ویکی‌پدیا

قمصر: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
جز تمیزکاری، + ماژول گروه‌بندی ارجاع با استفاده از AWB
خط ۳۶:
 
== موقعیت جغرافیایی ==
قمصر شهری واقع در شمال غرب [[استان اصفهان]] و جنوب [[شهرستان کاشان]] و به صورت دره‌ای با ابعاد تقریبی ۹ و ۵ کیلومتر است. شهرت قمصر به اعتبار گلاب و کیفیت گل محمدی آن است. به علت آب‌وهوا و خاک مناسب (لوم: مخلوطی از شن و رس)، گل محمدی آن مرغوبیت بسیاری دارد.<ref name=ToolAutoGenRef3>{{محسن کافی و یحیی ریاضی، پرورش گل محمدی و تولید گلاب، تهران، پرچین، 1380}}</ref> در سال‌های ۱۳۵۴–۱۳۵۲ کارشناسان بلغاری با بررسی گل سرخ محمدی قمصر دریافتند که در سنجش با نمونه‌های همگون در دیگر نقاط کشور از کیفیت بسیار بهتری برخوردار است. از همین رو، برخی صنایع پیشرفتهٔ عطرسازی جهان به کاربرد اسانس عطر گل محمدی قمصر روی آورده‌اند.<ref name=ToolAutoGenRef1>{{هادی اکبری، قمصر (گذشته، حال، آینده)، قم، 1381}}</ref>
 
== تاریخچه و آثار تاریخی ==
نام قمصر به صور «قُمسر» و «کُمسر» نیز ضبط شده است. جزء «قُم» در قمصر با واژهٔ کوم، به معنای قنات، شاید بی‌ارتباط نباشد.<ref>{{زهرا ریاضی (پروانه)، دانستنی‌های تاریخی کاشان و مناطق اکو توریسم، کاشان، 1386}}</ref> کشف چند مسکوک در پای کوه‌های اشک در شمال شرقی قمصر، که قدمت آن‌ها حتی به زمان هخامنشیان می‌رسد، این فرض را تقویت می‌کند که احتمالاً تاریخچهٔ آن به قبل از اسلام می‌رسد، هرچند در این باره با قطعیت نمی‌توان سخن گفت.<ref>{{پرویز کردوانی و امیرحسین غفاری، بررسی صنعت گلابگیری و اهمیت آن در بخش قمصر کاشان»، پژوهشهای جغرافیایی، شماره 47، سال 366، بهار 1383}}</ref> قمی، از مورخان محلی قرن چهارم، در ذکر قرا و مزارع کاشان، از قمصر نام نبرده، در حالی که نام روستاهای نزدیک به قمصر، یعنی قزاآن و قهرود و جوشقان (با ضبط خونجان)، را ذکر کرده است.<ref>{{حسن بن محمد بن حسن قمی، تاریخ قم، ترجمهٔ حسن‌بن عبدالمطلب قمی، چاپ سیدجلال الدین طهرانی، تهران، 1361}}</ref> به نوشتهٔ راوندی، در حملهٔ ملک سلجوقی بن محمد بن ملکشاه سلجوقی به ناحیهٔ کاشان در ۵۳۲ ق، قمصر ویران شد.<ref>{{ابوالرضا حسنی راوندی قاشانی، دیوان، چاپ سیدجلال‌الدین الارموی مشهور به محدث، مطبعه المجلس 1334}}</ref> در سال۷۰۰ ق، کاشانی در توصیف صنعت کاشی دربارهٔ سنگی معروف به سنگ قمصری و سنگ لاجورد معروف به سلیمانی، که معدن آن در قریهٔ قمصر بوده، مطالبی آورده است. در قرن هشتم، [[حمدالله مستوفی]] قمصر را دهی در ولایت کاشان خوانده که در آن حشیش (گیاه) نادر بوده و کوه‌های قمصراز منابع تأمین آب کاشان بوده است.<ref>{{حمدالله مستوفی، نزهه القلوب}}</ref>
در شمال قمصر سدی تاریخی قرار دارد که برخی بانی آن را سلطان جلال‌الدین خوارزمشاه دانسته‌اند<ref>{{عبدالرحیم کلانتر ضرابی (سهیل کاشانی)، مرآه القاسان یا تاریخ کاشان، چاپ ایرج افشار، تهران 1356}}</ref> و برخی زمان آن را به دورهٔ سلطان جلال‌الدین [[ملکشاه سلجوقی]] (۴۸۵–۴۶۵ ق) نسبت داده‌اند.<ref name=ToolAutoGenRef2>{{حسن نراقی، آثار تاریخی شهرستان‌های کاشان و نطنز، تهران، 1374}}</ref> شواهد حاکی است که سد مربوط به ملکشاه سلجوقی به مرور زمان تخریب شده و مجدداً در دورهٔ صفویه (شاه عباس اول) سد فعلی بر روی شالودهٔ سد باقی‌مانده از سد دوره سلجوقی احداث شده‌است. این سد در پی سیل سال ۱۳۳۵ از کار افتاده است.
در زمان [[شاه عباس دوم]] صفوی (حک: ۱۰۵۲–۱۰۷۷)، [[ملا محسن فیض کاشانی]] در قمصر سکونت داشت و شاه گاه به دیدار او می‌رفت. بسیاری از بناهای شاهانه و حوض و استخر و عمارت مخصوصی در باغ و خانهٔ ملا محمدمحسن فیض کاشانی در قمصر به دستور شاه عباس دوم ساخته شده است.<ref>{{محمدطاهر وحید قزوینی، عباسنامه یا شرح زندگانی 22 سالهٔ شاه عباس ثانی (1052-1073)، چاپ ابراهیم دهگان، اراک 1329}}</ref>
کاروانسرای شاه عباسی یا کاروانسرای گبرآباد در ۵ کیلومتری قمصر از دیگر آثار تاریخی آن است. از دیگر آثار تاریخی قمصر بقعهٔ امامزاده شاهسواران است که بر فراز بلندترین قلهٔ کوهسار میان قمصر و قهرود قرار دارد. این بقعه دارای دو در چوبی به تاریخ ۸۸۷ و ۹۰۲ ق است. در لوحهٔ مرمرین ستونی در داخل بقعه تاریخ ۹۰۱ و بر در ورودی کنده‌کاری‌شدهٔ بقعه تاریخ ۹۹۵ دیده می‌شود.<ref>{{حسن نراقی،name=ToolAutoGenRef2 آثار تاریخی شهرستان‌های کاشان و نطنز، تهران، 1374}}</ref> در دورهٔ قاجار، قمصر از قرای معتبر و بهترین ییلاق کاشان و دارای باغ‌های فراوان و آب‌های گوارا و گلاب معروف بود.<ref>{{حسن نراقی،name=ToolAutoGenRef2 آثار تاریخی شهرستان‌های کاشان و نطنز، تهران، 1374}}</ref>
 
