مسجد جامع اصفهان: تفاوت میان نسخه‌ها

| میراث در خطر؟ =

'''مسجد جمعه''' یا '''مسجد جامع [[اصفهان]]''' از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین ابنیه مذهبی ایران است. این مسجد مجموعه تاریخی وسیعی را به ابعاد ۱۷۰ در ۱۴۰ متر در شمال شرقی اصفهان و کنار میدان کهنه نشان می‌دهد و امروز شامل قسمت‌های مختلفی است از قبیل گنبد نظام‌الملک، گنبد تاج‌الملک، حیاط چهار ایوانی و شبستان‌های گرد آن، مدرسه مظفری، محراب الجایتو که هر یک نمایانگر سیر هنر معماری اسلامی در دوره‌ای خاص هستند. بنا بر شواهد تاریخی، مسجد جامع اصفهان بر روی ویرانه‌های مسجد قدیمی تری ساخته شده که اعراب ساکن قریه طهران در اصفهان در قرن دوم هجری در یهودیه بنا کرده بودند. مسجد اولی بر خرابه‌های ابنیه‌ای مربوط به اواخر دوره ساسانی برپا شده بود.<ref>دهباشی، ع. (١٣٨٣) اصفهان، تهران، خانه فرهنگ گویا</ref>

مسجد جامع اصفهان منعکس هنر بیزانس و کلاسیک در قالب یک بنای سنتی اسلامی است.<ref>کریمی، ف. (1386) جهانی - محلی شدن و معماری ایرانی-اسلامی: نگاهی به مسجد جامع اصفهان، مجله جهانی رسانه- نسخه ینسخهٔ فارسی، شماره 4، پاییز 1386، ٍ ص 8</ref>

کاوشهای [[باستانشناسی]] نشان از آن دارد که احتمالااحتمالاً این [[مسجد]] پیش از تسلط اعراب بر این شهر، مرکز مذهبی مهم شهر بوده و بصورت یکی از [[آتشکده|آتشکده‌های]]‌های شهر اصفهان کاربری داشته‌است. کشف یک پا ستون، با تزیینات دوره [[ساسانیان]]، در منطقه شمالی مسجد، وجود بنایی قبل از اسلام را تاییدتأیید می‌کند. دربارهدربارهٔ تاریخچه تغییر و تحولات مسجد اختلاف نظرهایی وجود دارد ولی به نظر می‌آید ساخت مسجد جامع به قرون اولیه هجری و در زمان عباسیان بوده که در قرن سوم هجری محراب آن تخریب و جهت قبله آن اصلاح شده‌است.

بخش‌های گوناگون آن در طول نزدیک به هزار سال شکل گرفته‌اند و طی این سالها همواره در حال [[مرمت]] و بازسازی بوده‌است که آخرین آنها بازسازی بخش تخریب شده بر اثر بمباران [[هواپیما|هواپیماهای]]های [[عراقی]] در طول هشت سال [[جنگ ایران و عراق]] بوده‌است.

۱- سنگاب ایوان درویش: در ایوان شمالی مسجد جامع که ایوان درویش نام دارد، سنگابی از جنس سنگ پارسی قرار گرفته‌است. این سنگاب ابتدا در مجاورت مقبره [[علامه مجلسی]] قرار داشته و بعد به محلّ کنونی منتقل شده‌است. قطر دهانه سنگاب ۱۱۵ سانتیمتر است، ولی نیمی از آن به علّت شکستگی از بین رفته‌است. کتیبه بدنه این سنگاب به زبان‌های فارسی و عربی و به خطّ ثلث است. آن چهآنچه از متن کتیبه بجا مانده به شرح زیر است:

{{ وسط‌چین}}

... و صل علی زین العباد علی و الباقر محمد و الصادق جعفر و الکاظم موسی و الرضا علی و التقی محمد و النقی...النقی…

{{ وسط‌چین}}

وقف شرعی نمود توفیق...توفیق… استاد امین ولد اسمعیل...اسمعیل… فی ۱۱۰۲

== خواندنی دربارهدربارهٔ مدفونان ==

[[آرتور پوپ]] (باستان شناسباستان‌شناس) می‌نویسد: «من آن روز وقتی به تماشای مسجد جامع اصفهان رفتم و در زیر این گنبد قرار گرفتم، متوجّه شدم که تمام وجودم در تسخیر گنبد و مسجد است؛ چون در زیر این گنبد به خوبی می‌توان به شاهکار فنا ناپذیر و خلّاقهٔ ایرانی‌ها پی برد و به عظمت مسجد و گنبد آن اعتقاد پیدا کرد. من از آن به بعد، بارها به مسجد جامع اصفهان رفتم و با تماشای گنبد این مسجد، زبان به تحسین گشودم و عشق و علاقهٔ خود را به اصفهان و ایران، روزافزون دیدم. به همین جهت می‌خواهم، بعد از این که دیده برهم نهادم، جسدم را را در این خاک '''مقدّس دفن''' کنند.»

مسجد جامع اصفهان از مساجدی است که محراب‌های متعددی دارد. بلندآوازه ترینبلندآوازه‌ترین محراب آن در ضلع شمالی ایوان غربی آن، در شبستانی که بوسیله اولجایتو ساخته شد قرار دارد. این [[محراب]] نمونه نفیسی از تزئین گچبری است با گل و بته و شکل‌های هندسی. هشت محراب دیگر در این مسجد وجود دارند که تدریجاتدریجاً ساخته شده است (پیرنیا، ۱۳۸۳)<ref>پیرنیا، م(١٣٨٣) سبک شناسی معماری ایرانی، تهران، نشر معمار، ١٣٨٣</ref>

== نگارخانه ==

[[تصویرپرونده:مسجد جامع اصفهان-توسط روح‌اله یگانه.jpg|بندانگشتی|600px|وسط|نمای سه ایوان مسجد جامع]]