|
آرامگاه '''شاه‌عبدالعظیم''' (یا عامیانه آن، '''شابدلعظیم''') در مجموعه آرامگاه‌های نوادگان [[حسن بن علی]] است که در شهر [[ری]] (در جنوب [[تهران]]) قرار دارد. این آرامگاه با آرامگاه حمزه و طاهر یکی از مشهورترین زیارتگاه‌های شیعیان [[ایران]] بوده و مربوط به [[دوره ایلخانی]] - [[دوره صفوی]] - [[دوره قاجار]] است. این اثر در تاریخ {{جلالی حروف|۱۱|۱۱|۱۳۳۴|پیوند=نه}} با شمارهٔ ثبت ۴۰۶ به‌عنوان یکی از [[فهرست آثار ملی ایران|آثار ملی ایران]] به ثبت رسیده‌است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://web.archive.org/web/20151023092637/http://iranshahrpedia.ir:80/static/view/page/cultural-heritage-reports |عنوان = دانشنامهٔ تاریخ معماری ایران‌شهر|نشانی بایگانی = http://web.archive.org/web/20150406043613/http://iranshahrpedia.ir/docs/Asar-e%20Sabti%20(Up%20to%2026666)%20(Version%2090%2008%2029).zip|تاریخ بایگانی=۲۳ اکتبر ۲۰۱۵ | ناشر = سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران |تاریخ = |تاریخ بازدید =۱۹/۵/۲۰۱۱}}</ref>
== نسب عبدالعظیم حسنی ==
{{نوشتار اصلی|عبدالعظیم حسنی}}
احمد بن علی نجاشی (یکی از بزرگان علم رجال)، دربارهٔ نسب وی می‌نویسد: هنگامی که جنازه او را برای غسل برهنه می‌کردند، در جیب لباس وی نوشته‌ای یافت شد که در آن، نسبش، این‌گونه نوشته شده بود: من ابوالقاسم، عبدالعظیم بن عبدالله بن علی بن حسن بن زید بن علی بن حسن بن علی بن ابی طالب هستم. [۲] براساس این نسخه از رجال النجاشی، در نسب ایشان، میان وی و امام حسن، پنج نفر واسطه وجود دارد؛ لیکن در نسخه‌های معتبر این کتاب[۳]، میان «زید» - یعنی جدّ سوّم ایشان – و [[حسن بن علی]]، شخص دیگری واسطه نیست؛ بنابراین، نیاکان عبدالعظیم به ترتیب، عبارت اند از:
احمد بن علی نجاشی درباره نسب وی می‌نویسد: هنگامی که جنازه او را برای غسل برهنه می‌کردند، در جیب لباس وی نوشته‌ای یافت شد که در آن، نسبش، این‌گونه نوشته شده بود:<ref>رجال النجاشی: ج ۲، ص ۶۷، ش ۶۵۱</ref>
# عبدالله بن علی: پدر عبدالعظیم، «عبدالله» نام داشت و مادرش، «فاطمه» دختر عقبة بن قیس بود.[۴] عبدالله، در زمان حیات جدّش «حسن بن زید» زاده شد و چون پیش از زایشش، پدرش «علی» در زندان درگذشت، جدّش سرپرستی او را به عهده گرفت.[۵]
# علی بن حسن: نام جدّ نخست عبدالعظیم، «علی» و لقب او «سدید»[۷] است. وی همراه پسر عمویش عبدالله محض و گروهی دیگر از سادات حسینی، در دوران خلافت منصور بر ضدّ عبّاسیان قیام کرد. جمعی از آنان و از جمله وی، دستگیر و به بغداد منتقل شدند. او پس از مدّتی در زندان وفات یافت. [۸]
{{کوچک}}
# حسن بن زید:جدّ دوّم عبدالعظیم، «حسن» نام داشت. وی تنها فرزند پسر زید بود که از بزرگان عصر خودش به‌شمار می‌رفت و در بین بنی هاشم، به بخشش، کرَم، سخاوت و خدمت به نیازمندان، شهرت داشته‌است. وی از سوی منصور خلیفه عبّاسی به ولایت مدینه گمارده شد؛ ولی پس از مدّتی، مورد خشم او قرار گرفت و به زندان افتاد[۹] و در سال ۱۶۸ ق، در هشتاد سالگی از دنیا رفت.[۱۰]
«من ابوالقاسم، عبدالعظیم بن عبدالله بن علی بن حسن بن زید بن علی بن حسن بن علی بن ابی طالب هستم.»
