مهر (ایزد ایرانی): تفاوت میان نسخه‌ها

'''مهر'''، '''میترا''' یا '''میثره''' از [[ایزد|ایزدان]] باستانی [[هندوایرانی]] پیش از روزگار [[زرتشت]] است، که معنی پیمان و دوستی و خورشید نیز می‌دهد. نماد او خورشید می‌باشد. پس از آمدن زرتشت یکی از ایزدان یا فرشتگان آیین [[مزدیسنا]] گردید. نیروهای طبیعت مانند خورشید و ماه و ستارگان و آتش و خاک و باد و آب مورد ستایش آریاییان بوده‌است. خدایانی را هم که نشانهٔ نیروهای طبیعت بوده‌اند «دئوه» می‌خوانده‌اند. در بین این خدایان برتر از همه [[ایندرا]] بوده‌است که اژدهاکش و پروردگار تندر و برق و جنگ به شماربه‌شمار می‌آمده‌است. این خدا با این نام در بین آریاهای ایران آن رواج را که میان [[هندو|هندوان]] می‌داشت نیافت. نزد [[ایرانی‌ها|ایرانیان]] آشکارا پرستش میترا (مهر) جای آن را گرفت و ایندرا رفته‌رفته و به ویژه از زردشت در ردیف دیوان مردود درآمد. در فرهنگهای فارسی مهر را فرشته‌ای نشان بر مهر و دوستی و خرد در کارهای مالی و مصالحی دانسته‌اند که در ماه مهر (ماه هفتم از سال خورشیدی) و روز مهر (روز شانزدهم هر ماه) بدو پیوند یافته استیافته‌است و شمارآفریدگان از نیکی و بدی به دست اوست.

به درستی نمی‌شود گفت آیا میترا خدای آفریدگار بوده یا پیامبر، آنچه می‌توان از خویشکاری او در باور پرستندگانش دریافت این است که او میانجی یا رهایی بخشیرهایی‌بخشی در میان مردم بوده و در زمان نبودنش نیز دوستدارانش باید برای باز گشتش به زمین می‌پیوسیدند (بردبار می‌بودند). در باور غربی او نماد خورشید بود و در پایان زمان به زمین بازمی‌گشت. خورداد و خورتات و خور واژگانی وابسته به این خدا یاپیامبر هستند. خورشید از دو واژه خور (خدا) و شید (درخشنده و ماندگار) آمیخته شده‌است مانند جم شید

۱.# بر پایه نوشته‌های خود [[زردشت]] زروان آفریده اهورامزدا خدای نیکویی است.

مذهب مانی امیزه‌ای از آیین زرتشتی ومسیحی و بودایی وفلسفه یونانی واساطیری قدیم است به به عقیده مانی جهان از دو عنصر روشنایی وتاریکی پیدا شده استشده‌است و پایه ان بر نیکی و بدی است ولی اصل چنان است که سرانجام روشنایی از تاریکی جدا خواهد شد و بر ان پیروز می‌شود انسان برای جدایی نور و ظلمت باید تاریکی را از خود دور کند و این کار با دوری از لذات جهانی چون زن خواستن و گوشت وشراب دوری کرده و مال گرد نکند و نفس پرستی ننماید.