توماس هابز: تفاوت میان نسخه‌ها

}} یکی از فیلسوفان سیاسی برجستهٔ [[انگلستان]] بود که بیشتر به سبب کارهایش در فلسفهٔ سیاسی و کتاب [[لویاتان (کتاب)|لِوایِتان]] {{به لاتین|Leviathan}} شهرت دارد. این کتاب در سال ۱۶۵۱ نوشته شده و بنیان بسیاری از نظریه‌های [[قرارداد اجتماعی]] را در [[فلسفهٔ سیاسی]] به وجود آورده استآورده‌است.

برابر مقدمات فلسفی و [[وجودشناسی|وجودشناختی]] که در دو اثر دیگر هابز «جسم» و «طبیعت انسانی»، به تفصیل آمده است،آمده‌است، فقط اجسام وجود دارند که ممکن است اجسام مادی به معنای دقیق کلمه (یا طبیعی) و اجسام سیاسی (مصنوعی) باشند. از سویی، انسان بخشی از ماده است و از آن تشکیل شده استشده‌است و از سوی دیگر، به عنوان موجودی که می‌تواند اجسام مصنوعی به وجود آورد سازنده و فاعل نظریهٔ سیاسی است. شناخت‌ها مجموعهٔ احساس‌هاست که به نوبه خود دگرگونی‌ها، یعنی حرکاتی است که در اجسام محسوس ایجاد شده و به وسیله اعصاب به مغز انتقال یافته استیافته‌است. ادراکات ما از جهان احساس دگرگونی‌های مربوطی است که در جوهر دماغی وارد می‌شود و بنابراین، این ادراکات اموری ذهنی‌اند. غریزه‌های غلبه‌ناپذیری تعیین‌کنندهٔ دقیق همهٔ اعمال انسان‌اند. در اعمال انسان جایی برای آزادی وجود ندارد و [[خیر و شر]] اموری نسبی‌اند: خیر با مطلوب و شر با نامطلوب یگانه است.

هابز به این موجود مصنوعی که دولت یا جمهوری را به وجود می‌آورد - یعنی آدمکی حقیقی که دارای زندگی صرفاً ماشینی است و نبوغ انسانی آن را طرح کرده و ساخته استساخته‌است - «[[لویاتان (کتاب)|لویاتان]]» نام می‌دهد، که از آن [[موجود افسانه‌ای]] و رمزی [[کتاب مقدس]] و به ویژه [[کتاب ایوب]] گرفته شده استشده‌است. هابز این لویاتان را در تصویر معروف چاپ اول اثر نشان داده استداده‌است: غولی تاج‌دار که شمشیری در یک دست و عصای پاپی در دست دیگر دارد. به عبارت دیگر، لویاتان [[نیروی نظامی]] و روحانی را در اختیار دارد که سلطه بر اجسام و وجدان‌ها را به او اعطا می‌کند. روح مصنوعی لویاتان از حاکمیت؛ مفاصل او از صاحبان مناصب؛ اعضای او قوای قضاییه و مجریه؛ اعصاب او پاداش و مجازات؛ نیروی او رفاه و ثروت همهٔ اعضاء به طوربه‌طور خاص؛ فعالیت او از رستگاری مردم؛ حافظهٔ او از رایزنان؛ عقل و ارادهٔ او قوانین و مصوبه‌ها، سلامت او از اجماع، بیماری او از شورش، مرگ او از [[جنگ داخلی]] تشکیل شده است؛شده‌است؛ و کلمه «کُنْ» الاهی و [[آفرینش انسان]] در [[سفر پیدایش]]، از میثاق‌ها و قراردادهایی فراهم آمده استآمده‌است که نخستین‌بار اجزای مختلف جسم سیاسی را جمع و وحدت بخشید.<ref name=Tabatabai-Hobbes>{{یادکرد وب