# زید فرزند ([[حسن]] پسر [[علی بن ابیطالب]]): جدّ سوّم عبدالعظیم، زید فرزند بزرگ امام حسن است. ایشان سرپرست اوقاف پیامبر اسلام بوده و به بزرگواری، پرهیزکاری و نیکوکاری توصیف گردیده‌است. شاعران، او را ستوده و مردم از هر سو به وی روی می‌آورده‌اند.[۱۱] وی در یکصد سالگی، چشم از جهان فروبست[۱۲] و در زمینی به نام «حاجز» در نزدیکی مدینه دفن گردید.[۱۳]
{{پایان کوچک}}
براساس این نسخه از رجال النجاشی، در نسب وی، میان او و پیشوای دوم شیعیان، [[حسن مجتبی]]، پنج نفر واسطه وجود دارد.
== بناها ==
* عزیزالله عطاردی، ''زندگانی حضرت عبدالعظیم، '' انتشارات کتابخانه صدر، تهران
* http://abdulazim.com/fa/node/1253/#portlet-mosts-visited
[۲] رجال النجاشی: ج ۲، ص ۶۷، ش ۶۵۱
[۳] ر.ک. معجم رجال الحدیث: ج ۱۰، ص ۴۶، ش ۶۵۸۰
[۴] منتقلة الطالبیه: ص ۱۵۷ به نقل از: شناخت نامه حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السّلام و شهرری / مجموعه مقالاتِ چاپ شده: ص ۷۲ (مقاله «آشنایی با حضرت عبدالعظیم علیه السّلام و مصادر شرح حال او»، رضا استادی)، مهاجران آل ابوطالب: ص ۲۳۵.
[۵] ر.ک. سرّ السلسلة العلویة: ص ۲۴، عمدة الطالب: ص ۹۴، مجموعه مقالات کنگره حضرت عبدالعظیم علیه السّلام: ج ۳، ص ۵۰ (مقاله «بررسی کلّی روایات حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السّلام»، محمّد کاظم رحمان ستایش).
[۶] ر.ک. مجموعه مقالات کنگره حضرت عبدالعظیم علیه السّلام: ج ۳، ص ۵۰ (مقاله «بررسی کلّی روایات حضرت عبدالعظیم حسنی علیه السّلام»، محمّد کاظم رحمان ستایش).
[۷]ر. ک. عمدة الطالب: ص ۹۳ و ۷۰.
[۸] سرّ السلسلة العلویة: ص ۲۲، عمدة الطالب: ص ۷۰ و ۹۴.
[۹] تاریخ اسلام، ذهبی: ج ۱۳، ص ۴۱۴.
[۱۰] سرّ السلسلة العلویة: ص ۲۱، عمدة الطالب: ص ۷۰.
[۱۱] ر.ک. الإرشاد: ج ۲، ص ۲۱.
[۱۲] سرّ السلسلة العلویة: ص ۲۲، هٔ عمدة الطالب ک ص ۶۹، قول ۹۰ و ۹۵ سالگی هم گفته شده‌است.
[۱۳] سرّ السلسلة العلویة: ص ۲۰.
[۱۴] از شیخ رجبعلی نکوگویان نقل شده‌است که حضرت عبدالعظیم را در عالم معنا زیارت می‌کند و از او می‌پرسد: از کجا به این مقام رسیدید؟ ایشان پاسخ می‌دهد: «از راه احسان به خلق. از قرآن، نسخه برداری می‌کردم و آن نسخه‌ها را در اختیار مردمی که طالب آنها بودند، می‌گذاشتم و دستْمزد ناچیزی نصیبم می‌شد که آن را احسان می‌کردم .» (ر.ک. کیمیای محبّت: ص ۲۱۰ نیز، ر.ک. همان، فصل هفتم «احسان اولیای خدا»).
{{ویکی‌انبار-رده|Shah Abdol Azim Mosque}}
| 