آماردیان: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
Rye-96 (بحث | مشارکت‌ها)
جز خنثی‌سازی ویرایش 21406178 توسط Sicaspi (بحث). — ویرایش مخرب و بی‌خلاصه. این فرم جمع از منابع لیست‌شده گرفته شده.
خط ۲:
'''آمارد'''، '''اَمارد'''، یا '''مارد''' (به [[زبان سکایی]]: آمارد، Āmārd؛ به [[زبان پهلوی]]: آمویی، Āmui)، نام یک [[قومیت|تبار]] باستانی [[آریایی]] است که در شمال ایران و در کرانهٔ [[سفیدرود]]، از [[رودبار]] تا [[آمل]]، زندگی می‌کرده‌اند. آماردان، مردمی جنگجو و خودپا بوده‌اند، و شاید بتوان [[دیلمیان]] را فرزندان آنان دانست.<ref name="KG">{{یادکرد |کتاب=کتاب گیلان |ناشر=گروه پژوهشگران ایران |سال=۱۳۸۰ |جلد=۱ |چاپ=دوم |نویسنده=ابراهیم اصلاح عربانی}}</ref>
 
نام‌های آمل و [[آمودریا]]، از آماردهاگرفتهآماردان گرفته شده‌اند. نام گذشتهٔ [[سفیدرود]] در گیلان نیز، «آمرد» بوده‌است. زمانی آماردهاباآماردان با [[اسکندر|اسکندر ماکدونی]] جنگیدند، و زمانی به‌دست [[فرهاد یکم]]، کوچانده شدند به سوی [[قفقاز]]. از بازمانده‌های برجستهٔ تاریخی ایران که پیوند دارند با مردم آمارد، تپهٔ [[مارلیک]] و تخته‌سنگ‌های [[رودخانه هراز|هرازرود]] هستند. هنر پیشرفتهٔ سفالگری و زرگری آماردهاراآماردان را در آن‌جا می‌توان دید.
 
== پیشنه و سرگذشت ==
خط ۲۲:
 
<gallery mode=packed heights=200>
Median Empire.jpg|آماردهادرآماردان در زمان [[ماد|امپراتوری ماد]].
Map of the Achaemenid Empire fa.jpg|آماردهادرآماردان در زمان [[شاهنشاهی هخامنشی|امپراتوری هخامنشیان]].
</gallery>
 
در [[نبرد گوگمل]]، در گرداگرد [[داریوش سوم]] و همهٔ خانواده و بزرگزادگان هخامنشی او، جنگاوران هندی، کاری، آناپاست (Anapast) و آماردی بودند. نیروی جنگندگی آماردهاهمچنینآماردان همچنین دیده می‌شود در [[نبرد ترموپیل]] و دیگر نبردها با [[سارد]]ها و یا نیروهای [[بابل (دولت‌شهر)|بابل]].
 
در کتاب «[[تاریخ ایران کمبریج]]» (جلد سوم، صفحهٔ ۷۶۶، چاپ ۱۹۸۳)، گفته شده‌است که آماردان، تا دوران [[فرهاد یکم]] [[شاهنشاهی اشکانی|اشکانی]]، در گسترهٔ آمل مازندران می‌زیستند؛ و آن‌که فرهاد یکم، بخشی از این مردم را می‌کوچاند به گسترهٔ [[دربند]] در [[قفقاز]]، و بازماندگان آنان آمیخته می‌شوند با [[سکایی]]‌تباران [[قوم تپور|تپور]]—که از [[پارت|پارته]] (Parthyene) کوچانده شده بودند به بخش‌های میانی جنوب [[دریای خزر|دریای کاسپین]] ([[استان مازندران|مازندران]] کنونی)—و مردم مازندران ([[طبرستان|تپورستان]]) را تشکیل می‌دهند.<ref name="histcam1">{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=Yarshater |نام= E. | پیوند نویسنده = احسان یارشاطر |کتاب=The Cambridge History of Iran:Seleucid Parthian :Amardi (mardi) continued to inhabit the Amul region although Phratees I had transported some to guard the Caspian Gates of Media. They were , however , mingled with the Tapurians who had been transported there from Parthyene .| پیوند= http://books.google.com/books?id=y7IHmyKcPtYC&lpg=PP1&pg=PA766#v=onepage&q&f=false | جلد = Volume 3 (1) |ناشر=Cambridge University Press, |سال=۱۹۸۳}}</ref>
 
[[جورج راولینسون|ژرژ راولینسون]] نیز می‌پردازد به یورش فرهاد یکم به گسترهٔ آماردهادرآماردان در مازندران امروزی و بخش‌های شرقی البرز، و همچنین به برونکرد و کوچ ناگزیر آماردهابه‌دستآماردان به‌دست او.<ref>[[:en:Phraates I|At beginning of his reign Phraates I directed his arms towards territory inhabited by Amardians, a poor but warlike people, who appear to have occupied eastern portion of the Elburz range, south of the Caspian Sea, what is probably today immediately south of Māzandarān and Astarabad. The reduction of these fierce mountaineers is likely to have occupied him for some years, since their country was exceedingly strong and difficult]] Rawlinson 1875, p. 36</ref>
 
در کتاب «تاریخ طبرستان»، با یادکرد از یک دانشنامه از کتابخانهٔ دانش همگانی (Library of General Knowledge)، چاپ ۱۸۸۲ میلادی، آمده‌است:
خط ۳۸:
<gallery mode=packed>
Persian brick fragment from Marlik 2 REM.JPG|یک سنگ‌نبشته به [[خط میخی ایلامی]] از [[مارلیک]]، به‌جامانده از ۱۰۰۰ سال پیش از میلاد. موزهٔ مصری رزکراس، [[سن خوزه، کالیفرنیا]].
Gold cup kalardasht.jpg|[[جام طلایی دو شیر|جام زرین دوشیر]]، از [[یادمان]]‌های آماردهادرآماردان در [[کلاردشت]]، [[استان مازندران|مازندران]].
Cup with a frieze of gazelles MET an62.84.R.jpg|جام زرین آهوها از [[مارلیک]]. موزه هنر متروپولیتن، نیویورک.
Hirschförmiges Rhyton aus Iran, Grabbeigaben, Marlik, 1200-800 v.C. (1).jpg|[[تکوک]] گوزن از [[مارلیک]]. سالن هنر و نمایش جمهوری فدرال آلمان.