== آب و هوا ==
خط ۴۸:
 
== زبان و لهجه ==
ساکنان قمصر اساساً زبان فارسی است. البته در بیان مطالب و نحوه تلفظ لغات و به کاربردن صدای حروف (کسر و فتح و ضم) تفاوت‌هایی دیده می‌شود که این خود متأثر از رواج و نفوذ گویش مشهور مردم کاشان است. از دیدگاه زبان‌شناسی علمی نیز زبان ساکنان قمصر را باید فارسی، ولی با گویش کاشانی نام نهاد. از حیث زبان‌شناسی تاریخی، زبان و گویش ساکنان برخی از روستاهای بخش قمصر نظیر قهرود کاملاً با زبان فارسی امروزی متفاوت است و به طور کلی به علت در حاشیه ماندن این روستا از تحولات تاریخی و دگرگونی‌های فرهنگی و روحیه مقاومت و پایداری در برابر تجدد زبان کنونی ساکنان این روستا زبان پهلوی ساسانی است و به طور کامل رواج دارد. در محاورهٔ معمول ساکنان قمصر، الفاظ و لغات خاص و غیر مرسوم و نامأنوس زیادی به کار می‌رود که تعداد آن‌ها اندک نیست و این نیازمند بررسی بیشتر است.<ref>{{هادی اکبری،name=ToolAutoGenRef1 قمصر (گذشته، حال، آینده)، قم، 1381}}</ref>
 
== محصولات ==
قمصر علاوه بر گلاب و عرقیات گیاهی دیگر محصولات دیگری هم دارد که از آن جمله است عصاره یا عطر گل محمدی که به کشورهای اروپایی صادر می‌شود، آلوچه یا گوجه‌سبز خشک شده، جوزقند (الگ یا نوعی [[هلو]]ی پوست‌کندهٔ خشک‌شده و پرشده با پودر بادام و هل و شکر و آرد نخودچی)، صابون محلی، قالی دست‌بافت (این سه مورد اخیر در سال‌های اخیر تقریباً از رونق افتاده‌اند).<ref>{{محسن کافیname=ToolAutoGenRef3 و یحیی ریاضی، پرورش گل محمدی و تولید گلاب، تهران، پرچین، 1380}}</ref> گلاب قمصر شهرت جهانی دارد و هر سال خانهٔ [[کعبه]] با آن شسته می‌شود.<ref>{{سعید محمودی ازناوه، کاشان مروارید کویر، مقدمهٔ محمد مخلصی، تهران، 1378}}</ref>
 
== دین ==
خط ۷۵:
گل نیمه پر پر، صورتی رنگ و بسیار خوشبو، برگ‌گلها به شکل تخم مرغی، دارای ۵ تا ۷ برگچه و یک دم برگ، شکل گیاه آن بوته‌ای پر پشت با بلندای نزدیک به ۱٫۵ متر، دارای خارهای ریز بیشمار روی ساقه‌ها به ویژه در ساقه‌های جوان آن.
 
در نشستی در ۱۳۷۴/۹/۲۲، که با حضور ریاست انجمن باغبانی ایران و شماری از استادان دانشگاه‌های ایران برگزار شد، گل سرخ محمدی با ویژگی‌های مذکور به عنوان گل ملی کشور تأیید و برگزیده شد.<ref>{{هادی اکبری،name=ToolAutoGenRef1 قمصر (گذشته، حال، آینده)، قم، 1381}}</ref>
 
== پانویس ==
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/قمصر»