2, pp 179–90. doi:10.2307/2657937.</ref>{{یادکرد-ویکی▼
 
روزولت در سال ۱۸۸۲ در یک خانواده برجسته، قدیمی هلندی اهل شهرستان داچس، نیویورک متولد شد. او در نهادهای آموزشی نخبه‌پروری چون مدرسه گروتون، [[کالج هاروارد]]، و [[مدرسه حقوق کلمبیا]] تحصیل کرد. در ۲۳ سالگی در سال ۱۹۰۵ با [[النور روزولت]] ازدواج کرد، و با او شش فرزند داشت. او در سال ۱۹۱۰ وارد سیاست شد، و در سنای ایالتی نیویورک، و سپس به عنوان دستیار وزیر نیروی دریایی در دوره رئیس جمهور [[توماس وودرو ویلسون]] کار کرد. در سال ۱۹۲۰، روزولت جفت انتخابی و معاون [[جیمز میدلتون کاکس]] نامزد حزب دمکرات در انتخابات ریاست جمهوری بود، ولی این دو انتخابات را به نامزدهای جمهوریخواه، [[وارن جی. هاردینگ]] و [[کالوین کولیج]] باختند. روزولت در سال ۱۹۲۱ به بیماری [[فلج اطفال]] دچار شد. بطوری که از کمر به پایین فلج شده و قادر به راه رفتن نبود، اما با تلاش بسیار و اراده قوی، اجازه نداد که این ناتوانی، مانع از اعتماد رای‌دهندگان به او شود<ref>{{یادکرد-ویکی
|پیوند = https://en.wikipedia.org/wiki/Franklin_D._Roosevelt
|عنوان =Franklin D. Roosevelt
|زبان = انگلیسی
|بازیابی = 24 سپتامبر ۲۰۱۵
}}</ref> او مرکزی برای درمان مبتلایان به فلج اطفال را در [[وارم اسپرینگ، جورجیا]] تأسیس کرد. پس از بازگشت به سیاست، روزولت در سال ۱۹۲۸ به عنوان فرماندار نیویورک برگزیده شد. او از سال ۱۹۲۹ تا ۱۹۳۳ در این سمت بود و مروج تصویب برنامه‌هایی برای مبارزه با رکود اقتصادی در آن زمان بود.
▲}}</ref>. بسیاری از محققین تاریخ و علوم سیاسی، روزولت را در کنار [[آبراهام لینکلن]] و [[جرج واشنگتن]]، یکی از برترین روسای جمهور آمریکا رده بندی می کنند <ref>{{یادکرد-ویکی
 
|پیوند = https://en.wikipedia.org/wiki/Historical_rankings_of_Presidents_of_the_United_States
روزولت در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۹۳۲، رئیس جمهور جمهوریخواه وقت [[هربرت هوور]] را به طور قاطع شکست داد. روزولت وقتی به ریاست جمهوری رسید که آمریکا در میانهٔ وخیم‌ترین بحران اقتصادی در تاریخ خود بود. اف‌دی‌آر که به خاطر پیروزی شخصیش بر [[فلج اطفال]] پرانگیزه شده بود، بر خوش‌بینی و کنشگری مداوم خود برای نوزایی روحیهٔ ملی تکیه کرد.<ref>[[#Siracusa|Siracusa]], p. 22.</ref><ref>{{cite book|author=James Tobin|title=The Man He Became: How FDR Defied Polio to Win the Presidency |year=2013| publisher=Simon and Schuster| pages=4–7}}</ref> روزولت در ۱۰۰ روز نخست ریاست جمهوری خود، قوانین فدرال بی‌سابقه‌ای مطرح و فرمان‌های اجرایی صادر کرد که منجر به [[نیو دیل]] شد— برنامه‌های گوناگونی که برای فراهم آوری مشاغل حکومتی برای بیکاران، بازیابی اقتصادی و اصلاحات وال استریت، بانکها و حمل و نقل طراحی شده بودند. او برنامه‌های متعددی را برای حمایت از بیکاران و کشاورزان، و برای تشویق رشد سندیکاها و مقررات گذاری بیشتر بر کسب و کار و مالیه ایجاد کرد. حمایت او از لغو ممنوعیت الکل در سال ۱۹۳۳ بر محبوبیت او افزود، ولی سپس با بحران عمیقی در سالهای ۱۹۳۷–۳۸ مواجه شد. ائتلاف محافظه کار دو حزبی شکل گرفته در سال ۱۹۳۷ مانع این شد که او دیوان عالی را با گزینه‌های خود پر کند، و تقریباً تمام پیشنهادهای او برای قوانین عمده لیبرال (به جز حداقل دستمزد که تصویب شد) را سد کرد. با شروع جنگ و پایان بیکاری، محافظه کاران در کنگره دو برنامه عمده جبران اقتصادی را لغو کردند. به هر روی، آنان بیشتر مقررات او بر کسب و کارها را نگه داشتنند. برنامه‌های عمده باقی مانده شامل [[کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا]]، و [[تأمین اجتماعی (ایالات متحده آمریکا)|تأمین اجتماعی]] و چند برنامه کوچکتر بودند.
|عنوان =Historical rankings of Presidents of the United States
 