نظریهٔ سیاسی هابز به طوربه‌طور کلی اندیشه‌های بیان شده در خصوص شهروند را از سر می‌گیرد، مگر در مواردی که هابز به نظر می‌آید که از زندگی سیاسی پرآشوب زمان خود درسی آموخته باشد. کسی که در لحظهٔ آزادی گردن به اطاعت فاتحی می‌گذارد با بیان صریح یا علامات کافی دیگر رضایت می‌دهد که رعیت او باشد. این وضعیت در مورد کسی که در برابر حاکم خود تعهد دیگری جز تعهد رعیت معمولی ندارد تکرار می‌شود. [[قانون مدنی]] تعهدات پیوسته با قوانین طبیعی و اصل عدالت در تضاد است. احترام به دیگران و فضیلت‌های دیگری که از قانون مدنی ناشی می‌شود و صلح و اطاعت را به دنبال می‌آورد، به محض تشکیل دولت، به قوانین طبیعی تبدیل می‌شود و بنابراین از این حیث که قدرت حاکم احترام به آن‌ها را الزام‌آور می‌داند، [[قوانین مدنی]] نیز هستند. بخش نانوشتهٔ [[قانون طبیعی]] خوانده می‌شود و بخش نوشتهٔ آن مدنی، قانون مدنی آزادی طبیعی افراد را محدود می‌کند تا آنان نتوانند به یکدیگر ضرر برسانند، بلکه به یکدیگر یاری برسانند و در برابر دشمن مشترک متحد شوند. قانون مدنی تحت نظارت پادشاه و پارلمان - در صورتی که سلطنت پارلمانی باشد - قرار دارد. سلطنت به هیچ‌وجه با قدرت مذهبی محدود نمی‌شود، زیرا که قلمرو امور دنیوی و مذهبی یگانه‌اند؛ حاکم را نمی‌توان با قدرت مذهبی طرد و تکفیر کرد، زیرا که شهریار نمی‌تواند خود را تکفیر کند. تکفیر رعیتی که به پادشاه وفادار باشد فاقد هرگونه اثر است. کشیشان وظیفهٔ خود را به نام و تحت اقتدار حاکم مدنی یا «قانون عرفی» انجام می‌دهند. اما پادشاه، یا هرحاکم دیگری، وظیفهٔ عالیه دینی خود را با تکیه بر اقتدار بلافصل ناشی از خدا یا «قانون شرعی» انجام می‌دهد؛ بنابراین، هرکس که به اطاعت از پادشاه گردن نهد و به خدا بودن مسیح اعتراف کند، مسیحی خوبی است.

بدین‌سان، قدرت مطلقه دولت که بر شالودهٔ دریافتی کاملاً مادی و سودجویانه از دولت استوار است، عالی‌ترین بیان خود را در لِوْیْاتان پیدا کرده استکرده‌است و این بیان تا جایی پیش می‌رود که آنگاه که پادشاه یا دولت نتوانند از شهروندان دفاع کنند، وفاداری مردم نسبت به آنان نفی می‌شود، زیرا که تنها دلیل اطاعت از آنان تأمین امنیت شهروند است.<ref name=Tabatabai-Hobbes />

<big>{{درشت|'''دیدگاه علمی'''</big>}}

توماس هابز، فیلسوف انگلیسی در پژوهش هایپژوهش‌های علمی قرن هفدهم نقشی فعالانه داشت. وی با ریاضیدانان هم عصر خویش از جمله دکارت در تعامل بود، ولی به نتایجی کاملاکاملاً متفاوت دست یافت. مخالفت او با تفکیک ذهن و جسم در ثنویت دکارتی، باعث شد خود را یک ماتریالیست تمام عیار بخواند، و مفمهوم ذات یا جوهر غیر مادی را به عنوان عبارتی متناقض رد کند ( ادعایی جسورانه در زمانه ای که خدا باوری همچنان حاکم بود) هر آنچه در کائنات است فیزیکی یا مادی است ،است، و هیچ چیز خارج از آن وجود ندارد.

هابز متاثرمتأثر از نجوم کوپرنیک و گالیله، چشم اندازیچشم‌اندازی مکانیکی از هستی ارائه داد، و این بحث را پیش کشید که با در نظر گرفتن قوانین فیزیکی، حتی انسان میتواندمی‌تواند همچون یک ماشین قلمداد شود.نظریه ینظریهٔ حرکت و نیروی جنبشی گالیله الهامبخش هابز بود، به طوری که به باور او این نظریه نه تنها عملکرد بدن، که فعالیت هایفعالیت‌های ذهنی ما را نیز تبیین میکندمی‌کند. از دید هابز، ذهن ما یک ماشین فیزیکی است، و ابعاد روانشناختی انسان مثل هر چیز دیگری در کائنات از قوانین فیزیکی پیروی میکندمی‌کند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=Philosophy in minutes|نام خانوادگی=|نام=|ناشر=|سال=|شابک=|مکان=|صفحات=}}</ref>