موج لرزهای: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
گسترش مقاله/ترجمه از مقاله ویکی انگلیسی |
گسترش مقاله/ترجمه از مقاله ویکی انگلیسی |
||
خط ۲:
{{درباره|امواج در درون زمین|امواج اقیانوسی که گاهی «امواج لرزهای دریا» نامیده میشوند|سونامی}}
[[پرونده:Pswaves.jpg|چپ|بندانگشتی|چپ|250px|امواج درونی و امواج سطحی]]
[[پرونده:Seismogram.gif|چپ|بندانگشتی|چپ|250px|امواج پی و اس در یک [[لرزهنگاشت]]]]
[[پرونده:Speeds of seismic waves.PNG|چپ|بندانگشتی|چپ|250px|سرعت امواج لرزهای در زمین به نسبت ژرفا. سرعت ناچیز [[موج اس]] در [[هسته بیرونی]] به دلیل مایعبودن آن است، ولی در [[هسته درونی]] جامد سرعت موج اس بالاتر از صفر است.]]
'''موج لرزهای''' {{به انگلیسی|Seismic wave}} امواجی از انرژی هستند که از درون [[زمین]] عبور میکنند. این امواج نتیجه [[زمینلرزه]]، [[فوران آتشفشانی]]، حرکت [[ماگما]]، [[زمینلغزش]]های بزرگ و [[انفجار]]های بزرگ انسانی هستند که انرژی صوتی با فرکانس پایین از آنها پخش میشود. چندین عامل طبیعی و انسانی دیگر باعث انتشار امواج با دامنه کوتاه میشوند که عموماً با نام [[لرزشهای محیطی]] شناخته میشوند. امواج لرزهای در دانش [[لرزهشناسی]] که بخشی از [[ژئوفیزیک]] است مطالعه میشوند. این امواج توسط دستگاههای [[لرزهسنج]]، [[هیدروفون]] (در آب) یا [[شتابسنج]] ضبط و اندازهگیری میشوند.
سطر ۲۷ ⟵ ۲۹:
موجهای ثانویه (S) امواجی برشی هستند که به صورت [[موج عرضی]] در طبیعت وجود دارند. پس از رویدادن زمینلرزه، امواج S پس از امواج P که سرعت بیشتری دارند به ایستگاه لرزهنگاری میرسند و زمین را عمود بر جهت انتشار، جابهجا میکنند. موج اس بسته به جهت انتشار میتواند ویژگیهای سطحی متفاوتی داشته باشد، به عنوان نمونه آن در دسته از امواج اس که به صورت افقی قطبیده شدهاند، زمین به طور متناوب از یک سمت به سمت دیگر حرکت میکند. موج اس فقط میتواند از جامدات عبور کنند و قادر به عبور از سیالات نیست. سرعت حرکت این موج کمتر از سرعت موج پی و حدود ۶۰٪ سرعت امواج اولیه در هر محیط است.
=== امواج سطحی ===
امواج لرزهای سطحی در امتداد سطح زمین حرکت میکنند. این امواج را میتوان نوعی از امواج مکانیکی سطحی طبقهبندی کرد. چون این امواج با افزایش فاصله از سطح کاهش مییابند، به نام امواج سطحی خوانده میشوند. این امواج کندتر از امواج درونی (پی و اس) حرکت میکنند. در زمینلرزههای بزرگ، امواج سطحی میتوانند دامنهای تا چندین سانتیمتر داشته باشند.
==== امواج ریلی ====
{{اصلی|موج ریلی}}
امواج ریلی دستهای از امواج سطحی هستند که به شکل موجی همانند امواج سطح آب حرکت میکنند. سرعت امواج ریلی از امواج درونی کمتر و حدود ۹۰٪ سرعت موج اس در محیط دارای کشسانی یکسان است. سرعت امواج ریلی در محیطهای لایهای (مانند [[پوسته]] و [[گوشته]] فوقانی) بستگی به [[بسامد]] و [[طول موج]] دارد.
==== امواج لاو ====
{{اصلی|موج لاو}}
موج لاو نوعی موج برشی است که در جهت افقی دچار [[قطبش (موجها)|قطبش]] شده است. سرعت حرکت این امواج کمی بیشتر از امواج ریلی و حدود ۹۰٪ سرعت امواج اس بوده و دامنه بزرگتری دارند.
===امواج پی و اس در گوشته و هسته زمین===
هنگامی که یک زمینلرزه روی میدهد، [[لرزهنگار]]های نزدیک [[رومرکز]] زمینلرزه میتوانند هر دو موج پی و اس را دریافت کنند، ولی لرزهنگارهای دورتر قادر به تشخیص فرکانسهای بالای نخستین امواج اس نیستند. از آنجا که امواج برشی نمیتوانند از سیالات عبور کنند، این وضعیت به عنوان شاهدی بر مایع بودن [[هسته بیرونی]] زمین به شمار میرود که توسط [[ریچارد دیکسون اولدهام]] بیان شده و امروزه به تأیید رسیده است.
== منابع ==
{{پانویس}}
* {{یادکرد-ویکی
|پیوند = https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Seismic_wave&oldid=812632855
|عنوان = Seismic wave
|زبان = انگلیسی
|بازیابی = ۴ دسامبر ۲۰۱۷
}}
{{ژئوفیزیک}}
|