|زبان = انگلیسی
|بازیابی = 28 سپتامبر ۲۰۱۵
}}</ref>.
== وضعیت سلامتی ==
روزولت در اوت ۱۹۲۱ و زمانی که تعطیلات خود را در جزایر کامپبلو در [[نیوبرانزویک]] [[کانادا]] می‌گذراند به بیماری فلج اطفال مبتلا گشت. او برای مدتی کاملاً فلج شده بود اما در نهایت از کمر به پایین فلج گشت.<ref>{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=Berkin|نام خانوادگی۲=Miller|نام خانوادگی۳=Cherny|نام خانوادگی۴=Gormly |کتاب=Making America: A History of the United States, Volume 2: Since 1865, Brief|سال=2013|فصل=|صفحه=554|جلد=|زبان=en}}</ref> او با تکیه بر همراهی همسرش، [[النور روزولت]] توانست در صحنه سیاست باقی بماند.<ref name="brit">{{یادکرد وب | عنوان=Franklin D. Roosevelt | نشانی=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/509263/Franklin-D-Roosevelt/23942/Paralysis-to-presidency | ناشر=[[دانشنامه بریتانیکا|Encyclopædia Britannica]] | تاریخ بازبینی=10 April 2014 | کد زبان=en}}</ref>
سطر ۷۰ ⟵ ۷۲:
وی در جورجیانای آمریکا مجتمعی به نام Warm Springs را راه‌اندازی کرد که شامل چند هتل و یک استخر آب گرم می‌شد و بیشتر برای افراد بی بضاعت بود و شیوه آب درمانی را نیز رونق بخشید. Warm Springs یکی از معتبرترین و بهترین مجتمع‌های نگهداری از بیماران فلج اطفال در دنیا می‌باشد.
 
وی در سال ۱۹۳۸، یک بنیاد خیره با نام بنیاد ملی فلج اطفال (National Foundation for Infantile Paralysis) را برای تامینتأمین مالی حمایت از بیماران و تحقیقات روی بیماری فلج اطفال تاسیستأسیس نمود که به دلیل محبوبیت روزولت، توانست مبالغ قابل توجهی را جمع آوریجمع‌آوری کرده و بیماران زیادی را تحت پوشش قراردهد. <ref>{{یادکرد-ویکی
|پیوند = https://en.wikipedia.org/wiki/March_of_Dimes
|عنوان =March of Dimes
|زبان = انگلیسی
|بازیابی = 24 سپتامبر ۲۰۱۵
}}</ref>
 
از جمله اقدامات بنیاد، تعریف پروژه ایپروژه‌ای در سال ۱۹۴۸ برای دکتر [[جوناس سالک]] برای بررسی ویروس فلج اطفال بود. ادامه تحقیقات سالک، منجر به کشف واکسن فلج اطفال شد. <ref>{{یادکرد-ویکی
|پیوند = https://en.wikipedia.org/wiki/Jonas_Salk
|عنوان =Jonas Salk
سطر ۸۸ ⟵ ۹۰:
{{همچنین ببینید|نیو دیل}}
 
روزولت در سال ۱۹۳۲ توانست به نامزدی [[حزب دموکرات (آمریکا)|دموکرات‌ها]] برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا دست یابد. وی توانست در انتخابات آن سال، با اختلافی فراوان [[هربرت هوور]] را شکست دهد.
مهمترین سیاست روزولت، اجرای برنامه [[نیو دیل]]، برای احیای اقتصاد آمریکا پس از رکود شدید اقتصادی ۱۹۳۰ بود.
روزولت طی دومین دوره ریاست جمهوری خود در آمریکا به خطر [[فاشیسم]] واقف شد و از سال ۱۹۳۷ تلاش‌هایی را برای اطلاع افکار عمومی کشورش از این خطر و رویدادهایی که بر این مبنا در اروپا و آسیا در حال وقوع بود، آغاز کرد.
 
