میرزاده عشقی: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
افزودن مطلب در مورد اپرا+یادکرد |
|||
خط ۴۱:
| تأثیرگذاشته بر =
| تأثیرپذیرفته از =
|
|گفتاورد =
|امضا =
}}
'''میرزاده عشقی''' (۱۲۷۳ [[همدان]] - ۱۳۰۳ [[تهران]])، [[شاعر]]، روزنامهنگار، نویسنده و نمایشنامه نویس دوران مشروطیّت و مدیر نشریه [[سده ۲۰ (میلادی)|قرن بیستم]] بود؛ که در دوره نخستوزیری [[رضاخان]]، به دستور رئیس اداره تأمینات نظمیه (شهربانی) وقت، ترور شد. وی از جمله مهمترین شاعران عصر مشروطه بهشمار میرود که از عناصر هویت ملی در جهت ایجاد انگیزه و آگاهی در توده مردم بهره گرفت.<ref>{{یادکرد وب | عنوان=magiran.com:مولفههای هویت ملی در دیوان میرزادهٔ عشقی |
== زندگی ==
خط ۵۲:
سالهای کودکی را در مکتبخانههای محلی و از سن هفت سالگی به بعد در آموزشگاههای «الفت» و «آلیانس» به تحصیل [[فارسی]] و [[فرانسه]] اشتغال داشته، پیش از آنکه گواهی نامه از این مدرسه دریافت کند در تجارتخانه یک بازرگان فرانسوی به شغل [[مترجم|مترجمی]] پرداخته و به زبان فرانسه مسلط شد.{{سخ}}
دوره تحصیلی وی تا سن هفده سالگی بیشتر طول نکشید، در آغاز سن ۱۵ سالگی به [[اصفهان]] رفت، سپس برای اتمام تحصیلات به [[تهران]] آمد، بیش از سه ماه نگذشت که به همدان بازگشت وچهار ماه بعدش به اصرار پدر برای تحصیل عازم پایتخت شد ولی عشقی از تهران به [[رشت]] و [[بندر انزلی]] رهسپار و از آنجا به مرکز بازآمد.
هنگامی که در همدان به سر میبرد اوائل [[جنگ جهانی اول]] ۱۹۱۴–۱۹۱۸ میلادی به عبارت دیگر دوره کشمکش سیاست [[متفقین]] و [[دول متحده]] بود. عشقی به هواخواهی از [[عثمانی]]ها پرداخت و زمانی که چند هزار تن [[مهاجر]] ایرانی در عبور از غرب ایران به سوی [[استانبول]] میرفتند او هم به آنها پیوست و همراه مهاجرین به آنجا رفت.<ref>{{یادکرد وب | نام خانوادگی=خوشنام | نام=محمود | عنوان=میرزاده عشقی و
=== اقامت در استانبول ===
عشقی چند سالی در استانبول بود، در شعبه [[علوم اجتماعی]] و [[فلسفه]] [[دارالفنون]] باب عالی جزء مستمعین آزاد حضور مییافت، پیش از این سفر هم یک باربه همراهی [[آلمان|آلمانیها]] به [[بیجار]] و [[کردستان]] رفته بود.
«[[اپرای رستاخیز شهریاران ایران]]» را عشقی در استانبول نوشت. این منظومه اثر مشاهدات او از ویرانههای [[طاق کسری]] در [[مدائن]] هنگام عبور از [[بغداد]] و [[موصل]] به استانبول بودهاست. در کتاب «میرزاده عشقی» نوشته «[[سولماز نراقی]]» برای اولین بار
در سال ۱۳۳۳ ه.ق «[[روزنامه عشقی]]» را در [[همدان]] انتشار داد. «[[نوروزی نامه]]» را نیز در سال ۱۳۳۶ ه.ق پانزده روز پیش از رسیدن فصل [[بهار]] در استانبول سرود.
عشقی از استانبول به همدان رفت و باز به تهران شتافت. او چند سال آخر عمرش را در تهران به سر برد، نمایشنامه «[[کفن سیاه]]» را در باب روزگار زنان و [[حجاب]] آنان با مسمط نوشت. در واقع این اثر با ثمرش، تاریخچهٔ تز [[انقلاب مشروطیت]] و دورهای که شاعر میزیست میباشد.<ref>کلیات مصور میرزاده عشقی-گردآوری علی اکبر مشیر سلیمی-انتشارات امیرکبیر 1357- تهران-ص201</ref>
خط ۸۲:
=== حقوق زنان ===
میرزاده عشقی همچنین از جمله نخستین و برجستهترین روشنفکران عصر مشروطه بهشمار میرود که مدافع حقوق زنان بود و از آزادی زنان و حضور آنان در جامعه دفاع میکرد. از جمله میتوان به ارتباط میرزاده با [[انجمن نسوان وطنخواه]] و زنان آزادیخواهی همچون قمرالملوک وزیری اشاره کرد. برای مثال، به نوشته الیز ساناساریان در کتاب جنبش حقوق زنان در ایران، انجمن نسوان وطنخواه در اردیبهشت سال ۱۳۰۳، با کمک میرزاده عشقی تئاتری با مضمون دفاع از آزادی و رهایی زنان در [[پارک اتابک]] اجرا کرد.{{سخ}}
زبیده جهانگیری، دختر خوانده [[قمر الملوک وزیری]]، در کتاب خود با عنوان «قمری که خورشید شد» مینویسد قمر به تشویق و دلگرمیهای میرزاده عشقی و عارف قزوینی، در اجرای کنسرتهای موسیقی اش در لاله زار مصمم میگردید و در برابر تهدیدهای مخالفان خود، از حمایت و پشتیبانی آنها برخوردار بود. چند شبی قبل از کنسرت معروف گراند هتل نامه تهدید آمیز برایش فرستاده بودند. نزدیکانش نیز به او هشدار داده بودند؛ ولی گوش قمر بدهکار نبود. هروقت بیم آن میرفت که منصرف شود دیداری با میرزاده عشقی یا با عارف تردیدش را برطرف میساخت.<ref>{{یادکرد وب | عنوان=قمری که خورشید شد |نویسنده=زبیده جهانگیری|
میرزاده عشقی با بسیاری از روشنفکران، هنرمندان و ادبای زمان خود از جمله حسین بهزاد، نیما یوشیج و ملک الشعرای بهار روابط نزدیک و صمیمانهای داشت.
خط ۱۱۴:
* بچه گدا و دکتر نیکوکار- سال ۱۳۰۰
* تئاتر درموضوع میتینگ – سال ۱۳۰۱
* ایدئال پیرمرد دهگانی (سه تابلو مریم) – سال ۱۳۰۲<ref>{{یادکرد وب | عنوان=نگاهی به متون نمایشی میرزاده عشقی |
== نمونه شعر ==
خط ۱۶۹:
== منابع ==
{{کوچک}}
* {{یادکرد وب | عنوان=کلیات میرزادهٔ عشقی | نویسنده=علی اکبر مشیر سلیمی|
* بخشهایی از نوشتار «شرح حال میرزاده عشقی» نوشته: فیروز خردمند ۱۳۷۹ بندر انزلی
* {{یادکرد کتاب | نام خانوادگی=آریانپور | نام=یحیی | عنوان=از صبا تا نیما: تاریخ ۱۵۰ سال ادب فارسی| ناشر=انتشارات زوار | مکان=تهران | سال=۱۳۸۷ | شابک=978-964-401-038-5 | زبان=فارسی}} جلد دوم.
|