دین الهی: تفاوت میان نسخه‌ها

[نسخهٔ بررسی‌نشده][نسخهٔ بررسی‌نشده]
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
++
جز ←‏جایگزینی با [[وپ:اشتباه|اشتباه‌یاب]]: بناراسی⟸بنارسی، تدریجتا⟸تدریجا
خط ۱۸:
اکبر از خاندان مغول گورکانیان بود و نخستین شاهزادهٔ این دودمان است که در هند به دنیا آمده و مادر او «حمیده بانو» و پدرش «[[همایون شاه]]» هر دو دارای ملیتی خارجی بودند.<ref name="نیکا">{{cite book |last= F. Lehmann |title= AKBAR I|publisher= [[ایرانیکا|Iranica online]] |url= http://www.iranicaonline.org/articles/akbar-i-mughal-india| year= July 29, 2011 |page= 707-711|volume=1}}</ref> اعضای خانوادهٔ اکبر دارای مذهب [[تسنن]] [[حنفی]] بودند<ref>{{cite book|title=Akbar and His India|first=Irfan|last=Habib|year=1997|publisher=Oxford University Press|place=New Delhi|isbn=978-0-19-563791-5|page=80}}</ref> ولی پدر او، همایون شاه، که به همراه اعضای خانواده به دربار [[شاه طهماسب]] [[صفویان|صفوی]] پناه برده‌بود، با امضای تعهدنامه‌ای قول داد که در طول مدت اقامتشان در [[ایران]] طبق تعالیم [[شیعه]] رفتار کند. در این دوره اکبر با مذهب تشیع آشنایی یافت و آثار این آشنایی در نام‌گذاری فرزندانش، حسن و حسین، نمایان است. پس از سنین [[بلوغ جنسی|بلوغ]] وی در هند بوده و تحت تأثیر ادیان هندیان قرار داشت. تأثیرات این دوره چنان است که نویسندگانی، همچون اسمیت، او را فردی «نیمه هندو» می‌دانند. همچنین معاشرت او با عارفان [[صوفیه]] در [[کابل]] و آشنایی او با مفهوم عرفانی «نیل به لقاءالله»، که پاکی قلب و روح را نسبت به اتکا و پیروی از دستورالعمل‌های خشک و ظاهرگرایانه دین دارای اولویت می‌داند، در شکل‌گیری دیدگاه‌های آزاداندیشانه اکبر نقش عمده‌ای داشتند.<ref name="دلایل">{{یادکرد ژورنال|نویسنده =احمدرضا عبادی و محمدمهدی علیمردی|عنوان = دلایل مطرح‌شدن «دین الاهی» از سوی اکبر شاه گورکانی در هند|ناشر =پژوهش‌های ادیانی|پیوند بایگانی=https://web.archive.org/web/20180210121906/http://adyan.urd.ac.ir/article_34246.html |پیوند= http://adyan.urd.ac.ir/article_34246.html | تاریخ = ۱۳۹۴ |تاریخ بایگانی= ۱۰ فوریه ۲۰۱۸}} ''(این منبع دارای هم‌پوشانی بسیار زیادی با مقاله موجود در «فصلنامه خردنامه» می‌باشد و احتمال کپی‌رایت بودن یکی از این دو اثر وجود دارد)''</ref>
 
پس از ورود مسلمانان به شبه‌قاره هند، که پیش از این نیز ادیان بسیاری در آن می‌زیستند، همواره طریقهٔ مواجهه و تعامل حاکمان مسلمان با پیروان دیگر ادیان مسئله‌ای برای آنان بوده‌است. نخستین فرمانروایان مسلمان در صدد مقابله با این واقعیت‌های جامعهٔ هند و گسترش اسلام بودند اما تدریجتاًتدریجاً به این نتیجه رسیدند که برای حفظ حکومتشان در برخی مقاطع مجبور به تعامل مسالمت‌آمیز با پیروان سایر ادیان هستند و این احوال عرصه را برای ارائهٔ دیدگاه‌های اصلاح‌گرایانه در خصوص دین می‌گشود.<ref name="دلایل" /> از دیگر موارد الهام‌بخش برای اکبرشاه، که در شکل‌گیری دین الهی نقش داشتند، انحطاط و فساد علمای معاصر او، اعتقادات مذهبی متنوع پیرامونش و تسامح او، شک‌گرایی او نسبت به ادیان و همچنین مصاحبت با وزیرش، ابوالفضل علامی، بودند.<ref name="احمد" />
 
=== سلطنت اکبر کبیر ===
خط ۸۲:
اکبر شاه برای تکمیل اندیشه‌ها و تئوری‌هایش [[گاهشماری]] نوینی ایجاد کرد. بنا بر شواهد تغییر تقویم [[هجری قمری]] از سال‌ها پیش در فکر اکبر بوده‌است، لذا در این فرصت مقتضی دانشمندی [[ایران]]ی، به نام [[امیر فتح‌الله شیرازی]]، را مأمور ساختن تقویمی جدید کرد. مبدأ سالشماری تقویم جدید تاجگذاری اکبر شاه بود و به نام «تقویم الهی» استفاده شد.<ref name="اس" /> تقویم الهی بسیار تحت‌تأثیر [[گاهشماری زرتشتی]] بود.<ref name="دلایل" />
 
دین الهی تنها ۱۹ پیرو داشت:<ref name="بر" /><ref>[http://persian.packhum.org/persian/main?url=pf%3Fauth%3D155%26work%3D001 THE DABISTÁN, OR SCHOOL OF MANNERS, Trans. DAVID SHEA and ANTHONY TROYER, 1843, Persian Literature in Translation, The Packard Humanities Institute]</ref> [[جهانگیرشاه]]، [[بیربال]]، [[ابوالفضل علامی]]، شاهزاده مراد، قاسم خان، اعظم خان، شیخ مبارک، عبدالصمد، ملا شاه محمد شهداد، صوفی احمد، میر شریف آمال، سلطان خواجه، میرزا صدرالدین، تکی شوستر، شیخ‌زاده گوسالا بناراسی،بنارسی، صدر جهان و دو پسر ارشدش، [[فیضی دکنی]] و جعفر بیگ.<ref name="MLR">{{Citation | last = Roy Choudhury | first =Makhan Lal | date =1997 | orig-year =First published 1941 | title =The Din-i-Ilahi, or, The religion of Akbar | edition =4th | location =New Delhi | publisher =Oriental Reprint | isbn = 978-81-215-0777-6}}</ref>
 
== ارتباط اکبر با مذاهب مختلف ==