=== دوره دوم ۱۹۳۷–۱۹۴۱ ===
تأئیدتأیید کمک‌های آمریکا به [[بریتانیا]] و [[روسیه]] (ر.ک. [[قانون وام و اجاره]]) در سال ۱۹۴۱ زمینه مخالفت‌های داخلی با سیاست‌های وی را فراهم آورد؛ اما حمله [[ژاپن]]ی‌ها به [[پرل هاربر]] به این مخالفت‌ها پایان داد. در ۱۹۴۲ روزولت دستور [[بازداشت دستهٔ جمعی ژاپنیها در امریکا|بازداشت دسته جمعی]] ۱۰۰٬۰۰۰ [[ژاپنی آمریکایی]] را صادر کرد.
 
=== دوره سوم ۱۹۴۱–۱۹۴۵ ===
سلسله جلسات وی با [[وینستون چرچیل]] و [[جوزف استالین]] مبانی جهان پس از [[جنگ جهانی دوم]] را بنیان نهاد.
 
==== کنفرانس تهران ====
کنفرانس تهران با شرکت چرچیل، روزولت و استالین از ۲۸ نوامبر تا اول دسامبر ۱۹۴۳ (۶ تا ۹ آذرماه ۱۳۲۲) به صورت سرّی در سفارت شوروی در تهران، پایتخت ایران برگزار شد.
سطر ۱۰۶ ⟵ ۱۰۹:
 
==== جنگ جهانی دوم ====
پس از حمله ژاپن به [[پرل هاربر]]، مخالفت با شرکت آمریکا در جنگ جهانی دوم حامیان خود را از دست داد. [[آلمان]] و [[ایتالیا]] در ۱۱ دسامبر ۱۹۴۱ به آمریکا اعلان جنگ کردند، که آمریکا هم متقابلاً چنان کرد. روزولت و مشاورین نظامیش یک استراتژی جنگی را با هدف متوقف کردن پیشروی‌های آلمان در [[اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی|اتحاد شوروی]] و شمال آفریقا اجرا کردند{{مدرک}}؛ و اشغال اروپای غربی با هدف محصور ساختن آلمان بین دو جبهه و حفظ چین و شکست دادن [[ژاپن]] را کلید زدند. افکار عمومی اولویت را به نابودی ژاپن می‌داد، بنابراین نیروهای آمریکایی عمدتاً در سال ۱۹۴۲ به [[اقیانوس آرام]] فرستاده شدند.<ref>{{Citation | editor1-first = David B. | editor1-last = Woolner | editor2-first = Warren F. | editor2-last = Kimball | editor3-first = David | editor3-last = Reynolds | displayeditors=1 | title = FDR's world: war, peace, and legacies | year = 2008 | page = 77}}</ref>
 
===== بازداشت دسته جمعی آلمانی‌ها، ایتالیایی‌ها و ژاپنی‌ها =====
{{اصلی|بازداشت دسته‌جمعی ژاپنی‌ها در آمریکا|بازداشت دسته‌جمعی آلمانی-آمریکایی‌ها}}
وقتی جنگ شروع شد، خطر حملهٔ ژاپن به سواحل آمریکا فشاری فزاینده ایجاد کرد تا مردمان ژاپنی تبار از منطقهٔ ساحلی جابه جاجابه‌جا شوند. این فشار به دلیل ترس از تروریسم، جاسوسی و/یا خرابکاری افزایش یافت؛ این فشار همچنین به رقابت و تبعیض ضد ژاپنی مرتبط بود. در ۱۹ فوریه ۱۹۴۲ روزولت [[فرمان اجرایی ۹۰۶۶]] را امضا کرد که صدها هزار مهاجر ژاپنی بدون تابعیت ژاپنی، و فرزندانشان که دارای تابعیت مضاعف بودند را جابه جاجابه‌جا کرد. آنان مجبور شدند املاک و کسب و کارهای خود را ترک کنند و به اردوگاه‌هایی که به طور فوری در مناطق داخلی و بد آب و هوای آمریکا ساخته شده بود منتقل شدند.
 
پس از این که آلمان و ایتالیا در دسامبر ۱۹۴۱ به آمریکا اعلان جنگ کردند، بسیاری از شهروندان آلمانی و ایتالیایی که شهروندی آمریکا را نگرفته بودند دستگیر یا به کار اجباری گرفته شدند.<ref>Brief Overview of the World War II Enemy Alien Control Program. [http://www.archives.gov/research/immigration/enemy-aliens-overview.html archives.gov], retrieved October 12, 2015.</ref>
سطر ۱۵۴ ⟵ ۱۵۷:
 
{{ترتیب‌پیش‌فرض:روزولت، فرانکلین دی.}}
 
[[رده:فرانکلین دلانو روزولت]]
[[رده:آزادمردان شهر لندن]]
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/فرانکلین_دلانو_روزولت»